Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
130
130
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.007993">
                <pb pagenum="527" xlink:href="016/01/176.jpg"/>
              dextrum crus flectebat: vtque ſenſim aſcen­
                <lb/>
              deret, illud eleuabat: baculum quo rege­
                <lb/>
              batur vbi excidiſſet, promuſcide acceptum
                <lb/>
              porrexit ſeſſori, quem adeò diligebat, vt
                <lb/>
              ab illo admonitus quòd abſconditurus eſſet
                <lb/>
              ſe in cœnaculo maiore, cùm quiſpiam di­
                <lb/>
              ceret, Seſſorem tuum quærito, ad illum re­
                <lb/>
              cta iuit,
                <expan abbr="inuenitq;">inuenitque</expan>
              inuento mirum in modum
                <lb/>
              blandiabatur. </s>
              <s id="s.007994">Vbi Archiepiſcopus Mediola­
                <lb/>
              nenſis adeſſet, monitus illum inclinatis ante­
                <lb/>
              rioribus cruribus & capite ſalutauit. </s>
              <s id="s.007995">Vbi ille
                <lb/>
              diceret, Effare aliquid, mugiuit. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.007996">
                <margin.target id="marg1125"/>
              Elephantis
                <lb/>
              forma.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007997">Sed præſtat formam ad amuſſim deſcri­
                <lb/>
              bere. </s>
              <s id="s.007998">Primùm quidem illius altitudo tanta
                <lb/>
              erat, vt homo erectis manibus non attin­
                <lb/>
              geret dorſum, & erat ( vt dixi) iuuencu­
                <lb/>
              lus. </s>
              <s id="s.007999">Craſſities duorum boum. </s>
              <s id="s.008000">Sed adultis
                <lb/>
              & maximis ( nam & in his velut equis
                <lb/>
              aliiſque animalibus non exiguum diſcri­
                <lb/>
              men ſecundum regiones & ſtirpes) pro vi­
                <lb/>
              gintiquinque quandoque bobus corporis
                <lb/>
              moles eſt. </s>
              <s id="s.008001">Altitudo maximis vſque ad de­
                <lb/>
              cem cubitos, quod facilè eſt etiam con­
                <lb/>
              iectari ex dentium magnitudine: huic
                <lb/>
              enim cùm tantus eſſet, dentes cubitum
                <lb/>
              cum dimidio non excedebant, cùm ta­
                <lb/>
              men viderim ego non ſemel, qui fermè
                <lb/>
              ſex cubitos, vel incurui æquarent: qui ſi
                <lb/>
              recti fuiſſent, longiores plane fuiſſent ſep­
                <lb/>
              tem cubitis. </s>
              <s id="s.008002">Narrat enim Ludouicus Ver­
                <lb/>
              tomanus vidiſſe duos, qui pondus 325. libra­
                <lb/>
              rum æquabant. </s>
              <s id="s.008003">Poteſt vnuſquiſque ſecum
                <lb/>
              reputare, quanta debuerit eſſe animalis il­
                <lb/>
              lius magnitudo. </s>
              <s id="s.008004">Sed ad ordinem reuertor.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008005">Longitudo elephantis minimè altitudini
                <lb/>
              reſpondet: eſt enim multò altior, quàm
                <lb/>
              pro longitudinis ratione. </s>
              <s id="s.008006">Crura habet tere­
                <lb/>
              tia, ac ad columnarum modum, atque in his
                <lb/>
              iuncturas. </s>
              <s id="s.008007">Coxæ rectæ deſcendunt, nec in
                <lb/>
              anteriorem partem, vt bobus exporrigun­
                <lb/>
              tur: hocque ideò contingit, quòd iuncturæ
                <lb/>
              genuum ſunt æquales, atque adeò æquales,
                <lb/>
              vt niſi flectere crura videas, iunctura ca­
                <lb/>
              rere credas. </s>
              <s id="s.008008">Inde natam exiſtimo opinio­
                <lb/>
              nem, quòd iuncturis careant, quàm ſuſpi­
                <lb/>
              cionem auxit illius inceſſus: nam diſtentis
                <lb/>
              cruribus, ac ſi iuncturis omninò careat,
                <lb/>
              ambulat. </s>
              <s id="s.008009">Sunt autem illius crura anteriora
                <lb/>
              poſterioribus longiora. </s>
              <s id="s.008010">Porrò inceſſus ille
                <lb/>
              cruribus diſtentis, maximi roboris argumen­
                <lb/>
              tum eſt, & cauſa velocioris inceſſus: nam
                <lb/>
              difficiliùs mouetur quod à longiore ſpacio:
                <lb/>
              vt in haſtis, quæ difficiliùs mouentur ex
                <lb/>
              imo quàm ex medio, & æqualis angulus
                <lb/>
              tantò maius ſpacium intercipit, quantò cru­
                <lb/>
              ris ſuprema pars à genu ipſo longius diſtite­
                <lb/>
              rit. </s>
              <s id="s.008011">Pedes rotundi in quinque digitos diuiſi,
                <lb/>
              ſed diuiſio ea obſcura eſt. </s>
              <s id="s.008012">Sunt autem pla­
                <lb/>
              ni & abſque munimento vllo, vnde exco­
                <lb/>
              gitata ratio ſecandi pedes ſecuribus à Ro­
                <lb/>
              manis: ſunt enim lati, vt orbes plum­
                <lb/>
              bei, quibus ad veſcendum vtimur. </s>
              <s id="s.008013">Maſ­
                <lb/>
              culus maximum habet membrum genitale,
                <lb/>
              quòd fermè vſque ad terram attingit, licet
                <lb/>
              alij hoc negent. </s>
              <s id="s.008014">Fœminæ duæ mammæ tan­
                <lb/>
              tùm, atque adeò paruæ, vt ſub armis lati­
                <lb/>
              tent. </s>
              <s id="s.008015">Cauda vt ſuis pro ratione, ſed fer­
                <lb/>
              mè abſque pilis vllis, & prælonga, adeò
                <lb/>
              vt à terra imum eius ne palmo diſtet. </s>
              <s id="s.008016">Cu­
                <lb/>
              tis quoque imò corium duriſſimum, & ſi­
                <lb/>
              militer abſque pilis: rariſſimus enim eſt, vt
                <lb/>
              vnus aut alter hincinde colligatur. </s>
              <s id="s.008017">Cancellis
                <lb/>
              verò totam contexta videtur. </s>
              <s id="s.008018">Piloſus eſt
                <lb/>
              dorſi ſuprema parte: quæ etiam aliqualiter
                <lb/>
              iuxta renes in gibbam aſcendit: & auribus
                <lb/>
              ipſis, quæ prægrandes ſunt, ac quaſi duo­
                <lb/>
              rum palmorum, abſque forma aurium, ſed
                <lb/>
              quaſi quadratæ ſunt: his in duobus locis
                <lb/>
              frequens pilus eſt, ac vt cæteris animali­
                <lb/>
              bus. </s>
              <s id="s.008019">Color toti corpori vnus, ſcilicet fuſ­
                <lb/>
              cus cinereo immiſtus, ita vt non alter ab
                <lb/>
              altero diſtingui queat. </s>
              <s id="s.008020">Collum breue. </s>
              <s id="s.008021">Ca­
                <lb/>
              put vix à collo diſtinguitur. </s>
              <s id="s.008022">Oculi val­
                <lb/>
              de parui, ſed tamen acutè cernit. </s>
              <s id="s.008023">E ſu­
                <lb/>
              prema parte frontis naſus exporrigitur, non
                <lb/>
              vt in aliis animalibus iunctus capiti, ſed
                <lb/>
              diſiunctus, qui vſque ad terram exporrigi­
                <lb/>
              tur, vt tanta ſit fermè eius longitudo, quan­
                <lb/>
              ta animalis altitudo: proboſcidem vocant,
                <lb/>
              aliqui etiam promuſcidem, plerique ma­
                <lb/>
              num. </s>
              <s id="s.008024">Hanc ( vt dixi ) narium loco eſſe ne­
                <lb/>
              mo dubitat, poſtquàm diuiſa eſt, vt naris,
                <lb/>
              & ea reſpirat elephas, atque odorat. </s>
              <s id="s.008025">Imum
                <lb/>
              eius quale porci naſus, color, rotunditas, di­
                <lb/>
              uiſo. </s>
              <s id="s.008026">Sed ſubſtantia proboſcidis multùm à
                <lb/>
              naſi ſubſtantia differt: vſus verò multiplex.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008027">Nam tota neruea eſt & coriacea, adeò vt
                <lb/>
              eam colligat, atque remittat quomodo li­
                <lb/>
              bet: breuem enim quandoque adeò facit, vt
                <lb/>
              vix cubitum ſuperet, atque tunc latiſſima
                <lb/>
              eſt: quandoque verò ita extendit, vt angu­
                <lb/>
              ſta deſcendat ad terram, non craſſior fermè
                <lb/>
              humano brachio: eſt tamen mollioris ſub­
                <lb/>
              ſtantiæ, quàm reliqua cutis. </s>
              <s id="s.008028">Atque ideò
                <lb/>
              Romani præſcindere eam aggrediebantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008029">Circumuoluit eam vndique, atque maxi­
                <lb/>
              ma cum celeritate: ſi libet, ea haurit po­
                <lb/>
              tum, cibum quoque capit, & in os mit­
                <lb/>
              tit: nam promuſcide non edit, ſed ore: nec
                <lb/>
              ore edere, aut bibere poteſt abſque promuſ­
                <lb/>
              cide. </s>
              <s id="s.008030">Os itaque latitat ſub capite, ſimile
                <lb/>
              ori ſuis: ſed dentibus omnibus tam ſupe­
                <lb/>
              rioribus, quàm inferioribus caret: nudaſ­
                <lb/>
              que habet gingiuas, nec vllos habet alios
                <lb/>
              dentes, quàm molares quibus edit, & duos
                <lb/>
              illos prælongos qui altrinſecus prominent, è
                <lb/>
              mandibula nati ſuperiore, & verſus terram
                <lb/>
              deſcendentes, proboſcidemque in medio
                <lb/>
              habentes. </s>
              <s id="s.008031">Atque hi ita deſcendunt, vt ca­
                <lb/>
              ua dentis pars anterior ſit: quæ animal reſ­
                <lb/>
              picit, gibba. </s>
              <s id="s.008032">Ideoque acies ipſa ſurſum
                <lb/>
              reſpicit, vt ſi caput eleuet, facilè in ſinu
                <lb/>
              dentium poſſit trabem, aut tranſuerſum ho­
                <lb/>
              minem ſuſtinere. </s>
              <s id="s.008033">Porrò proboſcidi tantum
                <lb/>
              roboris ineſt, vt arbores quas viginti homi­
                <lb/>
              nes euertere nequeunt, proboſcide circum­
                <lb/>
              data vno, vel altero ictu proſternant. </s>
              <s id="s.008034">Vidi­
                <lb/>
              mus nos capite illum, quæ cupit euertere,
                <lb/>
              prementem: iuuatur & dentibus illis pro­
                <lb/>
              minentibus. </s>
              <s id="s.008035">Linguam adeò paruam ha­
                <lb/>
              bet, vt vix conſpici queat. </s>
              <s id="s.008036">Vocem dupli­
                <lb/>
              citer emittit: ex promuſcide velut tubæ
                <lb/>
              raucam, & ex ore velut hominis loquentis
                <lb/>
              ſimul, ac ſpirantis, vnde ſpirabundam eam
                <lb/>
              vocat Ariſtoteles. </s>
              <s id="s.008037">Palàm eſt autem hanc ad
                <lb/>
              affectus exprimendos, & maximè commiſe­
                <lb/>
              rationem eſſe accommodatam: ob id nil
                <lb/>
              mirum equos non tam animal, quàm vo­
                <lb/>
              cem vtranque maximè formidare. </s>
              <s id="s.008038">Cæte­
                <lb/>
              rùm in bello ſolebant. </s>
              <s id="s.008039">Indi enſem duorum </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>