Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
51
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg478
"/>
<
lb
/>
reliquæ nihil ad Ariſtotelem. </
s
>
<
s
>Practicarum finis eſt generatim bonum humanum cuius habitus
<
lb
/>
prudentia nominatur. </
s
>
<
s
>eius verò tria ſunt membra ſicut etiam bonum humanum tres
<
expan
abbr
="
cõtinet
">continet</
expan
>
ha
<
lb
/>
bitudines, aut enim habenti ipſi bonum eſt, quod cùm ex aſſuetudine partum ſit
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
Gręci
<
expan
abbr
="
vocãt
">vocant</
expan
>
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">ἔθος, ἠθικὸν</
foreign
>
appellatur, aut eſt bonum familiæ &
<
foreign
lang
="
grc
">τῷ ο̂ικῳ</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>cuius gubernatio dicitur œconomia,
<
lb
/>
à qua prudentia œconomica denominatur aut eſt bonum reip. </
s
>
<
s
>cuius gubernatio cùm politia dica
<
lb
/>
tur à Gręcis etiam facultati & prudentię politicę nomen dedit. </
s
>
<
s
>Hęc ergo philoſophia ſpectat, quę
<
lb
/>
in ſeſe rationem continet boni, quod agendo
<
expan
abbr
="
cõparatur
">comparatur</
expan
>
, & pulchri quòd contemplando accedit,
<
lb
/>
nihil infra ipſa reſpiciens, quaſi quicquid infra eſt, ſeruile habendum ſit. </
s
>
<
s
>Cùm tamen & ſępe de
<
lb
/>
artibus incidat ſermo, in methodis Ariſtoteleis, aliqua de ipſis vniuersè ſcribere placet quę
<
expan
abbr
="
valeãt
">valeant</
expan
>
<
lb
/>
ſcilicet ad pręceptoris noſtri ſententias illuſtrandas. </
s
>
<
s
>Iam docuimus, vt in artibus illæ quoque re
<
lb
/>
ponantur quę
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
opus ex operatione relinquunt, quòd non ex conſilio & electione
<
expan
abbr
="
proficiſcã-tur
">proficiſcan
<
lb
/>
tur</
expan
>
, vt illæ quas practicas propriè dicimus. </
s
>
<
s
>& quòd imitantur. </
s
>
<
s
>artes operando, non conſultantes
<
lb
/>
quid ex quo agendum ſit, & ſi nihil ex operatione relinquunt, non ex eo naſcitur, quia ſint actio
<
lb
/>
nes animi, ex eorum genere quas immanentes vocant; ſed quòd in ea materia ſe exercent quę
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
retinet ſpeciem impreſſam ab artifice, vt lignum retinet ſcamni formam, exempli g. ſoni
<
expan
abbr
="
ſubiectũ
">ſubiectum</
expan
>
<
lb
/>
eſt aër, ſed eius ſpecies ex abſentia ſonantis euaneſcit. </
s
>
<
s
>ita & motionis ſpecies quæ oritur ex arte
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg479
"/>
<
lb
/>
ſaltandi, manet in ipſa motione, & cum ipſa tantum propagatur. </
s
>
<
s
>itaque & mens quę in eiuſmodi
<
lb
/>
verſatur operationibus effectricis non autem practicę nomine digna eſt habita. </
s
>
<
s
>Nunc eas multi
<
lb
/>
fariam partiri philoſophi videntur. </
s
>
<
s
>Primùm quidem ex modo quo finem ſuum
<
expan
abbr
="
cõſequi
">conſequi</
expan
>
poſſunt,
<
lb
/>
aut enim earum finis eſt in facientis poteſtate poſitus, ita vt nunquàm artifex ſuo fine fruſtretur,
<
lb
/>
ſi omnia aptè & appoſitè fecerit, vt finem
<
expan
abbr
="
cõſequatur
">conſequatur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Sunt & artes quarum finis non ab artifice,
<
lb
/>
ſed ab alio pendet, in quibus etiam magnam partem ſolet habere fortuna, has facultatis nomine
<
lb
/>
notare voluerunt, quia facultas incertum euentum præſeferat, &
<
expan
abbr
="
infinitatẽ
">infinitatem</
expan
>
. </
s
>
<
s
>& cùm incertos ſuc
<
lb
/>
ceſſus habeant, locum dare
<
expan
abbr
="
cõſultationi
">conſultationi</
expan
>
videntur, qua vel ſic vel aliter faciendum eſſe iudicetur,
<
lb
/>
vt propoſito fine potiantur, (ſemper
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
reſpiciunt finem, licet ipſum non ſemper aſſequi poſsint)
<
lb
/>
à
<
expan
abbr
="
cõiectura
">coniectura</
expan
>
coniectrices dictæ ſunt. </
s
>
<
s
>tales ſunt Dialectica, Oratoria, Medicina, Nautica, Militaris.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Proinde cùm finis in
<
expan
abbr
="
earũ
">earum</
expan
>
poteſtate non ſit, ab iis non ſolet finis, ſed officium deſiderati duntaxat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Secundò diſtribuuntur artes ex modo faciendi. </
s
>
<
s
>vt quamuis & marmorarius & lutarius & fuſor
<
lb
/>
ſtatuam faciant, quia
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſit idem omnium faciendi modus, artifices ijdem
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſunt. </
s
>
<
s
>Non ſanè dico
<
lb
/>
eoſdem non eſſe artifices, quòd
<
expan
abbr
="
eandẽ
">eandem</
expan
>
materiam non tractent: ſed non
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo. </
s
>
<
s
>Nanque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg480
"/>
<
lb
/>
idem artifex eſſe poteſt, qui fundendo ſtatuam facit ex auro & plumbo. </
s
>
<
s
>Itaque notabat Galenus
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ętatis ſuę medicos qui
<
expan
abbr
="
medicinã
">medicinam</
expan
>
ſecarent in
<
expan
abbr
="
totidẽ
">totidem</
expan
>
partes, quot ſunt corporis humani &
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg481
"/>
<
lb
/>
Romę eſſent ocularij medici, nonnulli auricularij, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
id ex artis natura cùm vna ſit
<
expan
abbr
="
partiũ
">partium</
expan
>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
medicina: ſed ex
<
expan
abbr
="
cõmoditate
">commoditate</
expan
>
naſcebatur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
eam artis
<
expan
abbr
="
portionẽ
">portionem</
expan
>
profiterentur è qua
<
lb
/>
victum ſibi parare poſſe ſperarent, cęteras negligebant. </
s
>
<
s
>quòd ſi victui neceſſaria
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſuppeditaſſet
<
lb
/>
ea portio medicinę,
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
euenire ſolebat in Gręcia, aut ſolum vertere cogebantur, aut
<
lb
/>
alias artis medicę partes exercere. </
s
>
<
s
>Tertiò vel artes materiam faciunt, vel parant, vel perficiunt id
<
lb
/>
quod natura
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
potuit abſoluere, vel
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
miniſtrę ſunt ad quas etiam referri dicimus organicas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>faciunt
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
figuli, dum lateres ędificatori efficiunt,
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
parant fabri qui
<
expan
abbr
="
ferrũ
">ferrum</
expan
>
repurgant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>abſoluunt ea quę natura pręſtare non poteſt, vt lanifices; miniſtrant, vel quę faciunt inſtrumenta.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>vt frenorum fabricatrix equeſtri, vel quę impedimenta remouent, & applicant agentia principia
<
lb
/>
ad patientia. </
s
>
<
s
>Quamobrem Medici clamant, Naturas eſſe
<
expan
abbr
="
morborũ
">morborum</
expan
>
curatrices, modicos
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
mini
<
lb
/>
ſtros. </
s
>
<
s
>Poſtremò ex fine diſtinguuntur. </
s
>
<
s
>quòd variis modis ad humanos vſus
<
expan
abbr
="
accõmodentur
">accommodentur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>etenim
<
lb
/>
aut neceſsitatis ergò operantur, aut
<
expan
abbr
="
cõmodi
">commodi</
expan
>
, aut voluptatis. </
s
>
<
s
>ex hoc ordine ſunt
<
foreign
lang
="
grc
">κοσμητικαὶ</
foreign
>
dictæ,
<
lb
/>
ideſt ornatrices & fortè
<
foreign
lang
="
grc
">μεμητικαὶ</
foreign
>
, i. </
s
>
<
s
>imitatrices, vt poëtica. </
s
>
<
s
>hæ quę in ſolam
<
expan
abbr
="
voluptatẽ
">voluptatem</
expan
>
<
expan
abbr
="
collimãt
">collimant</
expan
>
,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg482
"/>
<
lb
/>
mea quidem ſententia ſunt omnium abiectiſsimę; quippe quę ſolum illam animi noſtri partem
<
lb
/>
reſpiciant, quę bruta eſt. </
s
>
<
s
>quę
<
expan
abbr
="
cõmodum
">commodum</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
intendunt, cęteris pręferendæ, ſunt enim vt bene ho
<
lb
/>
mini ſit: atqui multò pręſtantius eſt eſſe bene, quàm eſſe ſimpliciter. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Omnes
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
vniuersè lon
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg483
"/>
<
lb
/>
giſsimo tractu practicis & contemplantibus cedunt, & ipſis origine & natura poſteriores, ſunt:
<
lb
/>
etenim politicæ ſeruiunt cuius vniuerſa officia poſita ſunt in eo quòd ociosè contemplari valea
<
lb
/>
mus, illę
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
infimæ quę reponuntur in miniſtris, quòd natura cedant,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
in aliarum
<
expan
abbr
="
gratiã
">gratiam</
expan
>
<
expan
abbr
="
in-uẽtæ
">in
<
lb
/>
uentæ</
expan
>
fuerint, & origine poſteriores ſint. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
veriſimile eſt, niſi vtens eſſet,
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
fore
<
expan
abbr
="
officiũ
">officium</
expan
>
inſtru
<
lb
/>
menti,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt niſi fuerit qui colat domum, fruſtra futura ſit domus. </
s
>
<
s
>Omnibus his analytica vilior &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg484
"/>
<
lb
/>
origine poſterior. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
ſcientiæ & artes recta ratione vtuntur, illæ
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
<
expan
abbr
="
contẽplantes
">contemplantes</
expan
>
, hæ verò
<
lb
/>
efficientes, & practicæ recta ratione agentes, quæ
<
expan
abbr
="
prudẽtia
">prudentia</
expan
>
nominatur. </
s
>
<
s
>Porrò rectæ rationis regu
<
lb
/>
las analytica docet: itaque omnibus ancillatur. </
s
>
<
s
>& prius generatim bonę
<
expan
abbr
="
artificũ
">artificum</
expan
>
operationes exti
<
lb
/>
terunt quàm regulę traditæ, vt prius aliquis
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
expan
abbr
="
contẽplando
">contemplando</
expan
>
concluſit, ex hoc regulę obſeruatę
<
lb
/>
quibus
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõcludi
">concludi</
expan
>
poſſet. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Igitur analytica omnibus his & origine & natura poſterior. </
s
>
<
s
>Sed his
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg485
"/>
<
lb
/>
omiſsis in quæ nulla dubitatio cadit, ad practicas accedamus & eas
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
ſpeculantibus
<
expan
abbr
="
cõparemus
">comparemus</
expan
>
. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>