Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009678
">
<
pb
pagenum
="
563
"
xlink:href
="
016/01/212.jpg
"/>
gingiuas incrementum accepturas non leue.
<
arrow.to.target
n
="
marg1353
"/>
<
lb
/>
Cùm enim aſtringat, lapideum etiam quod
<
lb
/>
circa dentes naſcitur, erodit, quo gingiuæ
<
lb
/>
eliminantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009679
">Zethi verò potus vitiat dentes,
<
lb
/>
vt in his qui eo vtuntur eſt manifeſtum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009680
">
<
margin.target
id
="
marg1353
"/>
Panis genera
<
lb
/>
quinque.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009681
">Diximus de potuum varietate, pudeat ni
<
lb
/>
ſi de panibus etiam dicamus: omitto quòd
<
lb
/>
paucæ gentes pane ex piſcibus ſiccatis, &
<
lb
/>
malo tritis, inde ſubactis aqua, vt mos eſt,
<
lb
/>
vtantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009682
">Quinque ſunt è quibus panis fieri
<
lb
/>
ſolet: iuxta Boream è ſiligine, in temperatis,
<
lb
/>
ac calidis regionibus è tritico. </
s
>
<
s
id
="
s.009683
">Sed duplex
<
lb
/>
triticum, Aſianum, quod noſtro nigrius, le
<
lb
/>
uius, ac dulcius exiſtit: nec in ſpicis naſcitur,
<
lb
/>
ſed velut milium in coma: nec tamen adeò
<
lb
/>
molli, cùm eam plures compleant ſpicæ. </
s
>
<
s
id
="
s.009684
">In
<
lb
/>
occidentali verò India Maizo ſemine panem
<
lb
/>
conficiunt, ex quo etiam vinum. </
s
>
<
s
id
="
s.009685
">Herbæ fru
<
lb
/>
ctus eſt, ſeu ſemen ad vnguem culmo, ſtipi
<
lb
/>
te, foliis, Sorgum noſtrum, ſeu Milicam (lo
<
lb
/>
bam Plinius vocat, milij indici genus ru
<
lb
/>
brum, maiuſque) referentis, & culmus ipſe
<
lb
/>
foliis ambitur, quòd in ſorbo Italico non
<
lb
/>
contingit, verùm hoc accidere ex prouinciæ
<
lb
/>
diuerſitate reor: dulcius eſt & illud, verùm
<
lb
/>
vt ſorgum friabile, nec pingue, aut lentum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009686
">Eadem fœcunditate reddit annuam ſortem,
<
lb
/>
eoque ampliorem quò ibi cœlum, & terra
<
lb
/>
magis conſentiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009687
">Audeam tamen iure hîc
<
lb
/>
contemptum Sorgum Maizum vocare recto
<
lb
/>
nomine, aut Maizum Sorgum. </
s
>
<
s
id
="
s.009688
">Æthiopia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1354
"/>
<
lb
/>
ſuum habet taphum, frumento granum prę
<
lb
/>
ſtantiùs, quòd non corrumpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009689
">Oryza ge
<
lb
/>
neralis eſt omnibus cibus, cùm vbique pro
<
lb
/>
ueniat: vbique enim aqua. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009690
">
<
margin.target
id
="
marg1354
"/>
Oryza cibus
<
lb
/>
vniuerſo or
<
lb
/>
bi fermè
<
expan
abbr
="
cõ-munis
">con
<
lb
/>
munis</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009691
">Quintum panis genus ex Hyuca fit radice.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1355
"/>
<
lb
/>
Herba ſimilis canabi, radix tamen ipſa caro
<
lb
/>
tis ſimillima, ſed maior: intus tamen candi
<
lb
/>
da, exteriùs aſpera, & coloris vinoſi fermè.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009692
">Illud in huius ſpecie quadam mirum admo
<
lb
/>
dum, quòd humanam conditionem referat:
<
lb
/>
nam panis ipſe ſalutaris homini & anno ſer
<
lb
/>
uatur, qui fit ex radice, expreſſo iam ſucco,
<
lb
/>
ſuccus autem ipſe hauſtus illicò necat, nec
<
lb
/>
vllo fermè auxilio ſanari poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009693
">Ita (vt dixi)
<
lb
/>
mors ipſa cum ſalute coniuncta eſt, & per
<
lb
/>
petuò cubat. </
s
>
<
s
id
="
s.009694
">Ea propter dum panem confi
<
lb
/>
ciunt, diligenter omnem exprimunt ſuccum,
<
lb
/>
quem è genere ſucci cicutæ, ſed validiorem
<
lb
/>
eſſe conſtat: nam qui ibi voluntariam oppe
<
lb
/>
tunt mortem, potu illius ſemet occidunt:
<
lb
/>
quaſi lene exitium afferat. </
s
>
<
s
id
="
s.009695
">In locis quibus
<
lb
/>
frumento vtimur, ſiligo vades eſt: ſi illud de
<
lb
/>
ficiat, præs eſt milium pro vtroque. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009696
">
<
margin.target
id
="
marg1355
"/>
Hyuca mor
<
lb
/>
tiferum ve
<
lb
/>
nenum &
<
lb
/>
ſalutaris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009697
">Vt verò ratio panis generaliter habeatur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1356
"/>
<
lb
/>
eaque habita, ex quot, quibuſque conſtare
<
lb
/>
poſſit, intelligamus, neceſſarium exiſtimo
<
lb
/>
ſcire, quæ propria ſint illius. </
s
>
<
s
id
="
s.009698
">Sunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
quin
<
lb
/>
que: vt benè nutriat, vt ſolidum exhibeat
<
lb
/>
alimentum, vt guſtu iucundus ſit, atque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
non facilè corrumpatur, inuentu verò facilis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009699
">Non ergo ſemina, aut fructus, aut olera, ra
<
lb
/>
diceſve, aut caro panis eſſe poſſunt, caro
<
lb
/>
enim corrumpitur, & ſalita iniucunda eſt:
<
lb
/>
radices & olera non benè alunt: fructus ſic
<
lb
/>
cantur, & ſemina guſtui ſunt ingrata, ple
<
lb
/>
raque verò ex his tempore fiunt dete
<
lb
/>
riora: </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009700
">
<
margin.target
id
="
marg1356
"/>
Panis condi
<
lb
/>
tiones quin
<
lb
/>
quę.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009701
">Manifeſtum eſt igitur, igne omnem pa
<
lb
/>
nem oportere elaborari, aliter nec iucundiſ
<
lb
/>
ſimus guſtu, nec alimenti poterit eſſe præ
<
lb
/>
ſtantiſſimi. </
s
>
<
s
id
="
s.009702
">Videntur autem hæc duo ple
<
lb
/>
runque ſimul iungi: etenim apud Germa
<
lb
/>
nos edi ex ſiligine, ac frumento panem pu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1357
"/>
<
lb
/>
ro, autopyroque meliorem: tantum poteſt
<
lb
/>
præparatio: pinſitur enim bene, & mollior
<
lb
/>
fit paſta, miſceturque ſal, & lupi ſalictarij,
<
lb
/>
vt dicunt, decoctum pro aqua: atque hic pa
<
lb
/>
nis ſi ex tritico fuerit, in deliciis eſt etiam
<
lb
/>
apud Gallos, & Italos. </
s
>
<
s
id
="
s.009703
">Verùm apud occiden
<
lb
/>
tis Indos deliciarum loco, præter alias ſupe
<
lb
/>
riùs narratas plantas, ſunt arboris Mamey
<
lb
/>
fructus, magnitudine ingentis Perſici, cor
<
lb
/>
tice aſperiore quam pyro, duriore, denſiore
<
lb
/>
que colore ferrugineo, forma rotunda ad
<
lb
/>
modum: caro ipſa, digiti profunditate, cor
<
lb
/>
tici colore non abſimilis, ſapore quaſi coto
<
lb
/>
nei: in medio nucleus oſſe, & ſuper os mem
<
lb
/>
brana tenui circumdatus, ſapore amariſſi
<
lb
/>
mo, ſed ſubſtantia caſtaneæ omninò ſimilis:
<
lb
/>
atque hic bifidus modò eſt, modò etiam tri
<
lb
/>
fidus, quo à Perſico cotoneo, cui ſecus ſimil
<
lb
/>
limus eſt, differt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009704
">
<
margin.target
id
="
marg1357
"/>
Mamey.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009705
">Eſt & Guanabanus fructus arboris pinei
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1358
"/>
<
lb
/>
forma, peponis magnitudine, cortice craſſi
<
lb
/>
tudine digiti, intus liquamen pro medulla
<
lb
/>
iucundi, gratique ſaporis, cùm ſeminibus,
<
lb
/>
ſiliquæ inde magnitudine, forma, colore haud
<
lb
/>
abſimilibus: ipſa arbor ampla, foliis oblon
<
lb
/>
gis magniſque: ſaluberrimus hic fructus
<
lb
/>
qui facillimè concoquitur, & nullo tempore
<
lb
/>
putreſcit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009706
">
<
margin.target
id
="
marg1358
"/>
Guanaba
<
lb
/>
nus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009707
">Iam verò ſingula, ac propria quædam
<
lb
/>
ſunt vniuerſis gentibus, in communi tamen
<
lb
/>
ratione conueniunt, non ſolùm in his, quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1359
"/>
<
lb
/>
ad naturam pertinent, ſed etiam in moribus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009708
">Pane omnes vtuntur, materia tamen ex qua
<
lb
/>
conficitur, varia eſt: omnes potu quodam
<
lb
/>
vtuntur ſalutari, iucundoque: hic alius ta
<
lb
/>
men, atque alius eſt pro regione. </
s
>
<
s
id
="
s.009709
">Ita omnes
<
lb
/>
fermè dum coniuncti, ac neceſſarij moriun
<
lb
/>
tur, dolorem oſtendunt, mutantque conſue
<
lb
/>
tam viuendi, & cultus rationem: quo fit vt
<
lb
/>
alij barbam nutrant, qui non nutrire ſole
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1360
"/>
<
lb
/>
bant: alij capillos, qui tonſi erant: alij ton
<
lb
/>
dent capillos, qui nutriebant, vt mulieres:
<
lb
/>
alij barbam ponunt, qui nutrire ſolebant:
<
lb
/>
quibus pulla in vſu eſt, his funebris eſt can
<
lb
/>
dida: quibus ſplendida, his atra. </
s
>
<
s
id
="
s.009710
">Ita vidimus
<
lb
/>
luctus eandem eſſe rationem omnibus, di
<
lb
/>
uerſas tamen eſſe luctus conſuetudines. </
s
>
<
s
id
="
s.009711
">Le
<
lb
/>
niunt luctum lachrymæ, & ſuſpiria: ſuſpiria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1361
"/>
<
lb
/>
educunt fuliginem ex corde dolore reten
<
lb
/>
tam, vt cor perfrigeretur: lachrymæ verò
<
lb
/>
quòd ſupercalefactum eſt ſanguineæ aquæ
<
lb
/>
exprimunt, vnde ſpiritus liberè permeare
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009712
">Itaque cùm à luctu dolor, & vigilia
<
lb
/>
inuadere ſoleant, ſuſpiriis, lachrymis & ine
<
lb
/>
dia à periculo nos vindicabimur. </
s
>
<
s
id
="
s.009713
">Sum enim
<
lb
/>
meorum plus quàm par eſt, amans natura:
<
lb
/>
vnde ſoror matris meæ Tomaxina, cùm con
<
lb
/>
iugem, & duos filios ac filias totidem peſte
<
lb
/>
amiſiſſet, & neque flere, aut lamentari ex
<
lb
/>
more voluiſſet, verecundia ſorori patris
<
lb
/>
mei viri grauis & aſperi, repentè magno
<
lb
/>
edito crepitu diſrupta intus mortua cecidit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009714
">Alios ſcio qui febre pernicioſa, ob luctum
<
lb
/>
fratris diſſimulatum correpti, breui interie
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.009715
">Et vt res optimè cedat, nec mors ſequa
<
lb
/>
tur, cohibiti luctus certum præmium canities </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>