Caverni, Raffaello, Storia del metodo sperimentale in Italia, 1891-1900

Table of figures

< >
< >
page |< < of 3504 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="020/01/2100.jpg" pagenum="343"/>
              clinato, et in perpendiculo, permutatim respondent longitudini et elevationi
                <lb/>
              eiusdem plani. </s>
              <s>” </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Sit ad horizontem AB (fig. </s>
              <s>162) planum inclinatum CA, in quo su­
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.2100.1.jpg" xlink:href="020/01/2100/1.jpg" number="353"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 162.
                <lb/>
              matur quodcumquo punctum C, et, dimissa perpendi­
                <lb/>
              culari ad horizontem CB, sit plani CA altitudo seu ele­
                <lb/>
              vatio. </s>
              <s>Dico momentum gravitatis mobilis D, super plano
                <lb/>
              CA, ad totale suum momentum in perpendiculo CB,
                <lb/>
              esse ut altitudo CB ad eiusdem plani longitudinem CA ”
                <lb/>
              (MSS. Gal., P. V, T. II, fol. </s>
              <s>179). Per la dimostrazione
                <lb/>
              di ciò rimanda Galileo al suo trattato Della scienza mec­
                <lb/>
              canica, che doveva dunque nel 1602 esser noto, benchè
                <lb/>
              andasse attorno anonimo e manoscritto. </s>
              <s>“ Id autem ex Mechanicis probatum
                <lb/>
              est ” (ibid.). </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PROPOSITIO II. — “ Momenta gravitatis eiusdem mobilis, super diver­
                <lb/>
              sas planorum inclinationes, habent inter se permutatim eamdem rationem,
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.2100.2.jpg" xlink:href="020/01/2100/2.jpg" number="354"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 163.
                <lb/>
              quam eorumdem planorum longitudines, dum eidem
                <lb/>
              elevationi respondeant. </s>
              <s>” </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Sint diversae planorum inclinationes AB, AC
                <lb/>
              (fig. </s>
              <s>163) quae eidem elevationi AD respondeant. </s>
              <s>
                <lb/>
              Dico momentum gravitatis eiusdem mobilis super
                <lb/>
              AB, ad momentum gravitatis super AC, eamdem
                <lb/>
              habere rationem quam longitudo AC habet ad lon­
                <lb/>
              gitudinem AB. </s>
              <s>Ex antecedenti enim momenta gra­
                <lb/>
              vitatis super AB, ad totale momentum in perpen­
                <lb/>
              diculo AD, est ut AD ad AB. </s>
              <s>Totale vero momen­
                <lb/>
              tum per AD, ad momentum per AC, est ut CA
                <lb/>
              ad AD. Ergo, ex aequali, in analogia perturbata, momentum per AB, ad
                <lb/>
              momentum per AC, erit ut longitudo AC ad longitudinem AB. </s>
              <s>Quod erat
                <lb/>
              demonstrandum ” (ibid.). </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PROPOSITIO III. — “ Sit ad horizontalem AH (fig. </s>
              <s>164) perpendicula­
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.2100.3.jpg" xlink:href="020/01/2100/3.jpg" number="355"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 164.
                <lb/>
              ris BC, et inclinata BD, in qua sumatur
                <lb/>
              BE, et ex E, ad BD, perpendicularis aga­
                <lb/>
              tur EF, ipsi BC occurrens in F. </s>
              <s>Demon­
                <lb/>
              strandum sit tempus per BE aequari
                <lb/>
              tempori per BF. ” </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Ducatur ex E perpendicularis ad
                <lb/>
              AB, quae sit EG, et quia impetus per
                <lb/>
              BE, ad impetum per EG, est ut EG ad
                <lb/>
              BE, ut supra demonstratur, ut autem
                <lb/>
              EG ad BE, ita BE ad BF, ob similitudi­
                <lb/>
              nem triangulorum GEB, BEF; ergo, ut
                <lb/>
              BF spacium, ad spacium BE, ita impetus
                <lb/>
              per BF ad impetum per BE. </s>
              <s>Ergo eodem tempore fiet motus per BF et
                <lb/>
              per BE ” (ibid., fol. </s>
              <s>147 ad terg.). </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>