Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
6
"/>
philoſophia naturali, quòd ab Ariſtotele crebrò pręceptum & celebratum eſt, ſtandum eſſe iu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg53
"/>
<
lb
/>
dicio ſenſus. </
s
>
<
s
>Etenim etſi generale eſt in omni contemplatione ſenſus officium: quia nihil eſt in
<
lb
/>
phantaſia mentéue quod fores ſenſuum non pepulerit, ſiue ex toto, vt in vera phantaſia, ſiue ex
<
lb
/>
parte, vt in fictione chimęræ, ſiuè proximè & per ſe, vt plenum, ſiue per aliud, vt inane, ac
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
<
lb
/>
rei ſenſu deficiente, eiuſdem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
in ſcientia deficies, nec niſi de nomine diſputatio fieri poſsit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At hoc in phyſiologia potiſsimè requiritur. </
s
>
<
s
>Nam ſi philoſophus naturalis in rerum ſenſilium con
<
lb
/>
templatione verſatur, earum verò nullus melior iudex eſſe poteſt quàm ſenſus
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
profectò maxi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg54
"/>
<
lb
/>
mum ſenſus habebit in hac philoſophia momentum, vſque adeò, vt qui rerum illarum, quæ ſic
<
lb
/>
euidentes & perſpicuæ ſunt, velut illud eſt, quòd ſit motus, demonſtrationem quærit, quæ do
<
lb
/>
ceat eſſe motum, non poſsit diſcernere id, quod per ſe ipſum votum eſt ab eo, quod eſt per ſe ob
<
lb
/>
ſcurum, nec perſpicere, cùm
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
rationis antecedens notius eſſe oporteat eo, quod ſequitur;
<
lb
/>
nihil occurrere poſſe, quod fit eo notius, quod ipſe conſequens facit, idcirco ſic mente obcęca
<
lb
/>
tus eſt, vt neſciat quid admittat aut reſpuat demonſtrationem. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Propterea cum eo compara
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg55
"/>
<
lb
/>
tur, qui cæcus eſt ab ortu; cum enim colorum vires ignoret, ſiquando diſſerat de illis, ſolùm no
<
lb
/>
mina ponit in medio; quorum nomina ſint nota, prorſus ignorat. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
& ille qui demonſtratio
<
lb
/>
nem requiret eius quod quippiam moueatur, nominis ſolius habebit rationem, nec quid eo no
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg56
"/>
<
lb
/>
mine ſignificetur, vtique nouerit. </
s
>
<
s
>qui certè ſi noſſet; tantum abeſt, vt illa demonſtrare conare
<
lb
/>
tur, vt potius in aliorum demonſtratione vſurparet. </
s
>
<
s
>Multo maior error committetur, ſi ratio
<
lb
/>
rei veſtigabitur, cuius oppoſitum ſenſus iudicabit, vt illi fecere, qui vniuerſa quieſcere profiteban
<
lb
/>
tur,
<
expan
abbr
="
eiuſq́
">eiuſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>euenti rationes indagabant. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
multo enim melius nos habemus ad hęc, quæ monſtrat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg57
"/>
<
lb
/>
ſenſus, quàm ſi vlla ratio ad id oſtendendum accommodari poſſet, atque is qui ita progreditur,
<
lb
/>
male iudicat, quid melius peiuſúe ſit, quid credendum, & non credendum, nec principium di
<
lb
/>
ſtinguit ab eo quod non eſt principium,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& in ſumma rerum ignoratione verſatur. </
s
>
<
s
>Etenim ad ali
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg58
"/>
<
lb
/>
quod primum aſcendendum eſt,
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quod in alia notiora diſſolui nequeat, vnde fides in aliorum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg59
"/>
<
lb
/>
confirmationem ducatur aliter, vel ex infinitate principiorum vniuerſa ſcientia funditus euerte
<
lb
/>
retur, aut exordiatur ab ignoto. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Hoc verò primum dictatur à ſenſu. </
s
>
<
s
>Quamobrem qui magis ver
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg60
"/>
<
lb
/>
ſati ſunt in naturalibus magis recipiunt principia quæ cum rerum natura conſentiant, & valde
<
lb
/>
accommodata ſint ad efficiendam ſcientiam. </
s
>
<
s
>ſuppeditat enim copia multarum demonſtratio
<
lb
/>
num, quarum auxilio rem introſpiciant. </
s
>
<
s
>eaque diligenter animaduerſa, conſiderata tarditate
<
lb
/>
iudicium faciant cum ceteroquin illi qui dimiſſa rerum obſeruatione ſolam rationem perſe
<
lb
/>
quuntur pauca reſpicientes de rebus obſcuriſsimis ex tempore temereque effutiant. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Siquidem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg61
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg62
"/>
<
lb
/>
conſentaneum ſit iudicare ex euentis, & ex fine potiſsimum. </
s
>
<
s
>Atqui finis ſcientiæ naturalis eſt
<
lb
/>
eorum ſpeculatio, quæ ſemper proprie ſenſui ſe obijciunt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
h
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quod cum illi non intueantur. </
s
>
<
s
>in peſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg63
"/>
<
lb
/>
ſimos errores inducuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
illa ponenda in hac philoſophia quæ cum ſenſilibus congruant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quin ſiquando ratio quippiam monſtret, & poſtea ſenſus indicet rem aliter ſe habere, ſenſui
<
lb
/>
magis erit quam rationi fides habenda. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Solumq́ue
">Solumque</
expan
>
rationi illi credendum eſt: ſi ea quæ demon
<
lb
/>
ſtrantur cum rebus ijs conſentiant, quæ ſenſu percipiuntur. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
i
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Igitur in hac philoſophia cuncta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg64
"/>
<
lb
/>
ad ſenſum referenda erunt. </
s
>
<
s
>Audi verò tu nunc firmum iudicium Ariſtotelis, de conſtruendis
<
lb
/>
rationibus ac mea quidem ſententia, in omni philoſophia generatim, præcipuè verò in natura
<
lb
/>
li:
<
emph
type
="
sup
"/>
k
<
emph.end
type
="
sup
"/>
iubet enim, vt noſtrarum rationum principium non à quauis ſententia: ſed à firmiſsima
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg65
"/>
<
lb
/>
quaque ducatur huiuſmodi verò eſt, quam ſemper, eſſe oportet, aut quæ ex conſimilibus oſten
<
lb
/>
ditur. </
s
>
<
s
>Atque vbi duæ ſint ſententiæ repugnantes, quarum altera alteram tollat, illa recipienda,
<
lb
/>
quæ firmior: ea verò eſt, quæ credibilior, & quæ ſemper citius ab omnibus quàm altera admit
<
lb
/>
tatur. </
s
>
<
s
>Itaque & quod ex tali ſententia conſequitur, magis approbandum, & illud repudian
<
lb
/>
dum, quod efficitur ex oppoſita. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Duoq́ue
">Duoque</
expan
>
huius vitij traduntur exempla ab Ariſtotele. </
s
>
<
s
>alterum
<
lb
/>
ſanè à diſputatione Parmenidis acceptum, atque alterum à ratione Xenophanis. </
s
>
<
s
>Atque ille
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg66
"/>
<
lb
/>
quidem motum ſine vacuo fieri non poſſe ſtatuens, ex eo quod vacuum non eſſet, tollebat
<
lb
/>
etiam motum. </
s
>
<
s
>Et tamen ſi hæc ſecum conferantur, & facilius quiſque vacuum eſſe dabit, quàm
<
lb
/>
neget motum. </
s
>
<
s
>Quapropter accipiendum eſt potius eſſe motum, & ex eo vacuum eſſe conclu
<
lb
/>
dendum quàm motus vacui ſublatione tollendus. </
s
>
<
s
>Xenophanes autem ſic ratiocinabatur, ex
<
lb
/>
nihilo nihil fit. </
s
>
<
s
>Ergo ens infinitum & æternum. </
s
>
<
s
>Non igitur motus. </
s
>
<
s
>Tamen quiſque promptius
<
lb
/>
dabit ex nihilo aliquid fieri, vt etiam multi dedere, & fides noſtra pro certo habet quàm reij
<
lb
/>
ciat motum. </
s
>
<
s
>Proinde ſic potius concludendum fuerat. </
s
>
<
s
>Motus eſt. </
s
>
<
s
>Ergo ex nihilo aliquid fit;
<
lb
/>
quàm vt fecit Xenophanes. </
s
>
<
s
>& fide nitendum, quam præſtat ſenſus, qui ſi quandoque decipitur;
<
lb
/>
non id perpetuo neque in omnibus efficit. </
s
>
<
s
>Neque verò id huius philoſophiæ proprium eſt: ſed
<
lb
/>
omnis artis atque ſcientiæ apud Ariſtotelem. </
s
>
<
s
>Nam quòd ille futurus ſit huius methodi norma
<
lb
/>
perſpicuum eſt, ex eo loco,
<
emph
type
="
sup
"/>
l
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quo comparat rerum diuinarum cognitionem cum ſcientia morta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg67
"/>
<
lb
/>
lium, ſiquidem tametſi pauca admodum de illis aſſerere philoſophis licet; contemplationis
<
lb
/>
nobilitate compenſet hoc damnum, ac dum eius difficultatis cauſſam reddit, id vniuerſum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>