Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="20"/>
              ex non entibus & prætereà vulgarem opinionem ex non ente, aut ex nihilo aliquid fieri fuiſſe te­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg199"/>
                <lb/>
              ſtatur. </s>
              <s>Quinimmo ibidem monet nos Ariſtoteles non eſſe eo placito liberè vtendum; nimirum
                <lb/>
              nihil ex nihilo fieri; cùm ſit comprehenſio quædam quam accepimus rerum ſuperficiem ſolam
                <lb/>
              ſpectando, non autem ſcrutando interius. </s>
              <s>Attamen & ſi ignota non erat creatio; neutiquam
                <lb/>
              tamen approbata. </s>
              <s>Et Heſiodus numeratur in Theologis; ex quo efficitur, vt quod aliquando
                <lb/>
              dixit Ariſtoteles
                <foreign lang="grc">τούς πεῥιφύσεως</foreign>
              . </s>
              <s>intelligat propriè phyſicos cum ceteroquin alij multi qui
                <expan abbr="">non</expan>
                <lb/>
              ſunt phyſici, de natura ſe ſcribere profiteantur, ſed nos hic phyſicum agimus, etſi verbis Ariſto­
                <lb/>
              telis vti licet, vt cernas, quæ nobis conſtituenda ſunt, illiuſmodi fore, vt nos humano modo ve­
                <lb/>
              limus habere ad credendum. </s>
              <s>& validiorem Theologo delegemus; illud in animo ſemper ha­
                <lb/>
              bentes Chriſtianam pietatem eſſe talem, vt ſola ſuo iure principia ponere poſsit, nec aliunde
                <lb/>
              mutuare; memores eò non peruenire ſenſum quem omnium humanarum artium autorem eſſe
                <lb/>
              vult Ariſtoteles. </s>
              <s>Nanque & ipſe docet veritatis & fidei principium duplex eſſe, quorum
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
                <lb/>
              eſt mens, alterum mente ſublimius, nempe Deus, qui motiones efficit in ijs quos
                <foreign lang="grc">ὲυτεῖς</foreign>
              ideſt,
                <lb/>
              felices appellant, & ſanè multò admirabiliores quàm illi ſint qui duce ratione rebus gerendis
                <lb/>
              vtuntur. </s>
              <s>Hoc principium à diuiniſsimo poèta ſignificatum, vbi Niſus Euryalum alloquitur</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg199"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Dij'ne hunc ardorem mentibus addunt
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg200"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg200"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Euryale? </s>
              <s>An ſua
                <expan abbr="cuiq;">cuique</expan>
              Deus fit dira cupido
                <emph.end type="italics"/>
              ?</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Eſt & aliud principium, quod ſuperat mentem, atra nimirum bilis qua qui agitantur; ſupra
                <lb/>
              captum hominis prænoſcunt, & futura præſagiunt. </s>
              <s>Sed nos humano modo nunc loquimur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Porrò humanum morem, qui ſit, docet Laert. </s>
              <s>
                <expan abbr="monetq́">monetque</expan>
              . </s>
              <s>Pyrrhone illo vſum fuiſſe Hippocratem,
                <lb/>
              & longè antè Homerum. </s>
              <s>eſt verò hic ambiguus, & qui in vtranque partem facilè trahi poſsit, &
                <lb/>
              vbi denique contradicere liceat. </s>
              <s>Itaque Homerus.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <foreign lang="grc">Στζεπτή μὲν γλῶσσ' ὲστὶ βζωτῶν, πολέες δ' ἔνι μύθοι.</foreign>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Lingua volubilis eſt; hominum
                <expan abbr="verbisq́">verbisque</expan>
              . </s>
              <s>referta &</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <foreign lang="grc">ἐπέων πολὺς νόμος ἔυθα, καὶ έυθα.</foreign>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Verborum hinc atque hinc ingens eſt copia cuiuis</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Atque ille quidem congruens eſt rebus naturalibus quæ propter infinitatem materiæ neceſ­
                <lb/>
              ſitatem difficilè admittunt. </s>
              <s>Itaque ex nihilo nihil fieri recipimus. </s>
              <s>Attamen & ex nihilo nihil
                <lb/>
              fieri ſic contingit, vt ex eo quoque nonnihil fieri poſsit. </s>
              <s>Quocirca etiam laudatur Parmenides
                <lb/>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              qui id quod fit, ex non ente fieri dixerit, & oſtenſum eſt priuationem, quæ eſt per ſe non ens,
                <arrow.to.target n="marg201"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg202"/>
                <lb/>
              in omnem mutationem neceſſariò conuenire. </s>
              <s>Verùm non idcirco creatio quamuis ſecundum
                <lb/>
              veritatem credenda conceditur ab Ariſtotele. </s>
              <s>ſiquidem id quod fit, non ex nihilo ſimpliciter &
                <lb/>
              per ſe (quod creatio requirit) efficiatur; ſed ex euento; & quatenus ſubeſt materia priuationi.
                <lb/>
              </s>
              <s>Proptereà diſtinguendum fuit, vt ex nihilo nihil, & vt ex illo quippiam fieri poſſet; neque illò
                <lb/>
              perueniebat ſenſus: quapropter etiam longiore diſquiſitione opus fuit, vt noſceretur. </s>
              <s>Hoc er­
                <lb/>
              go ſit principium phyſicum ex nihilo nihil; vt oppoſitum ſimpliciter à phyſico doctore ſit repu­
                <lb/>
              diandum, vtpotè quod ex eo naſcatur ſyllogiſmus contrariæ deceptionis. </s>
              <s>Quamobrem hoc lo­
                <lb/>
              co ſuccurrit vt admiremur eos qui phyſicè, aut etiam Ariſtotelicè oppoſitum huius perorare ſe
                <lb/>
              poſſe conſidant; nec è fontibus pietatis hauriant. </s>
              <s>Sed cùm id conficiant argumentis, quibus plu­
                <lb/>
              ra noſtrę methodi principia ſupponuntur; muneris quoque noſtri eſt ad illa aliquid dicere: ſunt
                <lb/>
              enim ea nobis diſſoluenda, quæ quiſpiam è principijs ducta probatione, fallaci concluſione effi­
                <lb/>
              ciat
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              . </s>
              <s>Neque verò hic ego dubitabo, quin ſtudio pietatis adducti ſanctiſsimi viri conferant in
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg203"/>
                <lb/>
              hunc locum ſuos conatus; neque ſtudium reprehendo. </s>
              <s>
                <expan abbr="mihiq́">mihique</expan>
              . </s>
              <s>ab ijs non recedere certum eſt
                <lb/>
              in eo quod religio iuſsit. </s>
              <s>ſed quantum ego rem ita ſe habere noui, tantum dubito phyſicè ne
                <lb/>
              confici queat.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg204"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg201"/>
              a 1. Phyſ.
                <lb/>
              Tit. 79.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg202"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg203"/>
              g 1. Phyſ.
                <lb/>
              T. 11.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg204"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Multa ſanè contrà afferuntur illa, hoc loco attingam quę ſub initio noſtræ methodi exitum fa­
                <lb/>
              cilè inuenient: ſiqua maiorem eruditionem diligentiam've poſtulabunt, eò reijciam, vbi de mo­
                <lb/>
              tus ęternitate diſſeretur. </s>
              <s>Hæc verò inter alia afferuntur. </s>
              <s>Modus agendi ſequitur modum quo
                <arrow.to.target n="marg205"/>
                <lb/>
              res eſt: & quale eſt eſſe
                <expan abbr="cuiq́">cuique</expan>
              . </s>
              <s>rei, talis eſt actio. </s>
              <s>Sed Deus in eo quod eſt, à nullo pendet, nihil
                <lb/>
              pręrequirit, aut præſupponit: ergo nec in agendo. </s>
              <s>Hæc eſt etiam notio Dei naturaliter animis
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg206"/>
                <lb/>
              inſita & impreſſa. </s>
              <s>Deum eſſe ens primum, perfectum, à nullo pendens, per ſe ſufficiens, nullius
                <lb/>
              indigum; ergo per ſe ſufficit ad agendum: itaque non eget ſubiecto. </s>
              <s>Affertur & illud. </s>
              <s>Deum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg207"/>
                <lb/>
              eſſe cauſſam omnium rerum: ceteroqui pręter Deum aliquid eſſet ſine cauſſa, habens eſſe à ſe:
                <lb/>
              id verò fieri nequit: neque enim omnia penderent à Deo. </s>
              <s>Sed multa ſunt, vt materia prima,
                <lb/>
              cęli, mentes beatę quæ non potuerunt habere eſſe à Deo ex materia per motum: per creationem
                <lb/>
              igitur. </s>
              <s>Quòd ſi accipias huiuſmodi res habere eſſe à Deo ex æterno tempore. </s>
              <s>Atqui id creatio­
                <lb/>
              ni non obſtat: eius enim ratio poſita eſt in eo quòd ſit ex non ſubiecto non autem quòd de nouo
                <lb/>
              exiſtat. </s>
              <s>Immo ſi potuit hoc ex æterno tempore efficere, poterit etiam nunc & fortè multo ma­
                <lb/>
              gis; & quo æternum non æterno difficilius eſt. </s>
              <s>In productione quoque cuiuſque ſingularis, vt
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg208"/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>