1ac proinde tam quoad descensum quam quoad progressum ipsi superficiei
coextensum debet intelligi retardatum lumen infra superficiem illam decur
rens, neque est potior ratio quod ad unam potius quam ad aliam partem
deflectat ” (ibi). Ma il Grimaldi s'è presto infastidito dell'esame di questa
opinion cartesiana, che crolla tentata per tutti i versi. “ Alia multa possent
obiici contra hanc opinionem, sed satius est eam et illa dimittere ” (ibi).
Così lascia la ipotesi del Cartesio per venire a dire la sua.
coextensum debet intelligi retardatum lumen infra superficiem illam decur
rens, neque est potior ratio quod ad unam potius quam ad aliam partem
deflectat ” (ibi). Ma il Grimaldi s'è presto infastidito dell'esame di questa
opinion cartesiana, che crolla tentata per tutti i versi. “ Alia multa possent
obiici contra hanc opinionem, sed satius est eam et illa dimittere ” (ibi).
Così lascia la ipotesi del Cartesio per venire a dire la sua.
Della costante uniformità fra i seni degli angoli dell'incidenza e i seni
degli angoli di rifrazione dice il Grimaldi “ posse reddi congruentem ratio
nem si attendamus refractionem moderari et distribui dependenter a radii
dilatatione vel restrictione ” (ibi, pag. 184). Egli professa che la luce si re
frange dalla perpendicolare mentre passa obliquamente da un più denso
mezzo a un più raro, quia cogitur diffundi pressius. Ma da un'altra parte
il moto dee sempre serbarsi equabile, perchè altrimenti fluxus acceleratio
inferret periculum discontinuationis inter velociores partes luminis et tar
diores. E in che modo si può mantenere questa equabilità? Col rattempe
rare il moto troppo veloce, risponde l'Autore, e col velocitare il troppo tardo.
Or l'artificio della Natura consiste in ciò che nel passar, per esempio, il
raggio dell'aria nel cristallo, incontrandovi una maggior resistenza, acquista
nuovo impulso al suo moto, ingrossando. Nè ciò può avvenire, dice il Gri
maldi, se non che rifrangendosi alla perpendicolare, e lo dimostra al modo
che segue:
degli angoli di rifrazione dice il Grimaldi “ posse reddi congruentem ratio
nem si attendamus refractionem moderari et distribui dependenter a radii
dilatatione vel restrictione ” (ibi, pag. 184). Egli professa che la luce si re
frange dalla perpendicolare mentre passa obliquamente da un più denso
mezzo a un più raro, quia cogitur diffundi pressius. Ma da un'altra parte
il moto dee sempre serbarsi equabile, perchè altrimenti fluxus acceleratio
inferret periculum discontinuationis inter velociores partes luminis et tar
diores. E in che modo si può mantenere questa equabilità? Col rattempe
rare il moto troppo veloce, risponde l'Autore, e col velocitare il troppo tardo.
Or l'artificio della Natura consiste in ciò che nel passar, per esempio, il
raggio dell'aria nel cristallo, incontrandovi una maggior resistenza, acquista
nuovo impulso al suo moto, ingrossando. Nè ciò può avvenire, dice il Gri
maldi, se non che rifrangendosi alla perpendicolare, e lo dimostra al modo
che segue:
“ Incidat superficici planae AB (fig. 30) radius CDE subtilissimus, et
crassitiei ad sensum nostrum indivisibilis, quae tamen aliqua sit, et geome
trice divisibilis in partes quam plurimas. Immo etiam tanta, ut non tam
radius ille dicendus sit quam radiatio, seu radiorum aggregatum, qui cum
95[Figure 95]
crassitiei ad sensum nostrum indivisibilis, quae tamen aliqua sit, et geome
trice divisibilis in partes quam plurimas. Immo etiam tanta, ut non tam
radius ille dicendus sit quam radiatio, seu radiorum aggregatum, qui cum
95[Figure 95]
Figura 30
veniant ab uno eodemque puncto
C remotissimo, poterunt conside
rari tanquam paralleli saltem ad
sensum. Ex illis autem conside
rentur nunc duo tantum extremi
CD, et CE, qui cum oblique in
currant in superficiem AB medii
densioris refringuntur versus per
pendicularem ductam per punctum
incidentiae nempe CD versus DF
et CE versus EG, ita ut radii di
recti CD refractus sit DH, et radii
CE refractus sit EI. Totum ergo
lumen, quod intra duos radios CD, CE continebatur, dum per aerem exempli
gratia decurrebat, continetur deinde post refractionem intra duos DH, et EI
dum procedit per corpus aere densius, puta, per crystallum cuius plana
superficies est AB. ”
veniant ab uno eodemque puncto
C remotissimo, poterunt conside
rari tanquam paralleli saltem ad
sensum. Ex illis autem conside
rentur nunc duo tantum extremi
CD, et CE, qui cum oblique in
currant in superficiem AB medii
densioris refringuntur versus per
pendicularem ductam per punctum
incidentiae nempe CD versus DF
et CE versus EG, ita ut radii di
recti CD refractus sit DH, et radii
CE refractus sit EI. Totum ergo
lumen, quod intra duos radios CD, CE continebatur, dum per aerem exempli
gratia decurrebat, continetur deinde post refractionem intra duos DH, et EI
dum procedit per corpus aere densius, puta, per crystallum cuius plana
superficies est AB. ”