Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
28
"/>
cipium poſuere præter materiam, mouens erat, ſiue amor, vt cenſuit Parmenides,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſiue (vt me
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg280
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg281
"/>
<
lb
/>
minit Cicero
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
) ſtephane à coronæ ſimilitudine dicta, hoc eſt, continens ardore lucis orbis, qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg282
"/>
<
lb
/>
cingit cęlum quem appellat Deum: aut etiam mens, vt putauit Anaxagoras, vel lis & amicitia
<
lb
/>
quas potuit Epedocles; licet ad illa confugiant vt tragici poëtę, cum explicare argumenti exitum
<
lb
/>
non poſſunt. </
s
>
<
s
>Igitur cùm illis certandum fuit & error eorum confutandus. </
s
>
<
s
>id verò cum omni
<
lb
/>
induſtria confectum fuerit ab Ariſtotele; facit quominus ego credam ſententiam cęteroqui ve
<
lb
/>
riſsimam nempe. </
s
>
<
s
>Naturam eſſe aut agere gratia rei cuiuſpiam, cum principiis eſſe
<
expan
abbr
="
numerandã
">numerandam</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque verò mihi placet quod aliqui defendunt, non directò
<
expan
abbr
="
certisq́
">certisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rationibus, ſed elenchicè
<
lb
/>
tractari ſententiam illam qua ratione liceat inire certamen cum iis qui principia refutant. </
s
>
<
s
>Etenim
<
lb
/>
ſi diſputationis illius progreſſum animaduertas; ex propriis eius methodi principiis rem quo
<
lb
/>
que confectam fuiſſe reperies, & aliqua vt vera aſſumpta, non data; qui mos ſcientiarum pro
<
lb
/>
prius eſt; neque vt illò tendentia quò elenchica
<
expan
abbr
="
cõfutatio
">confutatio</
expan
>
dirigitur (huius enim ſcopi ſunt quin
<
lb
/>
que repugnantia, falſum, inopinabile, ſolœciſmus, & nugatio) ſed vt oſtendentia ſic eſſe & ſenſu
<
lb
/>
munita qui certus eſt index in phyſicis; & eiuſmodi quę in illa principia reſolui poſsint, quę phy
<
lb
/>
ſicus pro certiſsimis accipit. </
s
>
<
s
>Et indicat hoc propoſitio quæſtionis quæ per notum exponitur quę
<
lb
/>
cauſſam ſignificat, nimirum
<
foreign
lang
="
grc
">διότι</
foreign
>
, ideſt quamobrem qua, tametſi optimi autores vſi ſint pro ſim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg283
"/>
<
lb
/>
plici, quæ eſt
<
foreign
lang
="
grc
">ο̂τι</
foreign
>
, ideſt quòd, nihilominus à nobis pro cauſſa accipienda eſt, eo quòd indicat
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">τό βέλτιον</
foreign
>
, & melius quòd finem eſſe ſuprà docuimus;
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſe profitetur afferre Ariſtoteles, vt
<
lb
/>
dubitationem ſoluat: atqui dubitationum ſolutiones ſunt ea quæ demonſtrantur. </
s
>
<
s
>Itaque non
<
lb
/>
elenchicè, ſed phyſicè tractatum fuit hoc theorema. </
s
>
<
s
>Planum eſt quidem eſſe finem, & ex hac
<
lb
/>
cauſſa reddi poſſe rationem complurium problematum: liquet etiam methodos accipere qua
<
lb
/>
tuor genera cauſſarum: ſed illud obſcurum & inquirendum; ſit'ne aliquis finis, cuius ergò natu
<
lb
/>
ra operetur: & an ſolus materiæ curſus, vt antiqui voluerunt; ea præſtet, quæ fini tribuit in na
<
lb
/>
tura philoſophus. </
s
>
<
s
>Idcirco mea quidem ſententia erit hoc non principium, ſed theorema. </
s
>
<
s
>Natu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg284
"/>
<
lb
/>
ram agere cuiuſpiam rei gratia. </
s
>
<
s
>Tritum quoque illud eſt apud philoſophos naturales cauſſam
<
lb
/>
ei præferri cuius eſt cauſſa. </
s
>
<
s
>Nunc cauſſa multis modis ea reſpicit quorum eſt auctor. </
s
>
<
s
>Etenim vel
<
lb
/>
in nomine & ratione conuenit, vt cum filio pater, vel actus eſt & perfectio: rurſus cauſſa vel eſt
<
lb
/>
in mente, vel in reipſa: tum tertiò cauſſa vel princeps eſt, vel inſtrumentum. </
s
>
<
s
>Prætereà cauſſa eſt
<
lb
/>
aut poteſtas, aut actus. </
s
>
<
s
>Poſtremò cauſſa pertinet ad eſſe, cùm vbi quippiam gignitur; tùm etiam
<
lb
/>
poſtquam genitum eſt: nanque operatio iam eſt rei genitæ &cum fine cenſeri ſolet. </
s
>
<
s
>Atqui per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg285
"/>
<
lb
/>
ſpicuum eſt cauſſam illam quæ perfectio nuncupatur, modo quodam nobiliore quàm cauſſas
<
lb
/>
vniuocas, effecta ſua continere, ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem ipſis quoque præſtantiores eſſe, poſtquam ex illius
<
lb
/>
gremio, vt ita dicam, effuſa fuerint. </
s
>
<
s
>Cauſſas item in mente, qualem ponimus eſſentiam, quæ defi
<
lb
/>
nitione explicatur, ipſi rei quæ exiſtit, præponendas eſſe ſuo loco docebimus, interim pro hypo
<
lb
/>
theſi ſtatuatur. </
s
>
<
s
>Omnes etiam confitentur actum poteſtati, vt imperfecto perfectum præcedere,
<
lb
/>
& cùm materia ſit poteſtas, cęterę cauſſæ ſint actus generatim, materiam excipiunt quæ ſola pro
<
lb
/>
pter imperfectionem non ſit effectui præferenda; quapropter etiam cùm agens actu exiſtat, pa
<
lb
/>
tiens verò ſit poteſtate; agens patienti ſine controuerſia præponunt. </
s
>
<
s
>ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem quia ſe habet
<
lb
/>
inſtrumentum ad cauſſam principem vt patiens ad agens, eodem iudicio perhibemus inſtrumen
<
lb
/>
tum non modo cauſſæ mouenti poſtponendum, verùm etiam effectui poſtponi poſſe; vt ſi effe
<
lb
/>
ctus à cauſſa vniuoca producatur, proptereà ſemen, licet imperfectum; cauſſa hominis quæ res
<
lb
/>
eſt perfecta, eſſe poteſt, cum à meliore principio deſcendat, quod eſt homo alter qui actu eſt, at
<
lb
/>
que perfectus. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Ideoq́
">Ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>notabat veteres Ariſtoteles, quia rationem optimi honeſtiſsimi & pręſtan
<
lb
/>
tiſsimi principiis denegarent,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quòd ex ſemine virum naſci perſpicerent, hoc verò imperfectum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg286
"/>
<
lb
/>
eſſet. </
s
>
<
s
>neque intelligerent ſemen non eſſe principium, ſed inſtrumentum quod ex alio penderet:
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg287
"/>
<
lb
/>
id autem perfectum eſſet, cum actu exiſteret à quo ſemen pararetur. </
s
>
<
s
>Itaque principium
<
expan
abbr
="
optimũ
">optimum</
expan
>
,
<
lb
/>
& honeſtiſsimum eſt. </
s
>
<
s
>Et certè ita ſit neceſſe eſt; cùm actus ſit principium ſimpliciter. </
s
>
<
s
>Nam ma
<
lb
/>
teria quoque cùm ſit potentia, principiorum numero excluditur. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Hæc quidem à nob. </
s
>
<
s
>conſen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg288
"/>
<
lb
/>
tienter cum cęteris aſſeruntur. </
s
>
<
s
>De vniuocis, & fine non conuenit: apparet enim eandem eſſe con
<
lb
/>
ditionem Sophroniſci patris & Socratis filij; atque omnino generatim, cùm vna ſubſtantia indi
<
lb
/>
uidua gignat alteram, nec vna ſit magis minusúe ſubſtantia quàm altera, neutram eſſe præferen
<
lb
/>
dam. </
s
>
<
s
>Prætereà cum finis ſit vel generationis, vel rei genitę, quia rei genitæ finem in ordine acci
<
lb
/>
dentium collocant, ea verò ſubſtantiæ cedunt omnibus modis, & hoc etiam cauſſæ genus effe
<
lb
/>
ctui & illi cuius eſt cauſſa, præferendum non eſſe ducunt. </
s
>
<
s
>Nos contrà in vniuocis etiam cauſſas
<
lb
/>
effectibus anteponimus; quippe qui cauſſas in actu contemplemur. </
s
>
<
s
>tùm enim cauſſæ verè ſunt:
<
lb
/>
atqui cauſſæ in actu cum re conferuntur quæ eſſe poteſt & gignitur, nec dum exiſtit. </
s
>
<
s
>itaque ne
<
lb
/>
ceſſariò præſtant. </
s
>
<
s
>Poſteà longo ſermone nob. </
s
>
<
s
>oſtendendum eſt functiones eſſe ex ordine
<
expan
abbr
="
formarũ
">formarum</
expan
>
,
<
lb
/>
& vt actus cum poteſtate conferri. </
s
>
<
s
>Quamobrem & ab hoc vſque ad illa tempora ſuperſedeamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>ſatis hoc ſit, quòd ſi actus
<
expan
abbr
="
ſecũdus
">ſecundus</
expan
>
eſt perfectior; actio quoque in ipſo
<
expan
abbr
="
efficiẽte
">efficiente</
expan
>
inerit, vt perfectio. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>