Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003223
">
<
pb
pagenum
="
429
"
xlink:href
="
016/01/078.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg381
"/>
<
lb
/>
ceum interponendus erit. </
s
>
<
s
id
="
s.003224
">Sed cauendum eſt,
<
lb
/>
ne candido multum in picturis vtaris: eſt
<
lb
/>
enim velut illarum venenum: nam ſplendo
<
lb
/>
re ſua venuſtatem primò, ac grauitatem
<
lb
/>
quandam ab artis opere aufert, colores de
<
lb
/>
inde reliquos obſcurat, & vmbras rerum
<
lb
/>
vitiat.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg382
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003225
">
<
margin.target
id
="
marg380
"/>
Ordo colorum
<
lb
/>
ſibi con
<
lb
/>
gruentium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003226
">
<
margin.target
id
="
marg381
"/>
Candidus
<
lb
/>
color
<
expan
abbr
="
venenũ
">venenum</
expan
>
<
lb
/>
picturis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003227
">
<
margin.target
id
="
marg382
"/>
Colorum no
<
lb
/>
mina.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003228
">Sed poſtquam in colorum mentionem in
<
lb
/>
cidimus, de illorum generatione ac nomini
<
lb
/>
bus tum ſpeciebus dicendum eſt: ſed quia
<
lb
/>
res tractare difficile eſt, non intellectis no
<
lb
/>
minibus, nomina illorum prius exponenda
<
lb
/>
erunt, non equidem nunc antiquorum ex
<
lb
/>
opinione, ſed ita vt quæ tractantur intelli
<
lb
/>
gantur. </
s
>
<
s
id
="
s.003229
">Velle enim nunc in tanta illorum
<
lb
/>
confuſione de colorum nominibus tractare
<
lb
/>
iuxta antiquorum ſententiam, res eſt præter
<
lb
/>
id quòd difficillima & immenſi negotij, ex
<
lb
/>
tra propoſitum noſtrum. </
s
>
<
s
id
="
s.003230
">Rem igitur hanc
<
lb
/>
tametſi nouo, non tamen inutili exemplo
<
lb
/>
aggrediemur. </
s
>
<
s
id
="
s.003231
">Ergo quomodo de coloribus
<
lb
/>
agendum ſit, à manifeſtiſſimis ſumens ini
<
arrow.to.target
n
="
marg383
"/>
<
lb
/>
tium, nunc docebo. </
s
>
<
s
id
="
s.003232
">Niueus color qualis ſyn
<
lb
/>
ceræ niui in cumulum congregatæ, candore
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg384
"/>
<
lb
/>
eximio, ac ſplendore non leui. </
s
>
<
s
id
="
s.003233
">Candidus in
<
lb
/>
calce eſt, colore niue non inferior, fed ſplen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg385
"/>
<
lb
/>
dore. </
s
>
<
s
id
="
s.003234
">Lacteus in lacte, candore minore,
<
lb
/>
ſplendore fermè nullo: nam nullus candor
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg386
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
abſq;
">abſque</
expan
>
ſplendore. </
s
>
<
s
id
="
s.003235
">Hi tres, albi nomine intelli
<
lb
/>
guntur. </
s
>
<
s
id
="
s.003236
">Huic niger è directo opponitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003237
">Hic
<
lb
/>
talis eſt, qualis in carbonibus qui tamen ex
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg387
"/>
<
lb
/>
eo ſplendet. </
s
>
<
s
id
="
s.003238
">Prannius à gemma quæ talis vo
<
lb
/>
catur. </
s
>
<
s
id
="
s.003239
">Argenteus ab argento dictus, multum
<
lb
/>
habet ſplendoris, candoris parum. </
s
>
<
s
id
="
s.003240
">Plumbeus
<
lb
/>
verò minus candido eximius: nam obſcurior
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg388
"/>
<
lb
/>
eſt, & minus habet lucis. </
s
>
<
s
id
="
s.003241
">Aqueus aquæ ſi
<
lb
/>
millimus, non quidem maris, ſed fontium
<
lb
/>
atque fluminum: ſplendoris habet multum,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg389
"/>
<
lb
/>
candoris parum: è directo contrarius cine
<
lb
/>
reo, qui colos eſt cinis, in quo candoris plus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg390
"/>
<
lb
/>
lucis fermè nihil. </
s
>
<
s
id
="
s.003242
">Plumbeo proximus liuidus,
<
lb
/>
qualis eſt ad vnguem caro puerorum, qui lo
<
lb
/>
ris vapularunt: eſt enim veluti plumbeus
<
lb
/>
abſque ſplendore vllo, cùm ſanguis accurrit,
<
lb
/>
nec exit, ſed ſub cute colligitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003243
">Palearis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg391
"/>
<
lb
/>
qualis tritici paleæ. </
s
>
<
s
id
="
s.003244
">Splendidior ſolùm eſt
<
lb
/>
colos vrinæ bene valentium corporum.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg392
"/>
<
lb
/>
Flauus, qualis maturis aſtris. </
s
>
<
s
id
="
s.003245
">Aureus parum
<
lb
/>
differt à flauo, eſt tamen longè ſplendidior.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003246
">Inde luteus, qualis ouorum vitellis, quæ lu
<
lb
/>
tea etiam ſolemus vocare. </
s
>
<
s
id
="
s.003247
">Splendidior eſt eo
<
lb
/>
croceus, ac paulò rubicondior. </
s
>
<
s
id
="
s.003248
">Quo flam
<
lb
/>
meus à flamma dictus, vt à croco croceus,
<
lb
/>
longè clarior eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003249
">Eſt purperæ noſtræ color
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg393
"/>
<
lb
/>
purpureus, rubeo clarior. </
s
>
<
s
id
="
s.003250
">Nam rubro etiam
<
lb
/>
ſubrubens proximus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003251
">Hic qualis vino ru
<
lb
/>
benti clariori. </
s
>
<
s
id
="
s.003252
">Manifeſtum eſt autem, quòd
<
lb
/>
paulò dilutior & clarior aliquantò ſanguinis
<
lb
/>
venalis colore, qui propriè Rubens mere
<
lb
/>
tur apellari. </
s
>
<
s
id
="
s.003253
">Ex albo, rubróque miſtis roſeus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg394
"/>
<
lb
/>
componitur, qui in roſis, tum pueris ac puel
<
lb
/>
lis effloreſcit, ac etiam inter reliqua in cera
<
lb
/>
ſiis fructibus. </
s
>
<
s
id
="
s.003254
">Vinoſus qualis amethyſto gem
<
lb
/>
mæ, non à vino dictus, ſed ab acinis vuarum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg395
"/>
<
lb
/>
originem traxit. </
s
>
<
s
id
="
s.003255
">Rubens pallidior, qualis
<
lb
/>
floribus mali punici, puniceus vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.003256
">Viri
<
lb
/>
dis, qualis in pratis veris tempore antequam
<
lb
/>
floreant: atque ſmaragdus gemma hunc,
<
lb
/>
cùm nobilis fuerit, pulcherrimè exprimit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg396
"/>
<
lb
/>
Citreus, à citro ſeu malo medico non valde
<
lb
/>
maturo, ex viridi, & paleati intermiſtus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003257
">Praſſius, à praſſio, quod marrubium vocant,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg397
"/>
<
lb
/>
deductus, viridi paulò obſcurior. </
s
>
<
s
id
="
s.003258
">Cui ærugi
<
lb
/>
noſus aduerſatur, tantò viridi clarior, qua
<
lb
/>
lis in ærugine purgata videri ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.003259
">Luridus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg398
"/>
<
lb
/>
venenis ac ſerpentibus quaſi peculiaris, ex
<
lb
/>
viridi & nigro intermiſtus, addito ſplendo
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.003260
">Poſt hos ſunt obſcuriores: Ceruleus, à
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg399
"/>
<
lb
/>
cera, ſimilis tranquillo mari, qui etiam Ve
<
lb
/>
netus ſolet appellari. </
s
>
<
s
id
="
s.003261
">Et cœruleus à cœlo de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg400
"/>
<
lb
/>
ductus, qualis in ſaphiris electis: vocabimus
<
lb
/>
hunc & cœleſtem, & cyaneum. </
s
>
<
s
id
="
s.003262
">Eſt & lapis
<
lb
/>
huius nominis quo vtuntur pictores, ſapphi
<
lb
/>
ro in totum ſimilis, niſi quòd nec nitet, nec
<
lb
/>
eſt perſpicuus. </
s
>
<
s
id
="
s.003263
">Ferrugineus à ferrò, quod ru
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg401
"/>
<
lb
/>
biginem contraxit. </
s
>
<
s
id
="
s.003264
">Et pullus: hic terræ quàm
<
lb
/>
nuper vomere vertit agricola, ſimilis, ferru
<
lb
/>
gineóque obſcurior: neuter autem eorum
<
lb
/>
nitet. </
s
>
<
s
id
="
s.003265
">Melongeneus, qualis ad vnguem car
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg402
"/>
<
lb
/>
cinomatibus, à fructu herbæ qui eius coloris
<
lb
/>
eſt, ſic appellatus. </
s
>
<
s
id
="
s.003266
">Sunt igitur colores princi
<
lb
/>
pales quatuor, albus, rubens, viridis, & obſ
<
lb
/>
curus. </
s
>
<
s
id
="
s.003267
">Statuemus autem & ſeptem pòſt, iux
<
lb
/>
ta Ariſtotelis ſententiam. </
s
>
<
s
id
="
s.003268
">Sed iam de illo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg403
"/>
<
lb
/>
rum cauſis dicendum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003269
">Generantur colo
<
lb
/>
res omnes ex tribus: primùm quidem ſub
<
lb
/>
iecta materia: inde luce, ſeu potius lumine,
<
lb
/>
quod ei miſcetur, & medio. </
s
>
<
s
id
="
s.003270
">Nam viſa per vi
<
lb
/>
ride vitrum, aut in vmbra arborum, viridia
<
lb
/>
perſæpè videntur, cùm tamen non ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.003271
">Alia
<
lb
/>
etiam eſt rei ſpecies per aquam aut cryſtal
<
lb
/>
lum viſa, quàm per aërem. </
s
>
<
s
id
="
s.003272
">Lumen quoque
<
lb
/>
colorem mutat pro ſui magnitudine, vt co
<
lb
/>
lumbæ collo, quod diuerſis coloribus pro lu
<
lb
/>
cis varietate nitet. </
s
>
<
s
id
="
s.003273
">Res etiam etiam per ſe
<
lb
/>
ſubiecta colorem à propria miſtione expoſ
<
lb
/>
cit: quoniam neque calx nigra vllam ob lu
<
lb
/>
cem fiet, neque carbones albi. </
s
>
<
s
id
="
s.003274
">Hoc autem
<
lb
/>
quaſi contingit, quoniam potentia aut actu
<
lb
/>
lucem quandam retinent. </
s
>
<
s
id
="
s.003275
">Potentia quidem,
<
lb
/>
vt viridis: actu autem, vt niueus. </
s
>
<
s
id
="
s.003276
">Sunt autem
<
lb
/>
colores qui multum luminis retinent, niueus,
<
lb
/>
argenteus, aureus, candidus, viridis, puni
<
lb
/>
ceus, purpureus, & vinoſus: qui omnes fer
<
lb
/>
mè in ipſa iride, ſi rectè eam conſideremus,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſpectãtur
">ſpectantur</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.003277
">Facilè
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
eſt ſingulos colores, qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg404
"/>
<
lb
/>
multum lucis continent, explorare. </
s
>
<
s
id
="
s.003278
">Vrceum
<
lb
/>
aqua plenum Soli expone, & quotquot ge
<
lb
/>
nerantur colores, omnes hi multum lucis
<
lb
/>
continent. </
s
>
<
s
id
="
s.003279
">Rurſus, qui in rebus nitidis ſpe
<
lb
/>
ctantur, vt auro, argento, & aqua, qui colos
<
lb
/>
communis etiam eſt cryſtallo, vitro ac ſpe
<
lb
/>
culis. </
s
>
<
s
id
="
s.003280
">Ergo argenteus fit ex cinereo, cùm
<
lb
/>
multum lucis exceperit: ſicut niueus ex al
<
lb
/>
bo multo lumini miſto: & puniceus ex ni
<
lb
/>
gro multa luce pleno, vt in pruna. </
s
>
<
s
id
="
s.003281
">Purpureus,
<
lb
/>
cùm album obſcurum radiis miſcetur Solis,
<
lb
/>
velut in aurora. </
s
>
<
s
id
="
s.003282
">Vinoſus è puro, nec diluto
<
lb
/>
nigro aëri ac ſplendori immiſto. </
s
>
<
s
id
="
s.003283
">Hic tamen
<
lb
/>
inter lucidos colores minus retinet lucis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003284
">Aureus è flauo multa pura luce referto con
<
lb
/>
ſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.003285
">Viridis fit duobus modis, aut humido
<
lb
/>
multo ſenſim excocto, vt in arborem foliis:
<
lb
/>
vel cùm humidum nigrum vlterius coqui
<
lb
/>
tur, vt cùm aquarum ſtantium nigra ſuper
<
lb
/>
ficies, aut terra ſub impluuiis nigra facta
<
lb
/>
vireſcunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003286
">Cùm verò vireſcit aliquid, maio
<
lb
/>
re calore aër & lumen admiſcentur. </
s
>
<
s
id
="
s.003287
">Can
<
lb
/>
didus ex albo fit puro mediocri luce con
<
lb
/>
ſperſo. </
s
>
<
s
id
="
s.003288
">Aqueus ex mediocri luce perſpicui-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>