Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
11
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg100
"/>
<
lb
/>
ponatur, & in quod illa reſoluantur, ſeu rei principium ſit, ſeu cognitionis. </
s
>
<
s
>Ita in prima phi
<
lb
/>
loſophia primum illud. </
s
>
<
s
>De quolibet verbum eſſe aſſerere, vel negare. </
s
>
<
s
>in Morali bene educatum
<
lb
/>
eſſe, in mathematica continuum diuidi in infinitum, ex hoc quòd inter duo puncta quantęuis
<
lb
/>
linea ducantur, quòd in quolibet eius ſigno figura deſcribi queat: in arte medica fortè illud.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Contrariis contraria curari, in hac noſtra Motum eſſe. </
s
>
<
s
>Proximè ab ordine eſt via à notis no
<
lb
/>
bis quæ rerum occultarum tractationem ad rudium aures accommodat, poſtmodo inſtrumen
<
lb
/>
ta, quibus fidem facit & docet. </
s
>
<
s
>Itaque magis ij laudantur, qui ſcientiarum principia finita con
<
lb
/>
ſtituunt, quàm qui infinitatem acceperunt,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vbi eadem vtraque ſecta pręſtare poſsit, ideſt, nos
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg101
"/>
<
lb
/>
reddere certiores de cunctis problematis quę in conſiderationem naturalem cadere queunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Atque id non temerè à philoſopho ſumptum. </
s
>
<
s
>Siquidem nihil ſciri poſsit principiis ignoratis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Atqui ſi principia fuerint infinita, incerta ſint neceſſe eſt. </
s
>
<
s
>Nanque id quoque tanquam certiſsi
<
lb
/>
mum ratio ſumit. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Infinitum qua infinitum eſt, ſiue ſit numero infinitum, ſeu magnitudine,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg102
"/>
<
lb
/>
ſiue etiam forma, prorſus eſſe ignotum, vt ſi formæ infinitæ inter extrema intercedant,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
inter
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg103
"/>
<
lb
/>
quas oporteat fieri mutationem; ſi etiam ab imis ad ſumma quibus tanquam terminis prędica
<
lb
/>
mentum vnumquodque conſiſtit,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
aut cauſſarum progreſſus à proximis ad remotas,
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
aut vni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg104
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg105
"/>
<
lb
/>
uerſum infinitum, quemadmodum voluit Meliſſus, aut denique multæ ſpecies infinitæ, vt cen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg106
"/>
<
lb
/>
ſuit Anaxagoras: vel infinita corpuſcula per inane volitantia, vt accepit Democritus; non po
<
lb
/>
teſt hæc neque ſenſus, neque mens pertranſire, neque comprehendere. </
s
>
<
s
>Quanquam hîc te mo
<
lb
/>
nere volumus, infinitum non id ignotum eſſe, quod imperfectum eſt, & perducendum eſt ad
<
lb
/>
aliquem finem,
<
expan
abbr
="
quodq.
">quodque</
expan
>
vlterius promoueri
<
expan
abbr
="
põt
">poteſt</
expan
>
, vt poſuit Ariſtoteles: ſed quod omnem mo
<
lb
/>
dum
<
expan
abbr
="
finesq́
">finesque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>tranſit, vt veteribus placuit. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Atq.
">Atque</
expan
>
illud quidem, ſi pro ſubiecto ſumatur, non au
<
lb
/>
tem pro attributo, hoc eſt id de quo prædicatur infinitum, ignotum eſt: ratio verò infiniti, vt
<
lb
/>
quid ſit id quod infinitum dicimus, & nota eſt, & à phyſico tractatur. </
s
>
<
s
>Conuenit item in bene
<
lb
/>
inſtituta methodo, niſi quid certiſsimè indicet ſenſus, aliqua ratione perſuadere, vel inductio
<
lb
/>
ne,
<
expan
abbr
="
vbicunq.
">vbicunque</
expan
>
cauſſa non ſuccurrat, aut ſi cauſſam non habeat; veluti ſi ipſum cauſſa foret: ex
<
lb
/>
plicare definitione, vt talem pateat eius eſſe naturam, qualem accepimus. </
s
>
<
s
>Nolo tamen te poſtu
<
lb
/>
lare, definitionem hîc exquiſitam, quæ nulla eſt, niſi ſpeciei ſubſtantiæ, ſed expoſitione nominis
<
lb
/>
eſſe contentum, & ipſa vi termini, vt factum eſt ab Ariſtotele in explicatione principij. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Quòd
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg107
"/>
<
lb
/>
ſi cauſſa poſsit, afferri cauſſam apponere oportet; rerum enim cauſſas habentium nulla cognitio
<
lb
/>
certa eſt ſine cauſſa. </
s
>
<
s
>Neque id prohibere valet, quo minus cauſſa reddatur, quia res ita perpe
<
lb
/>
tuò ſe habeat. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Vt enim omne id quod cauſſa vacat, perpetuum eſt, at id non reciprocatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg108
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg109
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
h
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Omne id quod perpetuum eſt, cauſſa vacare. </
s
>
<
s
>Nam quòd triangulus
<
expan
abbr
="
cõtineat
">contineat</
expan
>
duos rectos, in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg110
"/>
<
lb
/>
hæret perpetuò; atqui cauſſa talis euenti redditur à mathematico, quia nimirùm habeat angu
<
lb
/>
lum externum æqualem duobus internis è regione conſtitutis. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Solaq́.
">Solaque</
expan
>
</
s
>
<
s
>illa æterna quæ principia
<
lb
/>
ſunt, cauſſa vacant: non omnia perpetua generatim. </
s
>
<
s
>Et cauſſa quæritur, cur duo motus ex ad
<
lb
/>
uerſo fiant in cœlo quos tamen æternos eſſe phyſica concludit. </
s
>
<
s
>Si verò non libeat ſubnectere
<
lb
/>
cauſſam,
<
emph
type
="
sup
"/>
i
<
emph.end
type
="
sup
"/>
puta tu, quia non ſit eius loci, vel etiam, quòd longiores explicatus habeat, quibus in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg111
"/>
<
lb
/>
præſentia parcendum ſit: ſaltem ſub forma hypotheſeos accipiendum eſt, id quod velis, non ab
<
lb
/>
ſolutè pronunciandum, vel, vt fieri conſueuit in legibus edicendum. </
s
>
<
s
>Hæc præcepta ſeruans ad
<
lb
/>
amuſsim præſtantiſsimus doctor, eo nomine celebratur ab Auerroë, quod nihil vnquàm ſine va
<
lb
/>
lida ratione dixerit. </
s
>
<
s
>Neque verò quia ſemper cauſſam dictis ſuis adſcripſerit, quî enim rerum,
<
lb
/>
quę cauſſa vacarent, cauſſa reddi poterat? </
s
>
<
s
>eiuſdem enim vitij poſſet argui quod ipſe aliis obie
<
lb
/>
cit. </
s
>
<
s
>quippe quòd non internoſcerent, quid demonſtrationi foret obnoxium, & quid contrà à
<
lb
/>
demonſtratione abhorreret: verùm, quia quicquid conſtituit & accepit, ita diſpoſuit, vt cuique
<
lb
/>
redderet id quod ſuum eſt, & ratione vſus fuerit, vbi ratio quæreretur,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
illa quidem acri aut
<
lb
/>
leui pro rei tractandæ
<
expan
abbr
="
cõditione
">conditione</
expan
>
: quicquid ſine ratione aſſumendum fuerat vel quod eſſet cauſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg112
"/>
<
lb
/>
ſa, vel quòd alio quodammodo noteſceret, prout de principiis anteà dictum eſt, tamen non ſine
<
lb
/>
valida ratione pronunciarit, quòd afferre potuit rationem ex illo habitu, qui pertinet ad modos
<
lb
/>
ſciendi ductam, qua commotus hoc cum ratione, illud verò ſine ratione acceperit. </
s
>
<
s
>Igitur non
<
lb
/>
ſine valida ratione locutus eſt Ariſtoteles; ſiue ex propriis ipſius rei principiis duceretur, ſiue ex
<
lb
/>
altero habitu, cuius eſt tractare modos ſciendi. </
s
>
<
s
>Non erit item alienum ab habitus huiuſce prin
<
lb
/>
cipiis, ſi & hoc adiiciamus, quod frequentiſsimè ſolet à phyſicis vſurpari. </
s
>
<
s
>Vnumquoque .ſ. im
<
lb
/>
petrare ſuam appellationem ab actu. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
k
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Non eſt hoc noſtrum conſilium de nominum vi diſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg113
"/>
<
lb
/>
rere, ſed illa afferre in medio quæ pertinent ad propoſitionis huiuſce notitiam. </
s
>
<
s
>Scire igitur li
<
lb
/>
cet ea quæ nominibus ſignificantur, ad hæc capita referri, formas,
<
expan
abbr
="
cõpoſita
">compoſita</
expan
>
, motiones &
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
l
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
Neq.
">Neque</
expan
>
dubium eſt nomen primum ſignificare formam, quoniam verò forma finis eſt vniuerſæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg114
"/>
<
lb
/>
motionis,
<
expan
abbr
="
eademq́
">eademque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>eſt eſſentia tota, quæ comprehendit materiam quæ cadit in mentem,
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
<
lb
/>
autem hæc principia definitione euoluuntur. </
s
>
<
s
>ſi idem ſignificant nomen & definitio; profectò
<
lb
/>
nomen ſic formam ſignificabit, vt vniuerſam notet eſſentiam. </
s
>
<
s
>tamen quae in eſſentia primæ ſunt </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>