1ſpatium, quod mobile acquirit, tempore AE, ita linea BF repræſentat
ſpatium, in que fuit inſtanti B; & CG, ſpatium, in quo fuit inſtanti
C &c. In hypotheſi inſtantium phyſicorum hæc difficultas omnino ceſ
ſat; ſed ne huc accerſam integram, & benè longam tractationem, in
qua natura temporis & motus explicanda eſſet, conſule, ſi vis, Chry
ſocome, tractatum noſtrum, de motu locali; itemque Metaphyſicam
non vno loco, ibi enim hoc munere perfuncti ſumus, quo certè in præ
ſenti congreſſu perfungi non vacat. Addo tantùm, hypotheſi Coperni
canæ nihil obſtare motum acceleratum, vt dicebas, ſicuti eidem mo
tui non obſtat navis motus, vt pluſquam mille experimentis comproba
tum eſt.
ſpatium, in que fuit inſtanti B; & CG, ſpatium, in quo fuit inſtanti
C &c. In hypotheſi inſtantium phyſicorum hæc difficultas omnino ceſ
ſat; ſed ne huc accerſam integram, & benè longam tractationem, in
qua natura temporis & motus explicanda eſſet, conſule, ſi vis, Chry
ſocome, tractatum noſtrum, de motu locali; itemque Metaphyſicam
non vno loco, ibi enim hoc munere perfuncti ſumus, quo certè in præ
ſenti congreſſu perfungi non vacat. Addo tantùm, hypotheſi Coperni
canæ nihil obſtare motum acceleratum, vt dicebas, ſicuti eidem mo
tui non obſtat navis motus, vt pluſquam mille experimentis comproba
tum eſt.
Auguſtin.
Rectè omninò, nempe corpus grave deſcenderet, motu
quodam mixto, ex æquabili, & accelerato; in navi exemplum luculen
tum eſt, immò & in diſco projecto per inclinatam ſurſum, qui non mo
dò per curvam ſurſum aſcendit, verùm etiam per curvam deorſum ruit
& licèt æqualia ſpatia in dicta curva æqualibus temporibus omnino de
currat, ſaltem ad ſenſam, hoc tamen non obſtat, quin ratione perpen
dicularis, in quam vi motus naturalis inclinat, & in qua majora ſpa
tia decurrit. eodem prorſus modo quo fieret, ſi motus naturalis cum alio
horizontali conjunctus non eſſet; hoc inquam non obſtat, quin ratio
ne perpendicularis, dictum corpus grave motu accelerato moveatur; ſed
ſi motus acceleratus eſt, creſcit. impetus; hinc major ictus &c. Non
creſcunt ſpatia, inquies; Reſpondeo: non creſcunt in horizontali, con
cedo: vnde ratione horizontalis, eſt motus æquabilis; non creſcunt in per
pendiculari, nego; ſed profecto ſi non creſceret impetus, in perpendicula
ri ſpatia non creſcerent.
quodam mixto, ex æquabili, & accelerato; in navi exemplum luculen
tum eſt, immò & in diſco projecto per inclinatam ſurſum, qui non mo
dò per curvam ſurſum aſcendit, verùm etiam per curvam deorſum ruit
& licèt æqualia ſpatia in dicta curva æqualibus temporibus omnino de
currat, ſaltem ad ſenſam, hoc tamen non obſtat, quin ratione perpen
dicularis, in quam vi motus naturalis inclinat, & in qua majora ſpa
tia decurrit. eodem prorſus modo quo fieret, ſi motus naturalis cum alio
horizontali conjunctus non eſſet; hoc inquam non obſtat, quin ratio
ne perpendicularis, dictum corpus grave motu accelerato moveatur; ſed
ſi motus acceleratus eſt, creſcit. impetus; hinc major ictus &c. Non
creſcunt ſpatia, inquies; Reſpondeo: non creſcunt in horizontali, con
cedo: vnde ratione horizontalis, eſt motus æquabilis; non creſcunt in per
pendiculari, nego; ſed profecto ſi non creſceret impetus, in perpendicula
ri ſpatia non creſcerent.
Antim.
Omitte quæſo hæc argumenta, à motu gravium, vel levium
petita, quæ ſanè multiplicem paralogiſmis materiam nonnullis præ
buerunt, quos aliis, amabo diſcutiendos relinquamus, præſertim, cùm
mediocriter doctis, & iſtarum rerum peritis cuncta hæc perſpecta ſint;
vnum tantùm: in quo non nemo maximam vim facit, obiter indico;
ſi moveatur terra, inquit, explodaturque catapulta, vel quodlibet
aliud projectionis organum, versùs polum directè, globus projectus
incidet in planum oppoſitum obliquè; igitur vis ictus longe minor erit,
quàm ſi explodatur versùs ortum, vel occaſum; quod tamen expe
rimentis repugnat: Sed facilè reſpondeo, dicti globi exploſi motum
mixtum eſſe ex duobus, altero communi aliis partibus terræ, versùs
ortum, altero impreſſo à machina versùs polum; vterque totum effe
ctum habet, qui ſibi competit; eſt enim reverà duplex impetus, quo
rum vnus independenter ab alio id totum præſtat, quod præſtare po
teſt; clariſſimum exemplum habemus in navi; vnde argumentum illud
facilè ſolvitur, nempe ictus per lineam obliquam minor eſt, quando
vnus tantùm impetus ineſt, ad talem lineam determinatus; at verò quan
do duplex impetus ineſt, & alter per directam lineam determinatus eſt, ſive
alius inſit, five non, æqualis ictus infligitur.
petita, quæ ſanè multiplicem paralogiſmis materiam nonnullis præ
buerunt, quos aliis, amabo diſcutiendos relinquamus, præſertim, cùm
mediocriter doctis, & iſtarum rerum peritis cuncta hæc perſpecta ſint;
vnum tantùm: in quo non nemo maximam vim facit, obiter indico;
ſi moveatur terra, inquit, explodaturque catapulta, vel quodlibet
aliud projectionis organum, versùs polum directè, globus projectus
incidet in planum oppoſitum obliquè; igitur vis ictus longe minor erit,
quàm ſi explodatur versùs ortum, vel occaſum; quod tamen expe
rimentis repugnat: Sed facilè reſpondeo, dicti globi exploſi motum
mixtum eſſe ex duobus, altero communi aliis partibus terræ, versùs
ortum, altero impreſſo à machina versùs polum; vterque totum effe
ctum habet, qui ſibi competit; eſt enim reverà duplex impetus, quo
rum vnus independenter ab alio id totum præſtat, quod præſtare po
teſt; clariſſimum exemplum habemus in navi; vnde argumentum illud
facilè ſolvitur, nempe ictus per lineam obliquam minor eſt, quando
vnus tantùm impetus ineſt, ad talem lineam determinatus; at verò quan
do duplex impetus ineſt, & alter per directam lineam determinatus eſt, ſive
alius inſit, five non, æqualis ictus infligitur.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib