Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003375
">
<
pb
pagenum
="
431
"
xlink:href
="
016/01/080.jpg
"/>
venit, neutro modo etiam ad perpendicu
<
lb
/>
lum ad nos venient: igitur æſtas non vbi
<
lb
/>
que erit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg414
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003376
">
<
margin.target
id
="
marg412
"/>
Cur non vbi
<
lb
/>
que ſemper
<
lb
/>
æſtas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003377
">
<
margin.target
id
="
marg413
"/>
Quomodo
<
lb
/>
plana ſpecu
<
lb
/>
la vt
<
expan
abbr
="
reddãt
">reddant</
expan
>
<
lb
/>
radium
<
expan
abbr
="
per-pendicularẽ
">per
<
lb
/>
pendicularem</
expan
>
,
<
lb
/>
debeant col
<
lb
/>
locari in ſole.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003378
">
<
margin.target
id
="
marg414
"/>
Ædificia
<
lb
/>
quæ multum
<
lb
/>
excalefacere
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
aërẽ
">aërem</
expan
>
poſſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003379
">Liquet autem ex his, ædificia poſſe fieri,
<
lb
/>
quæ etiam hyeme non parum aërem exca
<
lb
/>
lefacient. </
s
>
<
s
id
="
s.003380
">Hæc verò non ad terræ centrum
<
lb
/>
erecta rectè eſſe oportet, ſed vt Solem hye
<
lb
/>
malem ad perpendiculum excipiant. </
s
>
<
s
id
="
s.003381
">Itaque
<
lb
/>
vt exemplum rei præbeam, ſit habitatio no
<
lb
/>
ſtra in A, ſuper plano AF, quæ ad perpendi
<
lb
/>
culum è noſtro vertice ad centrum terræ AB
<
lb
/>
quam conſtat diſtare ab æquinoctij circu
<
lb
/>
lo partibus 44. & media: ab hyemali igitur
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.080.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/080/1.jpg
"
number
="
53
"/>
<
lb
/>
diſtabit partibus 68. fiat igitur circuli pars
<
lb
/>
quarta BCF, & fiat BC partium 22. ex his
<
lb
/>
quibus BF ex nonaginta, diſtabit igitur pun
<
lb
/>
ctus C partibus nonaginta ab hyemali tro
<
lb
/>
pico: quare cùm Sol ibi erit, erecta plana
<
lb
/>
aut caua cylindrica ſuperficie A C, in meri
<
lb
/>
die radios ad perpendiculum excipiet. </
s
>
<
s
id
="
s.003382
">Fiat
<
lb
/>
etiam arcus CE partium 47. & iuxta decli
<
lb
/>
nationem cuiuſque diei Solis deſcribantur
<
lb
/>
partes, & moles AC retrò agatur: ſicque to
<
lb
/>
to anno radios ad perpendiculum ſtantes
<
lb
/>
excipiet, vt ante tempus olera & fructus
<
lb
/>
habere poſſis, reddatúrque iucunda manſio. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003383
">Iam his de cauſis intelligis non ſolùm
<
lb
/>
duplicem eorum, qui ad perpendiculum
<
lb
/>
ſtant radiorum rationem, ſed etiam vmbra
<
lb
/>
rum diſcrimina, quæ qui
<
lb
/>
dem in omnibus mutantur
<
lb
/>
corporibus ob ſitum cor
<
arrow.to.target
n
="
marg415
"/>
<
lb
/>
poris, ſola ſphæra exce
<
lb
/>
pta: nam illa eodem lo
<
lb
/>
co manens, luce etiam qui
<
lb
/>
eſcente eandem vmbram
<
lb
/>
facit. </
s
>
<
s
id
="
s.003384
">At non ſic reliqua
<
lb
/>
corpora, ſed virgæ ſi ſe
<
lb
/>
cundum radiorum Solis
<
lb
/>
longitudinem extendantur,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nullã
">nullam</
expan
>
propemodum faciunt
<
lb
/>
vmbram, niſi quantam
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.080.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/080/2.jpg
"
number
="
54
"/>
<
lb
/>
ipſa virga habuerit craſſitudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.003385
">Si verò
<
lb
/>
virga ſic ſtatuatur, vt vmbra eius ad per
<
lb
/>
pendiculum ſit ſuper vmbram erectæ al
<
lb
/>
terius virgæ in plano, tunc erit hæc vm
<
lb
/>
bra media, æqualíſque ad vnguem ipſi vir
<
lb
/>
gæ, niſi quantum ex elongatione à plano
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg416
"/>
<
lb
/>
terræ propter Solis magnitudinem illi de
<
lb
/>
ceſſerit: quod perexiguum tamen eſt: ita
<
lb
/>
tamen perexiguum, quod omne corpus So
<
lb
/>
li expoſitum hac ratione vmbram finit in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg417
"/>
<
lb
/>
tanta diſtantia, quanta eſt magnitudo di
<
lb
/>
metientis illius corporis centies ac nouies
<
lb
/>
ſumpta: talis enim proportio diſtantiæ So
<
lb
/>
lis à terra ad ſuam, ſcilicet Solis diametrum
<
lb
/>
fermè. </
s
>
<
s
id
="
s.003386
">Ex quo patet, non obſcura ratio co
<
lb
/>
gnoſcendi proportionem altitudinis, cuiuſ
<
lb
/>
cunque ſyderis ad ſuam magnitudinem. </
s
>
<
s
id
="
s.003387
">Nam
<
lb
/>
collocata ſphæra notæ diametri in ſummo
<
lb
/>
montis, videbis qua in diſtantia finiatur vm
<
lb
/>
bra, inde colliges eam eſſe proportionem al
<
lb
/>
titudinis ad diametrum ſy
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.080.3.jpg
"
xlink:href
="
016/01/080/3.jpg
"
number
="
55
"/>
<
lb
/>
deris, quæ eſt rectæ diſtantiæ
<
lb
/>
inter locum finis vmbræ, &
<
lb
/>
diametrum ſphæræ. </
s
>
<
s
id
="
s.003388
">Cum
<
lb
/>
igitur ſuper virgam plano
<
lb
/>
æquidiſtantem, quæ vmbram
<
lb
/>
ſibi æqualem faciat, virgam
<
lb
/>
aliam ſuper, ad perpendicu
<
lb
/>
lum conſtitues, ita quòd So
<
lb
/>
lis radius ſuper eam rectè
<
lb
/>
cadat, tunc maxima vmbra
<
lb
/>
fiet, quæ à tali magnitudi
<
lb
/>
ne, & Solis tali ſitu poſſit
<
lb
/>
prouenire. </
s
>
<
s
id
="
s.003389
">Hæc autem non
<
lb
/>
paulò maior erit ipſa virgæ
<
lb
/>
longitudine. </
s
>
<
s
id
="
s.003390
">Contingítque
<
lb
/>
hoc ob plani terræ inclina
<
lb
/>
tionem à ſitu ſuperficiei, in quam ex cen
<
lb
/>
tro Solis ad perpendiculum ductus radius
<
lb
/>
cadit: reliquæ omnes intra hos terminos
<
lb
/>
conſtituuntur, permiſcentúrque magnitudi
<
lb
/>
nis & paruitatis cauſæ, vt ad hos ſimpli
<
lb
/>
ces ſitus magis aut minus acceſſerint. </
s
>
<
s
id
="
s.003391
">Cæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg418
"/>
<
lb
/>
terum ſeu ex centro ſolo Solis, ſeu ex toto
<
lb
/>
ambitu radij dirigantur quodlibet opacum
<
lb
/>
quantumcunque magnum, æqualem facit
<
lb
/>
vmbram, ſi iuxta ſitum ad perpendiculum
<
lb
/>
ſteterit ſuper ſuperficiem,
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.080.4.jpg
"
xlink:href
="
016/01/080/4.jpg
"
number
="
56
"/>
<
lb
/>
quæ ex centro Solis ad per
<
lb
/>
pendiculum ſtat ſuper pla
<
lb
/>
num, illud diuidens iuxta
<
lb
/>
totam inclinationem, nam
<
lb
/>
radij ob diſtantiam opacum
<
lb
/>
amplectentes æquidiſtantes,
<
lb
/>
vtroque modo procedunt ex
<
lb
/>
quiſitè, ſi ex centro ob in
<
lb
/>
finitam proportionem A D
<
lb
/>
& A E ad D E, vel ſi ex to
<
lb
/>
to ſole ob maximam pro
<
lb
/>
portionem C E & B D ad
<
lb
/>
BC, aliquanto breuior fit in
<
lb
/>
longa diſtantia vmbra opa
<
lb
/>
co: quoniam radij C E H
<
lb
/>
& BDK minimùm ab æqui
<
lb
/>
diſtantibus differunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003392
">Ita ſeu
<
lb
/>
ſtatuas hoc ſeu illud in illo
<
lb
/>
ſitu, vmbra ſemper opaco
<
lb
/>
æqualis eſſe videtur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003393
">
<
margin.target
id
="
marg415
"/>
Sola ſphæra
<
lb
/>
ſita
<
expan
abbr
="
vmbrã
">vmbram</
expan
>
<
lb
/>
non mutat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003394
">
<
margin.target
id
="
marg416
"/>
Omnis cor
<
lb
/>
poris vmbra
<
lb
/>
finitur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003395
">
<
margin.target
id
="
marg417
"/>
Ratio cogno
<
lb
/>
ſcendi pro
<
lb
/>
portionem
<
lb
/>
cuiuſcunque
<
lb
/>
ſyderis ad
<
lb
/>
ſuam altitu
<
lb
/>
dinem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003396
">
<
margin.target
id
="
marg418
"/>
Seu radij ex
<
lb
/>
centro ſolis,
<
lb
/>
ſeu terminis
<
lb
/>
eius etiam
<
lb
/>
prodeant,
<
lb
/>
vmbræ erunt
<
lb
/>
eædem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003397
">Verùm, vt ad Solis altitu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg419
"/>
<
lb
/>
dinem, cæterorumque aſtro
<
lb
/>
rum reuertar, illud demirari
<
lb
/>
contingit, cur aſtra omnia
<
lb
/>
nos iter agentes ſequi videantur, ripæ au
<
lb
/>
tem recedere à nobis ac retrò agi dum præ
<
lb
/>
teruehimur naui? </
s
>
<
s
id
="
s.003398
">Cauſa non obſcura eſt,
<
lb
/>
quoniam cùm aſtrorum diſtantia ad to
<
lb
/>
tam terræ magnitudinem maximam ha
<
lb
/>
beat proportionem, locum ſyderis progreſ
<
lb
/>
ſus noſter mutare non poteſt: quod enim
<
lb
/>
oculus non percipit eſſe, ac ſi non foret,
<
lb
/>
iam docuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.003399
">Cum igitur ſydus, gratia
<
lb
/>
exempli, nos præcedit cubiti magnitudine,
<
lb
/>
cum per terna millia paſſ. </
s
>
<
s
id
="
s.003400
">proceſſerimus,
<
lb
/>
cubiti magnitudine ſydus etiam præcede
<
lb
/>
re nos oportet videri: quoniam terna
<
lb
/>
millia paſſ. </
s
>
<
s
id
="
s.003401
">cum ſyderis altitudine an-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>