Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
13
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg127
"/>
<
lb
/>
approbantes putant ſpectari ab Auerroë motionem ab arte factam; tum verò eſt effectio quæ
<
lb
/>
dam
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratione magis eſt affinis efficientis quàm formę;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ab efficiente nuncupationem
<
lb
/>
ſumit. </
s
>
<
s
>atqui generatio quę eſt opus naturæ, eſt affectio & paſsio, quæ noteſcit ex termino ad
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
<
lb
/>
i. </
s
>
<
s
>quo motio finitur. </
s
>
<
s
>Veruntamen quia tam in arte quàm in natura idem re ſunt,
<
expan
abbr
="
rationeq́
">rationeque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſola
<
lb
/>
actio & paſsio diſiunguntur; ex hoc efficitur, vt nullum nominationis diſcrimen intercedere de
<
lb
/>
beat inter motus naturales & eos qui fiunt ab arte. </
s
>
<
s
>Obſeruant alij formas artis à formis natu
<
lb
/>
ræ diſcrepare, quòd in artis materia nulla poteſtas eſt formæ efficiendæ, neque perfecta, neque
<
lb
/>
imperfecta: formis verò naturalibus poteſtates in materia ſupponitur. </
s
>
<
s
>Idcirco quoniam forma
<
lb
/>
artis tota naſcitur ab externo, & proinde motus eius naturalis forma non item, ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem ne
<
lb
/>
que generatio forma artis eſt magis è genere efficientis: contrà verò forma naturalis ex genere
<
lb
/>
finis. </
s
>
<
s
>proptereà motio quæ fit ab arte, nuncupatur ab efficiente, à fine verò motio naturalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Et ſanè proximè accedit ad verum hæc explicatio. </
s
>
<
s
>niſi quòd genus videtur acceptum fuiſſe li
<
lb
/>
centius. </
s
>
<
s
>Neque enim mouens & motus in genere conueniunt, vt dictum eſt. </
s
>
<
s
>Et eſſentia motus
<
lb
/>
magis termino ad quem, quàm efficiente completur, vt aliàs oſtendemus. </
s
>
<
s
>Alij nectunt alias
<
lb
/>
cauſſas, atque illas quidem ſatis iuſtas, quia ſcilicet efficiens naturale conuenit in nomine cum re
<
lb
/>
facienda, artifex verò minimè. </
s
>
<
s
>hinc fit, vt nomen motus in arte diuerſum queat accipi à nomine
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg128
"/>
<
lb
/>
finis, in natura non item. </
s
>
<
s
>Verum monſtrat id licere tantummodo, non tamen docet, cur non
<
lb
/>
accipiatur à fine: quando etiam motus illius eſſentia fine completur. </
s
>
<
s
>debuit enim ſic efficere no
<
lb
/>
menclator; vt cùm ſuccurreret finis, vnde nominatio ſumeretur in arte, imitando naturam, à fine
<
lb
/>
pariter motum nuncuparet. </
s
>
<
s
>Poſtrema cauſſa, quia mouens in arte conſpicuum eſt ſingulare &
<
lb
/>
ſenſile: naturale autem ſubſtantia quæ inſenſilis eſt. </
s
>
<
s
>illud eſt notum; hoc ignotum: à notiore
<
lb
/>
verò nominatio ſumitur. </
s
>
<
s
>At qui hæc profitetur, non videt etiam formam, à qua nuncupatur mo
<
lb
/>
tus, eſſe
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>inſenſilem eſſe & ignotam, vt ergo ab efficiente ignoto non erat acci
<
lb
/>
pienda nuncupatio: ſic neque à fine, quòd eſſet ignotus. </
s
>
<
s
>Neque perſpicit is, qui hæc dicit, eo
<
lb
/>
dem modo eſſe ſingulare & ſenſile efficiens in natura ſicut in arte. </
s
>
<
s
>Prætereà, ſi hæc cum Auer
<
lb
/>
roë dicuntur; niſi turpem repugnantiam inter eius ſententias, quod iſti nefas arbitrantur, incul
<
lb
/>
care velint, ea legant quæ idem auctor ſcripſit,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vbi reſtatur ſe cauſſam hanc in phyſicis expli
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg129
"/>
<
lb
/>
caſſe, talem eſſe docet; quaſi ſit eadem quam modo tractamus. </
s
>
<
s
>“quòd permutatio eſt ge
<
lb
/>
nus rei, ad quam permutatur virtus: & hæc eſt contrarium pluſquam genus rei ad quam permu
<
lb
/>
tatur. </
s
>
<
s
>virtus
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
in eis eſt manifeſta magis, quàm in ea, à qua fit permutatio.” Modò videant iſti,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg130
"/>
<
lb
/>
num hęc congruant cum iis, quæ narrantur è 2. Phyſ. tùm etiam cum cauſsis ante allatis. </
s
>
<
s
>Equi
<
lb
/>
dem, vt fateor in his verbis, aut nullam contineri ſententiam, aut eam maximè latêre; vt etiam cer
<
lb
/>
tò credo nihil hęc conuenire cum iis, quæ ſcribuntur 2. Phyſ. ſic opinor vera ſenſiſſe Auerroem
<
lb
/>
& tralatorum culpa loca hæc fuiſſe conſpurcata;
<
expan
abbr
="
faxitq́
">faxitque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Deus, ne alia permulta in tam graui ſcri
<
lb
/>
ptore ſint hiſce conſimilia, ne tantam iacturam philoſophi facerent. </
s
>
<
s
>hæc certè talia ſunt, vt nullus
<
lb
/>
fortè ſenſus ex eius verbis elici valeat. </
s
>
<
s
>Cùm igitur ij, quos ego viderim, nihil afferant quo ſatis
<
lb
/>
commodè tueantur Auerroëm; nec eius ſententiam fortè aſſequantur; audeo quoque dicere,
<
lb
/>
neque liceat vllam colligere; auguremur hîc nos; & ſimul cauſſam diſcriminis illius denomina
<
lb
/>
tionum certiorem conemur afferre; & cum verbis Auerrois componere ſtudeamus. </
s
>
<
s
>Mihi au
<
lb
/>
tem videtur eiuſmodi varietatis cauſſam ex Philopono colligi poſſe quæ nititur duobus funda
<
lb
/>
mentis; & primo quidem. </
s
>
<
s
>Artificem non facere ſibi ſimile, quemadmodum facit natura.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quamobrem finis & efficiens idem nomen non habent in arte, ſicut habent in natura. </
s
>
<
s
>Deinde
<
lb
/>
verò. </
s
>
<
s
>In arte efficiens apparêre, & eſſe conſpicuum; finem verò non extare. </
s
>
<
s
>quod euenire puto
<
lb
/>
in medicina; cum ſit ex eo genere artium, quę coniectura vtuntur, in quarum poteſtate finis non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg131
"/>
<
lb
/>
eſt poſitus, & ſæpe fallit (loquor nunc de fine motionis, non autem de propoſito, quod eſt in
<
lb
/>
mente artificis: etenim hic ſemper obiicitur; & initium eſt vniuerſarum actionum, nec fallit vn
<
lb
/>
quam.) Ex his efficitur, vt nomen motionis in arte poſsit ſumi diuerſum à nomine finis, &
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
<
lb
/>
ab efficiente tanquam noto deduci. </
s
>
<
s
>Fortè igitur hęc, vt Gręcorum fuit expreſſor Auerroës, ſi
<
lb
/>
gnificare volebat, quæ nos locum lapſus aliis iudicantes, audacius. </
s
>
<
s
>nunc veritatis ergo immuta
<
lb
/>
uimus. </
s
>
<
s
>Nam quod dicitur, permutationem eſſe genus rei, ad quam virtus permutatur, genus
<
lb
/>
exponimus, quòd habeat cognationem, ac virtutem
<
foreign
lang
="
grc
">δύναμιν</
foreign
>
.i. poteſtatem materiæ ſignificari di
<
lb
/>
cimus: cognationem verò dicimus eſſe permutationis cum forma, ad quam materia tendit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Cùm ſubiicitur. </
s
>
<
s
>Virtus eſt contrarium magis quàm genus rei, ad quam virtus permutatur. </
s
>
<
s
>Vir
<
lb
/>
tutem hîc eodem nomine
<
foreign
lang
="
grc
">δύναμιν</
foreign
>
intelligo facultatem efficiendi,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quam ſtatuo magis contra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg132
"/>
<
lb
/>
rium, hoc eſt, diuerſum, quam genus rei, ad quam virtus, quę eſt materia, permutatur .i. </
s
>
<
s
>quam for
<
lb
/>
ma & finis; vbi noto diſcrimen inter finem & formam in arte, de quo dictum eſt ſupra, & hanc
<
lb
/>
virtutem notiorem eſſe fateor, quàm eam, in quam fit permutatio, quæ eſt finis. </
s
>
<
s
>Sic paucis voci
<
lb
/>
bus immutatis colligo ſenſum è verbis Auerrois, quem item
<
expan
abbr
="
cõtineri
">contineri</
expan
>
arbitror in 2. Phyſ. & quod
<
lb
/>
dicitur tanquam per diſiunctionem prolatum, aut famoſum, atque exponitur, quia ſic videatur; </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>