Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002467
">
<
pb
pagenum
="
410
"
xlink:href
="
016/01/059.jpg
"/>
aquam profert, inde æſtate copioſiſſimam:
<
lb
/>
autumni autem principio ſiccari incipit,
<
lb
/>
ſiccuſque hyeme manet. </
s
>
<
s
id
="
s.002468
">Blaſius de Villa
<
lb
/>
Franca Hiſpanus medicus cauſam eſſe pu
<
lb
/>
tat (
<
expan
abbr
="
nãm
">namm</
expan
>
is hoc ſcripſit tanquam ei comper
<
lb
/>
tum) profunditatem aluei, ob quam æſtate
<
lb
/>
non ſiccatur, hyeme à calidis viſceribus ter
<
lb
/>
ræ abſumitur. </
s
>
<
s
id
="
s.002469
">Sed nos oſtendimus hyeme
<
lb
/>
terræ intima non ſimpliciter eſſe calidiora
<
lb
/>
quam æſtate, ſed comparatione ad aërem
<
lb
/>
habita. </
s
>
<
s
id
="
s.002470
">Quoniam igitur frigidiſſima eſt, ha
<
lb
/>
linitro participat. </
s
>
<
s
id
="
s.002471
">Æſtate autem fluit deriua
<
lb
/>
tis riuulis à montibus, cum niues liquari in
<
lb
/>
cipiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002472
">Autumno ſiccatur, cum quę è mon
<
lb
/>
tibus fluere deſierint ſub terra, ob idque
<
lb
/>
hyeme ſiccus manet: neque enim niues ſol
<
lb
/>
uuntur ob gelu. </
s
>
<
s
id
="
s.002473
">Videtur autem hoc quaſi
<
lb
/>
generale eſſe, vt vere & æſtate, magis tur
<
lb
/>
geant fluuij, quam autumno, multò autem
<
lb
/>
minus hyeme. </
s
>
<
s
id
="
s.002474
">Diſtet hic fons à Vagliadolit
<
lb
/>
Pintia, olim famoſiſſima vrbe, paſſibus XX.
<
lb
/>
M. </
s
>
<
s
id
="
s.002475
">Referunt etiam in Elbogano, aquam
<
lb
/>
ſtrepere non leuiter, acidique eſſe ſaporis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002476
">Meminit Ariſtoteles aquam fuiſſe olim in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg273
"/>
<
lb
/>
Sicanio agro Siciliæ, qua incolæ, pro aceto
<
lb
/>
vterentur. </
s
>
<
s
id
="
s.002477
">Quid mirum? </
s
>
<
s
id
="
s.002478
">Accepi, iuxta Ro
<
lb
/>
mam in Villa Cardinalis Triultij inuentam
<
lb
/>
ſaporis auſteri aquam, atque eam ſaluberri
<
lb
/>
mam, ob id ſolitam aſportari longius vt vi
<
lb
/>
no miſceatur ad conciliandam gratiam.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002479
">Conſtat autem alumine concocto, atque be
<
lb
/>
ne temperato humido, fieri auſtrum: nam
<
lb
/>
ſponte aſtrigens eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002480
">Cum tamen vino
<
lb
/>
miſcetur alumen, creditur dyſenterias
<
lb
/>
excitare. </
s
>
<
s
id
="
s.002481
">Sic referunt in Cardia iuxta lacum
<
lb
/>
Daſcyli, in loco qui vocatur Campus al
<
lb
/>
bus, aquam eſſe lacte dulciorem: aliam quo
<
lb
/>
que iuxta pontem qua itur Valdeburgum.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg274
"/>
<
lb
/>
Sunt & quæ vinum referant, vt olim in Na
<
lb
/>
xo inſula vna ex Cycladibus Ægei pelagi:
<
lb
/>
vnde in 3. Eleg.
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
En tibi per mediam bene olentia flumina.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002482
">Naxon, (
<
emph.end
type
="
italics
"/>
Propertius.
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Vnde tuum potat Naxia turba merum:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002483
">
<
margin.target
id
="
marg264
"/>
Flumina
<
lb
/>
ſub terra &
<
lb
/>
ex illa
<
lb
/>
erumpentia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002484
">Specus ſub
<
lb
/>
terra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002485
">
<
margin.target
id
="
marg265
"/>
Aqua pu
<
lb
/>
teorum cur
<
lb
/>
hyome cali
<
lb
/>
dæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002486
">
<
margin.target
id
="
marg266
"/>
Quomodo in
<
lb
/>
aridis locis
<
lb
/>
aqua an
<
lb
/>
ſubſit, &
<
lb
/>
qualis ſit,
<
lb
/>
exploremus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002487
">
<
margin.target
id
="
marg267
"/>
Fontium
<
lb
/>
feruentium
<
lb
/>
cauſa.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002488
">
<
margin.target
id
="
marg268
"/>
Incendia
<
lb
/>
montium cur
<
lb
/>
& quando
<
lb
/>
fiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002489
">
<
margin.target
id
="
marg269
"/>
Optimæ a
<
lb
/>
quæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002490
">
<
margin.target
id
="
marg270
"/>
Aquæ frigi
<
lb
/>
diſſimæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002491
">
<
margin.target
id
="
marg271
"/>
Aquæ maxi
<
lb
/>
mum edentes
<
lb
/>
ſtrepitum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002492
">
<
margin.target
id
="
marg272
"/>
Cauſa ſtre
<
lb
/>
pitus aqua
<
lb
/>
rum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002493
">Cauſa fri
<
lb
/>
giditatis
<
lb
/>
aquarum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002494
">
<
margin.target
id
="
marg273
"/>
Aquarum
<
lb
/>
ſapores.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002495
">
<
margin.target
id
="
marg274
"/>
Hydromel
<
lb
/>
tranſit in
<
lb
/>
vinum ve
<
lb
/>
tuſtate.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002496
">Cauſa ſapo
<
lb
/>
ris
<
expan
abbr
="
aquarũ
">aquarum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002497
">Quid mirum, cum referant Plin. & Dioſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg275
"/>
<
lb
/>
corides hydromel vetuſtate tranſire in vi
<
lb
/>
num. </
s
>
<
s
id
="
s.002498
">Ariſtoteles cauſam ſaporum aquæ in
<
lb
/>
calorem retulit. </
s
>
<
s
id
="
s.002499
">Terra enim excocta mutat
<
lb
/>
& probet ſaporem aquæ. </
s
>
<
s
id
="
s.002500
">Sic etiam oleo per
<
lb
/>
fuſi fontes quidam videntur, vt in Saxonia
<
lb
/>
iuxta nobile Brunonis oppidum, & in Sue
<
lb
/>
uia iuxta cœnobium, cui Degerſe lacus no
<
lb
/>
men eſt: & rurſus in valle montis Iuraſſi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002501
">Cauſa eſt bitumen valde pingue: nam bitu
<
lb
/>
men oleum continere haud dubium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002502
">Ita
<
lb
/>
que cum aqua eluitur oleo aqua innatanti,
<
lb
/>
fontem olei probet. </
s
>
<
s
id
="
s.002503
">Verum totum ex oleo
<
lb
/>
conſtare haud credendum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002504
">Quid mirum
<
lb
/>
igitur Alexandri iuxta tabernaculum fon
<
lb
/>
tem olei ſcaturiſſe, vt Arianus omnium
<
lb
/>
Græcorum hiſtoricorum maximè verax re
<
lb
/>
fert: Aut Romæ temporibus Auguſti At non
<
lb
/>
natus eſt: non contendo, in his nihil refert,
<
lb
/>
quandoquidem oſtendimus fieri poſſe, &
<
lb
/>
quomodo: nam rarò hæc eueniunt, & paucis
<
lb
/>
in locis, vnde prodigij loco habentur, cum
<
lb
/>
euenerint. </
s
>
<
s
id
="
s.002505
">Alij ad Deum talia referunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002506
">Vnde
<
lb
/>
in Elide Peloponenſi regione aqua Alphei
<
lb
/>
cineres ſacrificiorum Olympicorum in Mal
<
lb
/>
tam cum tranſirent, in ſuperſtirionem ver
<
lb
/>
ſum, quæ ob aqua pinguedinem fiebat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002507
">Sunt & acres aquæ quaſi pinguibus oppoſi
<
lb
/>
tæ, vt Golnicij. </
s
>
<
s
id
="
s.002508
">Eadem eſt ratio calorum:
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg276
"/>
<
lb
/>
nam candida ad ſecundum lapidem à Clau
<
lb
/>
ca Miſenæ oppido: rubea, vt in Radera
<
lb
/>
Miſenæ fluuio iuxta Radeburgum, & olim
<
lb
/>
in Iudæa iuxta Ioppen: viridis in Carpato
<
lb
/>
monte iuxta Neuſolam: cærulea, vt Blaua
<
lb
/>
inter Feltrium ac Taruiſium, & in Ther
<
lb
/>
mopylis etiam talem fuiſſe referunt: ni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg277
"/>
<
lb
/>
gerrima in Alera fluuio Saxoniæ, vbi in
<
lb
/>
Viſurgim ſe exonerat. </
s
>
<
s
id
="
s.002509
">Cauſæ ſunt argillæ
<
lb
/>
calores, ſed tenuioris, nam craſſa non hæ
<
lb
/>
ret aqua ideò neque tingit. </
s
>
<
s
id
="
s.002510
">Quædam etiam
<
lb
/>
calorem mutant, vt Nilus cum ſiccitatibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg278
"/>
<
lb
/>
areſcit, autore Theophraſto. </
s
>
<
s
id
="
s.002511
">Quædam ma
<
lb
/>
nent incorruptæ, vt Tyberis. </
s
>
<
s
id
="
s.002512
">Similis ratio
<
lb
/>
differentiæ eſt in odoribus. </
s
>
<
s
id
="
s.002513
">Plerunque tamen
<
lb
/>
aquarum odores iniucundi ſunt, quòd ( vt
<
lb
/>
dictum eſt ) rarò terra benè oleat. </
s
>
<
s
id
="
s.002514
">Peſſimè
<
lb
/>
olim fœtebat in Elide Anigri fluminis
<
lb
/>
aqua, vſque ad perniciem non ſolùm piſ
<
lb
/>
cium, ſed hominum. </
s
>
<
s
id
="
s.002515
">Et iuxta Methonem in
<
lb
/>
Meſſana in puteo quodam optimè olens
<
lb
/>
haurirebatur aqua: odor enim referebat
<
lb
/>
Cyzicenum emplaſtrum. </
s
>
<
s
id
="
s.002516
">Porrò Cyzicenum
<
lb
/>
emplaſtrum croco, myrrha, thure, & iride
<
lb
/>
radice, redolentibus ſuauiter conſtabat. </
s
>
<
s
id
="
s.002517
">Ma
<
lb
/>
nifeſtum eſt igitur, quòd contrariorum con
<
lb
/>
trariæ ſunt cauſæ: & quòd ſalubres quæ be
<
lb
/>
ne olent, & prauæ quæ fœtent. </
s
>
<
s
id
="
s.002518
">Habent &
<
lb
/>
vim aliæ aquæ alias progignendi plantas,
<
lb
/>
atque illud perpetua ratione obſeruatum eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002519
">Nam Mæander fluuius myricas, Aſopus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg279
"/>
<
lb
/>
Bœotius inncos altis cum radicibus, Nilus
<
lb
/>
Perſiam arborem nutrit. </
s
>
<
s
id
="
s.002520
">Atque ex his etiam
<
lb
/>
vires aquarum coniectari licebit. </
s
>
<
s
id
="
s.002521
">Sunt au
<
lb
/>
tem aliæ graues, aliæ leues. </
s
>
<
s
id
="
s.002522
">Leuior eſt omnis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg280
"/>
<
lb
/>
aqua, Ariſtotele teſte, non ſolum in flumini
<
lb
/>
bus, ſed fontibus ac puteis, quæ ſuperna
<
lb
/>
tat: ſicut grauiſſima, quæ in imo: eadem
<
lb
/>
ratio partium, quæ totius. </
s
>
<
s
id
="
s.002523
">Deſcendunt
<
lb
/>
enim quæque grauia: quæ autem leuia,
<
lb
/>
ſupernatant. </
s
>
<
s
id
="
s.002524
">Refer Strabo, Eulæi aquam
<
lb
/>
aliis drachma, ſub acetabuli menſura fuiſ
<
lb
/>
ſe leuiorem. </
s
>
<
s
id
="
s.002525
">Eſt autem hoc iuxta Plinij
<
lb
/>
doctrinam, parte quintadecima. </
s
>
<
s
id
="
s.002526
">Sed ab
<
lb
/>
his ad aquarum miracula tranſeamus. </
s
>
<
s
id
="
s.002527
">Sunt
<
lb
/>
enim aquæ maximarum virium, vt etiam
<
lb
/>
ligna in lapides vertere ſoleant. </
s
>
<
s
id
="
s.002528
">Refert
<
lb
/>
Albertus Magnus, in Danico mari iux
<
lb
/>
ta Lubecenſem vrbem, ſua ætate inuen
<
lb
/>
tum arboris ramum cum nido & pullis;
<
lb
/>
qui cùm in lapidem cum arbore & ni
<
lb
/>
do eſſent conuerſi, purpureum tamen ad
<
lb
/>
huc colorem ſuum retinebant. </
s
>
<
s
id
="
s.002529
">Et Ceor
<
lb
/>
gius Agricola in Elbogano tractu iuxta
<
lb
/>
oppidum à Falconibus cognominatum, in
<
lb
/>
tegras cum cortice abietes in lapidem ver
<
lb
/>
ſas eſſe: atque quod maius eſt, in rimis
<
lb
/>
etiam pyritidem lapidem continere. </
s
>
<
s
id
="
s.002530
">Et
<
lb
/>
Domitius Bruſonius in Sylare amne, qui
<
lb
/>
radices montis eius, qui eſt in agro vrbis
<
lb
/>
Vrſentinorum olim, nunc Conturſij, lam
<
lb
/>
bit, folia & arborum ramos in lapides tran
<
lb
/>
ſire, non fide aliorum, ſed propria, vt qui
<
lb
/>
incola ſit regionis. </
s
>
<
s
id
="
s.002531
">Cortices autem lapidum
<
lb
/>
annos numero oſten dere. </
s
>
<
s
id
="
s.002532
">Sic guttæ Gottici
<
lb
/>
fontis (hoc enim nomen à vulgo inditum eſt)
<
lb
/>
ſparſæ lapideſcunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002533
">Et in Dacia, Cepuſij </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>