Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005538
">
<
pb
pagenum
="
477
"
xlink:href
="
016/01/126.jpg
"/>
ad boream ferrum dirigit, vel ad auſtrum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005539
">Relinquere etiam aliquas dubitationes po
<
lb
/>
ſteris licet. </
s
>
<
s
id
="
s.005540
">Nunc ad ferrugineum magnetem
<
lb
/>
oratio ipſa retrahatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005541
">Naſcitur in Hiſpania
<
lb
/>
& Ilua etiam inſula, quæ inter Cyrnum ſeu
<
lb
/>
Corſicam, atque Italiam iacet. </
s
>
<
s
id
="
s.005542
">Elba nunc
<
lb
/>
dicitur, pluribúſque aliis regionibus: ſed
<
lb
/>
propinquioribus adduximus, vt manifeſti
<
lb
/>
erroris arguantur, qui ob regiones ipſas, in
<
lb
/>
quibus oritur ferrum, dirigi putant: neque
<
lb
/>
enim regiones ipſæ vbi oritur hic lapis, re
<
lb
/>
ſpiciunt oras eas, quas ferrum magnete illi
<
lb
/>
tum, neque vna eſt tantùm regio, quæ illum
<
lb
/>
ferat. </
s
>
<
s
id
="
s.005543
">Eſt & ſubſtantia ferro ac pondere ſi
<
lb
/>
milis, vt maſculus quaſi dicatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005544
">Porrò in
<
lb
/>
his, quæ ſenſu prædita ſunt, maſculus ad fœ
<
lb
/>
minam mouetur: ſenſu enim trahitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005545
">In his
<
lb
/>
quæ ſenſu carent, fœmina à maſculo trahi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.005546
">Ob id igitur ferrum à magnete trahitur
<
lb
/>
ac rapitur: mutuò tamen (vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
feruntur
<
lb
/>
alterum ad alterum. </
s
>
<
s
id
="
s.005547
">Sed cur nullum aliud
<
lb
/>
metallum à lapide vllo alio trahitur? </
s
>
<
s
id
="
s.005548
">quo
<
lb
/>
niam nullum metallum adeò frigidum eſt,
<
lb
/>
quemadmodum ferrum, neque forſan om
<
lb
/>
ninò eſſe non poteſt, vt metalla alia ab aliis
<
lb
/>
trahantur lapidibus. </
s
>
<
s
id
="
s.005549
">Viribus celebrantur,
<
lb
/>
ſarcophagus, calamochus, halcyonium, pu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg792
"/>
<
lb
/>
mex, ſmiris, tripolis. </
s
>
<
s
id
="
s.005550
">Sarcophagus quaſi car
<
lb
/>
nes edens, leuis, candidus, ſubcinereus, fria
<
lb
/>
bilis, in cuius ſuperficie ſumma velut ferina
<
lb
/>
quædem leuis reſidet, in imo autem at
<
lb
/>
que intus vt venæ luteæ. </
s
>
<
s
id
="
s.005551
">Ex hoc antiqui ſe
<
lb
/>
pulchra faciebant, quòd in quadraginta
<
lb
/>
diebus corpora ipſa præter dentes abſume
<
lb
/>
rentur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005552
">
<
margin.target
id
="
marg792
"/>
Sarcophagus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005553
">Eadem verò ratione calx viua in cryptas
<
lb
/>
concameratas iniecta, ſuperfuſa aqua, ſi in
<
lb
/>
ea cadauera ſepeliantur, exedi ſolent, tum
<
lb
/>
verò à cadmia cum terra mixta: immodicè
<
lb
/>
enim omne tenue atque ſiccum, & quod vre
<
lb
/>
re poteſt, abſumit, non ſolùm carnes mor
<
lb
/>
tuorum, ſed etiam oſſa: atque non ſolum mor
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg793
"/>
<
lb
/>
tuorum, ſed etiam viuentium: vnde fit eſcha
<
lb
/>
roticum abſque dolore, facilè quod autem
<
lb
/>
pertundit in horis 24. Si ſana eſt cutis, ipſum
<
lb
/>
ſolum corio circumdatum imponitur: ſin au
<
lb
/>
tem ſanies, vt in ſuppurationibus ſubeſt, lo
<
lb
/>
cus aceto acerrimo lauatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005554
">Conſtat medi
<
lb
/>
camentum è tenore ſapone, & calce viua
<
lb
/>
tenuiſſimè miſtis, adeò vt in vnguenti mol
<
lb
/>
lis formam tranſeat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005555
">
<
margin.target
id
="
marg793
"/>
<
expan
abbr
="
Eſcharoticũ
">Eſcharoticum</
expan
>
<
lb
/>
ſine dolore.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005556
">Ergo eadem ratione ſarcophagus confert,
<
lb
/>
ſi quid aliud doloribus podagricorum, hu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg794
"/>
<
lb
/>
mores extenuando. </
s
>
<
s
id
="
s.005557
">Sed & acetum verum
<
lb
/>
quantò acrius, eò magis vt dolore, ita & ſen
<
lb
/>
ſu priuat: nam euocant hæc quod intus eſt,
<
lb
/>
& attenuat, & diſſoluit: ideò ſtrenuè ſiccat.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg795
"/>
<
lb
/>
Calamochus ſeu adarces, harundinum ſpu
<
lb
/>
ma, in humidis ac paluſtribus locis circa ha
<
lb
/>
rundines, & cremia naſcitur, in ſiccitati
<
lb
/>
bus ſapore ſubſalſo, viribus ſarcophago
<
lb
/>
non abſimilis. </
s
>
<
s
id
="
s.005558
">Colos alij lapidis, fora
<
lb
/>
minibus plenus, calidiſſimus eſt, & acer
<
lb
/>
rimus.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg796
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005559
">
<
margin.target
id
="
marg794
"/>
<
expan
abbr
="
Podagricorũ
">Podagricorum</
expan
>
<
lb
/>
doloribus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005560
">
<
margin.target
id
="
marg795
"/>
Calamochus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005561
">
<
margin.target
id
="
marg796
"/>
Halcyo
<
lb
/>
nium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005562
">Huic ſimile viribus, & forma ferè quod
<
lb
/>
vocatur halcyonium, id eſt, maris ſpuma: &
<
lb
/>
eſt copioſum, at in vſu. </
s
>
<
s
id
="
s.005563
">Videtur autem à ni
<
lb
/>
do auium deductum nomen, de quo dicemus
<
lb
/>
inferius. </
s
>
<
s
id
="
s.005564
">Sed non ſolùm nidum verùm maris
<
lb
/>
recrementum quoddam vile hoc nomine
<
lb
/>
appellamus: & vt in vniuerſum dicam, Hal
<
lb
/>
cyonium homonymum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005565
">Pumicem conſtat eſſe genus lapidis mol
<
arrow.to.target
n
="
marg797
"/>
<
lb
/>
lioris, igne ſulphureo exuſti, ac per auras de
<
lb
/>
lati. </
s
>
<
s
id
="
s.005566
">Prohibere dicitur muſtum ne ferueat,
<
lb
/>
& præſumptum ebrietatem, ſed non abſque
<
lb
/>
iactura vehementi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005567
">
<
margin.target
id
="
marg797
"/>
Pumex.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005568
">Smiris è genere eſt lapidum Oſtracoſo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg798
"/>
<
lb
/>
rum: atterit ænea rota, gemmas pleraſque, &
<
lb
/>
dentes mundat fricando. </
s
>
<
s
id
="
s.005569
">Porrò lapide, &
<
lb
/>
fragmentis Obſidianæ cælabant gemmas
<
lb
/>
Romani. </
s
>
<
s
id
="
s.005570
">Quòd ſi non ſit Smiris Potus lapis,
<
lb
/>
ignotum illis eum fuiſſe neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005571
">Te
<
lb
/>
nuium partium ac denſarum, ſolidæque ſub
<
lb
/>
ſtantiæ eſt Smiris, adeò vt ferrum poliat &
<
lb
/>
exacuat: nitorémque illi, & chalybi addit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005572
">Nitor enim fit deraſa ſuperficie, donec
<
lb
/>
æqualis ac denſa reddatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005573
">Quamobrem
<
lb
/>
quædam nitent, quædam non. </
s
>
<
s
id
="
s.005574
">Nitent quæ
<
lb
/>
cunque dura, ac vt magis, & denſa. </
s
>
<
s
id
="
s.005575
">Itaque
<
lb
/>
lapilli pretioſi magis metallis, & metalla li
<
lb
/>
gnis. </
s
>
<
s
id
="
s.005576
">Et inter lapides adamas, quòd ſit duriſ
<
lb
/>
ſimus: inter metalla aurum, quòd ſit denſiſ
<
lb
/>
ſimum: inter ligna ebenus, inter oſſa ebur,
<
lb
/>
inter cornua buffali, eiſdem rationibus, &
<
lb
/>
quæcunque his erunt denſiora ac duriora,
<
lb
/>
magis ſplendebunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005577
">Additur ergo ſplendor
<
lb
/>
polita ſuperficie, auróque ilito, quod aurum
<
lb
/>
quantumuis tenue ſit, ſit ſemper denſiſſi
<
lb
/>
mum. </
s
>
<
s
id
="
s.005578
">Quæ verò expoliunt, dura omnia at
<
lb
/>
que æqualia ſunt: quod verò æquale eſt,
<
lb
/>
idem tenue, vel ex tenuibus. </
s
>
<
s
id
="
s.005579
">Quamobrem
<
lb
/>
exactiùs expolit ſmiride tripolis: hæc gleba
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg799
"/>
<
lb
/>
ferruginea eſt croceo proximior, aut ſi vis
<
lb
/>
tener lapis: non ob duritiem, ſed ob tenui
<
lb
/>
tatem ſubſtantiæ. </
s
>
<
s
id
="
s.005580
">Multa autem videntur in
<
lb
/>
his molliora, cùm dura ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.005581
">Quædam ex
<
lb
/>
mollibus dura conſtant tenaci glutino, vt ſi
<
lb
/>
lex: alia ex duris mollia, vt tripolis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005582
">
<
margin.target
id
="
marg798
"/>
Smiris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005583
">
<
margin.target
id
="
marg799
"/>
Tripolis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005584
">Fit & tartarum ex vini fæce, quod in de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg800
"/>
<
lb
/>
tergendo compar non habet: ob id ſordida,
<
lb
/>
& duris nata locis, & carnis excreſcentia
<
lb
/>
purgat, ac viuam carnem oſtendit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005585
">
<
margin.target
id
="
marg800
"/>
Tartarum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005586
">Gypſum terra candida, tenax, leuis, fin
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg801
"/>
<
lb
/>
gendis operibus idonea, glutinans vlcera, &
<
lb
/>
illius flos à pluribus talchum vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005587
">Sunt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg802
"/>
<
lb
/>
qui talchum lapidem alium a ſpeculari eſſe
<
lb
/>
velint. </
s
>
<
s
id
="
s.005588
">Quicquid ſit talchum, eſt ſimile vitro
<
lb
/>
ſquamoſum, & perſpicuum, ac quaſi ſpecu
<
lb
/>
lare. </
s
>
<
s
id
="
s.005589
">Epotum talchum vnius auellanæ pon
<
lb
/>
dere, difficultati inteſtinorum mirum in
<
lb
/>
modum prodeſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005590
">
<
margin.target
id
="
marg801
"/>
Gypſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005591
">
<
margin.target
id
="
marg802
"/>
Talchum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005592
">Ex eodem genere lapis eſſe videtur cru
<
lb
/>
ſtaceus, coloris nigri, aureis diſtinctus vęnis,
<
lb
/>
ex quo tabulæ fiunt, quæ ex Norimberga
<
lb
/>
deferuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.005593
">Forma lapides inſignes ſunt abſ
<
lb
/>
que numero. </
s
>
<
s
id
="
s.005594
">Cauſa varietatis ea, quæ in
<
lb
/>
herbis atque arboribus dicetur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005595
">Trochites ſtriatus in plano: & in plani
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg803
"/>
<
lb
/>
medio punctus eſt, ex quo diriguntur ſtriæ:
<
lb
/>
ſed planum illud leui tympano circumanbi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.005596
">In aceto poſitus non ſecùs ac Aſtroites
<
lb
/>
mouetur ſpontè. </
s
>
<
s
id
="
s.005597
">Entrochos verò ex multis
<
lb
/>
Trochitis componitur: éſtque vis eius qua
<
lb
/>
lis partium ex quibus conſtat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005598
">
<
margin.target
id
="
marg803
"/>
Trochites.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005599
">Pentacrinos quinque lilia refert, ſtria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg804
"/>
<
lb
/>
tus lapis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005600
">
<
margin.target
id
="
marg804
"/>
Pentacrines.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005601
">Encrinos è pluribus conſtat Pentachrinis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg805
"/>
<
lb
/>
ruber lapis, nigro adnaſcens. </
s
>
<
s
id
="
s.005602
">Sic Belenites
<
lb
/>
forma eſt ſagittæ, rimam habens intùs </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>