Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001901
">
<
pb
pagenum
="
399
"
xlink:href
="
016/01/048.jpg
"/>
vtuntur, quorum nullum venenoſum eſt adeò
<
lb
/>
vt radix. </
s
>
<
s
id
="
s.001902
">Deinde muſcæ parum habent, nec
<
lb
/>
firmiter. </
s
>
<
s
id
="
s.001903
">Miſcent
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
Lemniæ terræ, & lau
<
lb
/>
ri baccis & mithridato muſcas has 24. nu
<
lb
/>
mero, & ſalutare conficiunt medicamentum
<
lb
/>
pari pondere omnibus ſumptis. </
s
>
<
s
id
="
s.001904
">Quòd ſi non
<
lb
/>
aliud
<
expan
abbr
="
commodũ
">commodum</
expan
>
ferat mithridatum, & Lem
<
lb
/>
nia terra & baccæ lauri, venenis aduerſantur:
<
lb
/>
muſcæ verò vomitum ciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001905
">Sed in mure, ſi
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
ſit veſicco, magna vis erit. </
s
>
<
s
id
="
s.001906
">Nihil autem
<
lb
/>
prohibet arte parari mures ſenſim ad hoc
<
lb
/>
perductos cum caſeo & farina,
<
expan
abbr
="
iuniperíq;
">iuniperíque</
expan
>
ac
<
lb
/>
lauris baccis. </
s
>
<
s
id
="
s.001907
">Tertium eſt
<
expan
abbr
="
medicamẽtũ
">medicamentum</
expan
>
è ſan
<
lb
/>
guinibus, maximè ciconiæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001908
">
<
expan
abbr
="
Demõſtrandũ
">Demonſtrandum</
expan
>
eſt
<
lb
/>
autem, hoc eſſe ſupremum aduerſus venena
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg196
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
præſidiũ
">præſidium</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001909
">Omne enim quod veſcitur
<
expan
abbr
="
alimẽto
">alimento</
expan
>
,
<
lb
/>
dum integrum eſt
<
expan
abbr
="
alimentũ
">alimentum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
propriã
">propriam</
expan
>
retinet
<
lb
/>
vim
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
perfectam: cùm verò in
<
expan
abbr
="
nutrimentũ
">nutrimentum</
expan
>
<
lb
/>
tranſiuit,
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
acquirit eius quod nutritur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001910
">Verùm vel ſic aliquid retinet prioris naturę.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001911
">Nam calidiora ſunt corpora, quæ veſcuntur
<
lb
/>
auibus, quàm piſcibus, & aliis quàm lactucis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001912
">Sed cùm alimentum nutrire debet, in ſangui
<
lb
/>
nem tranſit medio itinere maior enim muta
<
lb
/>
tio eſt à ſanguine in ſubſtantiam
<
expan
abbr
="
membrorũ
">membrorum</
expan
>
,
<
lb
/>
quàm ex alimento in ſanguinem, ſeu
<
expan
abbr
="
tẽpus
">tempus</
expan
>
,
<
lb
/>
ſeu differentiam, ſeu media conſideraueris. </
s
>
<
s
id
="
s.001913
">Si
<
lb
/>
igitur in perfecta mutatione, nec tota vis
<
lb
/>
prior aboletur, in dimidio tum ſpatij, tum
<
lb
/>
actionis dimidium virium retinebit. </
s
>
<
s
id
="
s.001914
">Sanguis
<
lb
/>
igitur gallinæ ſerpentium carnibus nutritæ,
<
lb
/>
& longè melius ciconiæ ac gruis, quoniam
<
lb
/>
natura his aluntur, &
<
expan
abbr
="
abſq;
">abſque</
expan
>
corruptione mu
<
lb
/>
tantur, medius eſt inter veneni ciconiæ que
<
lb
/>
naturam. </
s
>
<
s
id
="
s.001915
">Quod verò medium eſt inter vene
<
lb
/>
num & naturam noſtram, quæ cum ciconiæ
<
lb
/>
natura ideo conuenit, quòd
<
expan
abbr
="
vtraq;
">vtraque</
expan
>
anima eſt,
<
lb
/>
ſanguineum
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
perfectum, alexipharma
<
lb
/>
cum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001916
">Igitur
<
expan
abbr
="
medicamentũ
">medicamentum</
expan
>
ex ſanguinib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001917
">promptè venenis auxiliatur. </
s
>
<
s
id
="
s.001918
">Accipere autem
<
lb
/>
præſtat non ſolùm ciconias, ſed & anates:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
<
lb
/>
hę deuorant ſcorpios ac rubetas. </
s
>
<
s
id
="
s.001919
">Accedit alia
<
lb
/>
ratio, quòd in ciconiis ſanguis talis iam eſt,
<
lb
/>
vt non à venenis patiatur:
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ideo ſimilem
<
lb
/>
in corpore noſtro retinens vim, vt ab illis
<
lb
/>
minus patiatur efficit. </
s
>
<
s
id
="
s.001920
">Dicemus autem & de
<
lb
/>
lapide, & de aliis inferius: ſed quod maxi
<
lb
/>
mum eſt, oleum eſt, quod arteriis illitum, ve
<
lb
/>
nena curat. </
s
>
<
s
id
="
s.001921
">Nec hoc eſt, de quo nuper dixi
<
lb
/>
mus, ſed eſt alterius generis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001922
">
<
margin.target
id
="
marg189
"/>
Venenum
<
lb
/>
quod ſtatim
<
lb
/>
occidit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001923
">
<
margin.target
id
="
marg190
"/>
Venena quæ
<
lb
/>
ad tempus
<
lb
/>
occidunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001924
">
<
margin.target
id
="
marg191
"/>
Fontis mira
<
lb
/>
proprietas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001925
">
<
margin.target
id
="
marg192
"/>
Hauſti tem
<
lb
/>
poranei ve
<
lb
/>
neni indicia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001926
">
<
margin.target
id
="
marg193
"/>
Venena eſſe
<
lb
/>
quæ actu ſo
<
lb
/>
lo occidant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001927
">
<
margin.target
id
="
marg194
"/>
Precatio ad
<
lb
/>
uerſus vene
<
lb
/>
na.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001928
">
<
margin.target
id
="
marg195
"/>
Mus & muſ
<
lb
/>
cæ napelli
<
lb
/>
fera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001929
">
<
margin.target
id
="
marg196
"/>
Ciconiæ ſan
<
lb
/>
guinem ve
<
lb
/>
neno ad ver
<
lb
/>
ſari vehe
<
lb
/>
menter de
<
lb
/>
monſtratur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001930
">At poſtquam in hos ſermones incidimus,
<
lb
/>
haud abs re eſſe puto illud quærere: quonam
<
lb
/>
pacto oleum parari poſſit, quod illitum arte
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg197
"/>
<
lb
/>
riis cogat venenum extrudi vomitu, aut pur
<
lb
/>
gatione, vel ſudore, vel vrina. </
s
>
<
s
id
="
s.001931
">Certum eſt me
<
lb
/>
tallicum eſſe oportere, quod
<
expan
abbr
="
validiſſimũ
">validiſſimum</
expan
>
eſſe
<
lb
/>
debet. </
s
>
<
s
id
="
s.001932
">Vidi ego
<
expan
abbr
="
quandoq;
">quandoque</
expan
>
tale, & ſolo pon
<
lb
/>
dere quod eſſet metallicum haud dubiè con
<
lb
/>
iectaui. </
s
>
<
s
id
="
s.001933
">Oportet & ex veneni natura illud
<
lb
/>
eſſe: nam immodica caliditate, vt dictum eſt,
<
lb
/>
delet prius conceptam malam vim: & ſimili
<
lb
/>
tudine auocat exteriùs quod nocet, & con
<
lb
/>
trarietate pellit. </
s
>
<
s
id
="
s.001934
">Oportet & diſcutientem illi
<
lb
/>
non paruam ineſſe vim, & rurſus aduerſus
<
lb
/>
venena ipſa contrarietatem quandam, quæ
<
lb
/>
duo laſeris ſucco conueniunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001935
">Igitur quę pro
<
lb
/>
pellere venenum debent, metallica eſſe vene
<
lb
/>
na neceſſe eſt: non in acerbiſſima & calidiſſi
<
lb
/>
ma & diſcutientia, & venenis quodammodo
<
lb
/>
contraria. </
s
>
<
s
id
="
s.001936
">Horum igitur materia his
<
expan
abbr
="
cõſtare
">conſtare</
expan
>
<
lb
/>
poteſt, Myſi & auripigmento, & laſeris ſuc
<
lb
/>
co, & gentiana, & pinguedine
<
expan
abbr
="
ſerpentũ
">ſerpentum</
expan
>
ve
<
lb
/>
nenoſorum, & aconito: quòd ſi cuipiam terrę
<
lb
/>
ex his plura inſint, detractum oleum vi ignis
<
lb
/>
omnium erit pręſtantiſſimum, ſecuriſſimum,
<
lb
/>
& quod vomitu eiicit. </
s
>
<
s
id
="
s.001937
">In vniuerſum autem
<
lb
/>
metallica eſſe oportet, quæ valida
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
& quę
<
lb
/>
illinuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001938
">Indicio verò terra eſt illa, quam
<
lb
/>
circulatores
<
expan
abbr
="
deferũt
">deferunt</
expan
>
ex Melitea inſula, aduer
<
lb
/>
ſus ſerpentum morſus ictuſve: licet quidam
<
lb
/>
experto: dicant ſe oleum quod fit è ſcorpioni
<
lb
/>
bus & ſulphuræ, necnon chamælea
<
expan
abbr
="
hyperi-cóq;
">hyperi
<
lb
/>
cóque</
expan
>
liberare à venenis illitum, ac peſte. </
s
>
<
s
id
="
s.001939
">Ac
<
lb
/>
cipiunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſcorpios viuaces
<
expan
abbr
="
prægrandéſq;
">prægrandéſque</
expan
>
,
<
lb
/>
Caniculæ
<
expan
abbr
="
tẽpore
">tempore</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
tunc hoc animal eſt ſic
<
lb
/>
ciſſimum, vt reliqua etiam omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.001940
">Siccitate
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
venenum, vt docebimus, in ſerpentibus
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
Excalefaciunt igitur illos in ſartagine
<
lb
/>
igni ſuperpoſita donec ſudent,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ſic oleum
<
lb
/>
ſuperfuſum ſudore illorum
<
expan
abbr
="
cõbibit
">combibit</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001941
">Sed & in
<
lb
/>
hoc oleo ſulphur metallicum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001942
">Si igitur ex
<
lb
/>
Melitea illa terra
<
expan
abbr
="
oleũ
">oleum</
expan
>
excipiatur, abundè vi
<
lb
/>
detur aduerſus
<
expan
abbr
="
pleraq;
">pleraque</
expan
>
venena ſufficere: quo
<
lb
/>
niam metallica oportet eſſe & veneno præ
<
lb
/>
dita, quæ venenis aduerſantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001943
">Quod enim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg198
"/>
<
lb
/>
purgat
<
expan
abbr
="
venenũ
">venenum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
venenũ
">venenum</
expan
>
quaſi ſubſtantia eſſe
<
lb
/>
oportet: vt
<
expan
abbr
="
rhabarbarũ
">rhabarbarum</
expan
>
cùm
<
expan
abbr
="
bilẽ
">bilem</
expan
>
non purgat,
<
lb
/>
in illam vertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.001944
">Hoc autem eſt ſubſtantia
<
lb
/>
tale eſte, quòd in id poteſt conuerti. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001945
">
<
margin.target
id
="
marg197
"/>
Oleum quod
<
lb
/>
illitum ve
<
lb
/>
nena propul
<
lb
/>
lus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001946
">
<
margin.target
id
="
marg198
"/>
Explicatio
<
lb
/>
ſententiæ
<
lb
/>
difficillimæ
<
lb
/>
5.de ſimplici
<
lb
/>
medie.c.18.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001947
">At verò dubitabit aliquis, quonam pacto
<
lb
/>
ſola arteriarum illitione liceat venenum ex
<
lb
/>
trudere? </
s
>
<
s
id
="
s.001948
">& an hoc ſit præſtantiſſimum? </
s
>
<
s
id
="
s.001949
">Her
<
lb
/>
cules non dixerim
<
expan
abbr
="
præſtantiſſimũ
">præſtantiſſimum</
expan
>
hoc ſenſu,
<
lb
/>
vt etiamſi præter id des in potu aut theria
<
lb
/>
cam, aut lac, aut
<
expan
abbr
="
ſiccũ
">ſiccum</
expan
>
vomicæ nucis igne de
<
lb
/>
cerptum (hic aquam colore, non odore vel ſa
<
lb
/>
pore imitatur) vel aliud ſi quid habes me
<
lb
/>
lius, vt quod forſan quidam circulator aduer
<
lb
/>
ſus venena vendebat antidotum dum hæc
<
lb
/>
emendarem, quinetiam melius proficeret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001950
">Illud benè auſim dicere, illitionem arteria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg199
"/>
<
lb
/>
rum & admota exterius, eſſe his quæ bibun
<
lb
/>
tur præſtantiora ac validiora: hoc vno dun
<
lb
/>
taxat excepto, quòd venenum adhuc in ven
<
lb
/>
triculo maneat. </
s
>
<
s
id
="
s.001951
">Nam his quæ vomitum va
<
lb
/>
lidum prouocant, lac, lixiuium, oleum, aqua
<
lb
/>
nucis vomicæ, quam modò ſuccum diximus,
<
lb
/>
præſtantiſſima ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001952
">Igitur in morſibus ve
<
lb
/>
nenatis, in aculeorum ictibus, in vnguentis
<
lb
/>
venenoſis, in potu veneni, quod ita ad præ
<
lb
/>
cordia penetrauerit, exterius adhibita auxi
<
lb
/>
lia validiora ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001953
">
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
ſolent nonnulli exen
<
lb
/>
teratis mulis viuentibus ſe immittere: calor
<
lb
/>
enim ille auocat exterius venenum, ac illius
<
lb
/>
malitiam frangit. </
s
>
<
s
id
="
s.001954
">Occîdit etiam venenum vi
<
lb
/>
eius ad cor penetrante: at quæ illinuntur, ad
<
lb
/>
cor integris fermè facultatibus perueniunt
<
lb
/>
ac celerrimè: quæ verò bibuntur, præter id
<
lb
/>
quòd ſerò penetrant,
<
expan
abbr
="
morámq;
">morámque</
expan
>
trahunt plu
<
lb
/>
rimam, in ventriculo primùm, inde in ve
<
lb
/>
nis quę ad iecur, pòſt in iecore, vltimò etiam
<
lb
/>
in dextro cordis ſinu, adeò retunduntur vi
<
lb
/>
ribus, vt vix veſtigium eo tempore quo ma
<
lb
/>
ximas eſſe oportebat, relinquatur. </
s
>
<
s
id
="
s.001955
">Er
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg200
"/>
<
lb
/>
go vt in argento viuo, & quo in tracta
<
lb
/>
tione de Indica lue actum eſt, ſcabies, pſo
<
lb
/>
ra, & lues Indica expellitur (quoniam ſub
<
lb
/>
tilitate penetrat, caliditate attenuat &
<
lb
/>
expellit (praua & noxia caliditate, eadem
<
lb
/>
in venenis ratione illita deferuntur per arte-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>