Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005027
">
<
pb
pagenum
="
466
"
xlink:href
="
016/01/115.jpg
"/>
digitum, totus rubet: iaſpidis refert ſpe
<
lb
/>
ciem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005028
">
<
margin.target
id
="
marg710
"/>
Achates, &
<
lb
/>
eius mira
<
lb
/>
varietas.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.115.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/115/1.jpg
"
number
="
66
"/>
<
p
type
="
caption
">
<
s
id
="
s.005029
">Expertus, quòd ſomnum conciliat:</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005030
">Et ſomnia plena grauitatis oſtendit om
<
lb
/>
nia, vanitate remota, prudentiam quoque
<
lb
/>
auget. </
s
>
<
s
id
="
s.005031
">Nihilominus quia dum ferre multa
<
lb
/>
paſſus ſum infortunia, præter errorem ac
<
lb
/>
expectationem, iam ſecundò illum depo
<
lb
/>
ſui. </
s
>
<
s
id
="
s.005032
">Alij etiam achates referunt auium ocu
<
lb
/>
los, & nos talem habemus: alij autem piſ
<
lb
/>
cium. </
s
>
<
s
id
="
s.005033
">Ponticus, qui ſanguineis guttis in
<
lb
/>
terſtinguitur, aut atris, montium refert &
<
lb
/>
conuallium imagines. </
s
>
<
s
id
="
s.005034
">Quidam humanos
<
lb
/>
oculos, leucophthalmi: quidam lupi, ly
<
lb
/>
cophthalmi: quidam capræ, ægophthalmi
<
lb
/>
vocati. </
s
>
<
s
id
="
s.005035
">Vidi & viridem perſpicuum lineis
<
lb
/>
duabus candidis pulcherimè diſtinctum,
<
lb
/>
quem dubiæ naturæ eſſe crediderim, potius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg711
"/>
<
lb
/>
inter achatem & praſſium. </
s
>
<
s
id
="
s.005036
">Nam velut in
<
lb
/>
animalibus muli ex aſino & equa, & ly
<
lb
/>
ciſca è lupo & cane, ita & lapides quan
<
lb
/>
doque miſcentur è vario genere, miſta
<
lb
/>
eorum materia, cauſiſque illos producen
<
lb
/>
tibus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005037
">
<
margin.target
id
="
marg711
"/>
Lapides è
<
lb
/>
duobus gene
<
lb
/>
ribus quem
<
lb
/>
admodum &
<
lb
/>
animalia
<
lb
/>
gignantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005038
">Cæterùm quod ad achatem Pyrrhi regis
<
lb
/>
attinet, nimis ridiculum puto, caſu illum
<
lb
/>
adeò ad amuſſim ornatum, ac diſtinctum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg712
"/>
<
lb
/>
fuiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.005039
">Hoc igitur ſic contingit. </
s
>
<
s
id
="
s.005040
">Pictor va
<
lb
/>
lidis coloribus lapidem aliquem è marmo
<
lb
/>
rum genere pinxit, vt nouem Muſæ pul
<
lb
/>
ſantem in medio Apollinem mirarentur. </
s
>
<
s
id
="
s.005041
">In
<
lb
/>
de ſeu caſu, ſeu ex induſtria lapis ille ſe
<
lb
/>
pultus iacuit per multos annos, eo in loco
<
lb
/>
vbi achatis gigni lapides ſolent: contin
<
lb
/>
git itaque circumcirca gigni achatem per
<
lb
/>
ſpicuum & aqueum, inde inuentus refere
<
lb
/>
bat Muſas & Apollinem illum quaſi natu
<
lb
/>
ræ induſtria fabricatum, cùm achates iam
<
lb
/>
gemma eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.005042
">Nam ſi ſpicæ & muſcus ar
<
lb
/>
boribus hærens in achatem tranſeunt tra
<
lb
/>
ctu temporis, vt ego achatem habuerim,
<
lb
/>
cum quinque ſpicis, quas diceres nunc è tri
<
lb
/>
tico excidiſſe, & tamen lapis erant, imò gem
<
lb
/>
ma: ſic etiam muſci non parua pars ad
<
lb
/>
erat: quantò facilius pictus lapis mollis
<
lb
/>
ille, in achatem potuit tranſire? </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005043
">
<
margin.target
id
="
marg712
"/>
Modus
<
expan
abbr
="
faciẽ
">faciem</
expan
>
<
lb
/>
di achatem
<
lb
/>
mirabilem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005044
">Itaque ſi loca achatum quis obſeruare ve
<
lb
/>
lit, & maximè vbi perſpicui generantur (hoc
<
lb
/>
enim eſt neceſſarium
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
ſepeliat verò pictu
<
lb
/>
ram ex coloribus perpetuis, quales ſunt cæ
<
lb
/>
ruleus & aureus, metallo conſtans, tum ma
<
lb
/>
ximè ſi cera punica pauco oleo temperata
<
lb
/>
alióve perpetuo, ſed perſpicuo tamen vn
<
lb
/>
guento opus liniat, quale eſt quod apud nos
<
lb
/>
Vernix liquida vocatur, quæ picturis abſo
<
lb
/>
lutis pretioſioribus ſolet induci, achates naſ
<
lb
/>
cetur ſic pictus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005045
">Verùm dices, Frequens hic eſſet acha
<
lb
/>
tes ſic pictus, ſi tam parua arte parari poſ
<
lb
/>
ſet? </
s
>
<
s
id
="
s.005046
">At non animaduertis primò oportere
<
lb
/>
ſepeliri, vbi gignantur achates, tum verò
<
lb
/>
achatem, qui circumducitur eſſe ſplendi
<
lb
/>
dum & perſpicuum: ac intra paucos an
<
lb
/>
nos tranſire in gemmam, antequam pereat
<
lb
/>
pictura, nec dilui prius aliquo externo hu
<
lb
/>
more, ne aboleatur imago, demum con
<
lb
/>
tingere, vt abſolutus effodiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005047
">Quot enim
<
lb
/>
piſces ſunt, quos nemo vnquam piſcatur,
<
lb
/>
& ferè in nemoribus aues quas nullus vn
<
lb
/>
quam cepit, ſpontéque ſua in propriis lo
<
lb
/>
cis obeunt, tot eſſe exiſtima gemmas, quæ
<
lb
/>
latitantes locis quo genitæ ſunt, nunquam
<
lb
/>
in lucem prodeunt, ſed in primam matrem
<
lb
/>
terram, vt coaluerunt vetuſtate, ita in ean
<
lb
/>
dem reuertuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.005048
">Tametſi achates varie
<
lb
/>
tate nobilis ſit, quia tamen parum ſplen
<
lb
/>
det, rarò pretium ingens habet inter gem
<
lb
/>
mas. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005049
">Chryſolithus verò longè nobilior eſt
<
lb
/>
æſtimatione achate, hunc vocant noſtri
<
lb
/>
topazium, ſicut verum topazium, chryſo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg713
"/>
<
lb
/>
lithum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005050
">
<
margin.target
id
="
marg713
"/>
Topazius,
<
lb
/>
qui eſt ve
<
lb
/>
rè chryſoli
<
lb
/>
thus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005051
">Inquit enim Plinius: Chryſolithus au
<
lb
/>
tem, gemma eſt aurei coloris, micans. </
s
>
<
s
id
="
s.005052
">At
<
lb
/>
que hæc ipſa de noſtro topazio vulgari ve
<
lb
/>
ra ſunt: quanquam enim topazius Germa
<
lb
/>
nicus, vt pleræque aliæ gemmæ, quæ ſub
<
lb
/>
frigida zona inueniuntur, mollior ſit: quòd
<
lb
/>
calor non poſſit adeò ſuccum illum attenua
<
lb
/>
re, atque durare gemmam ( nam, vt dixi,
<
lb
/>
duritiei cauſa eſt perfecta concretio, quæ
<
lb
/>
fit dum minutiſſimæ partes inuicem com
<
lb
/>
miſcentur) attamen non de illo chryſolitho,
<
lb
/>
ſed de Orientali loquitur Plinius, quem pa
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg714
"/>
<
lb
/>
làm eſt prædurum eſſe, ac tantæ duritiei, vt
<
lb
/>
ſapphiro parum, aut nihil cedat. </
s
>
<
s
id
="
s.005053
">Itaque
<
lb
/>
hanc ob cauſam ego in chryſolitho effigiem
<
lb
/>
meam cælari iuſſi, cum prima nominis, ac
<
lb
/>
prænominis litera. </
s
>
<
s
id
="
s.005054
">Elegi hunc lapidem,
<
lb
/>
quòd ſit duriſſimus, atque ob id æternum
<
lb
/>
opus, ſplendeátque non parum. </
s
>
<
s
id
="
s.005055
">Rarus ta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg715
"/>
<
lb
/>
men eſt chryſolithus abſque maculis qui
<
lb
/>
buſdam nigris, à quibus vitiatur: alioquin
<
lb
/>
gemma non vulgaris. </
s
>
<
s
id
="
s.005056
">Creditum eſt libidi
<
lb
/>
nem ſupra omnem opinionem coërcere, ſi
<
lb
/>
tangens carnem geſtetur. </
s
>
<
s
id
="
s.005057
">Albertus ſcribit,
<
lb
/>
in aqua feruentem immiſſum, illius feruo
<
lb
/>
rem tollere: quod haud verum eſt, ſed mul
<
lb
/>
ta ( vt ſolet
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
in his fabulatur: quædam ta
<
lb
/>
men quæ expertum ſe ait de gemmis, ac la
<
lb
/>
pidibus, ſuo loco retulimus, ac referemus:
<
lb
/>
neque enim mendax fuit, ſed minimum cre
<
lb
/>
dulus, vt mos eſt eorum, qui talia ſectantur,
<
lb
/>
aut ſcribunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005058
">
<
margin.target
id
="
marg714
"/>
Cur gemmæ
<
lb
/>
boreales ple
<
lb
/>
runque
<
expan
abbr
="
limã
">limam</
expan
>
<
lb
/>
ſentiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005059
">
<
margin.target
id
="
marg715
"/>
Chyſolithi
<
lb
/>
vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005060
">Cæterum, gemmam eſſe ingentis frigo
<
lb
/>
ris exiſtimo, hoc argumento, quòd ſitim
<
lb
/>
ſub lingua poſita febricitantium mitiget:
<
lb
/>
quòd quamvis etiam cryſtallo, & aliis pluri
<
lb
/>
bus gemmis commune ſit, non tamen adeò
<
lb
/>
euidenter. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005061
">Ergo topazium nunc habemus, qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg716
"/>
<
lb
/>
fuit antiquorum chryſolithus: atque con
<
lb
/>
traria ratione, quem nunc vocamus chry
<
lb
/>
ſolithum, Topazius eſt verus antiquorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005062
">Inquit enim Plinius: Topazium ſubuiri
<
lb
/>
dem eſſe gemmam, quæ ſola inter gem
<
lb
/>
mas à cote poliatur, ob mollitiem, li
<
lb
/>
máque tangatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005063
">Quæ omnia de chryſoli
<
lb
/>
tho à noſtris vocato, ſunt veriſſima: nam
<
lb
/>
lima tangitur, & eſt aurei coloris, non
<
lb
/>
ſynceri, ſed ſubuiridis, & ob mollitiem
<
lb
/>
rota ſtannea expoliunt ipſum: nitorem etiam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>