Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
< >
page |< < (221) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div569" type="section" level="2" n="98">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16152" xml:space="preserve">
                <pb o="221" file="514.01.253" n="253" rhead="SEXTVS."/>
              tiedebant conclaue dicitur habitaculum omne ſub una claui concluſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16153" xml:space="preserve">in oecis autem fieoant uirilia con-
                <lb/>
              uiuia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16154" xml:space="preserve">oeci quaſi habitationes dicuntur,nos ſtanzas dicimus, uel ſalottos, Exedra ſimiliter locus audientiæ no-
                <lb/>
              minaripoteſt, item noſtro more ſala. </s>
              <s xml:id="echoid-s16155" xml:space="preserve">locus erat proximus uiridarijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16156" xml:space="preserve">hortis, a ſedibus ſic dictus, in quo
                <lb/>
              etiam æstate in meridie dormire ſolebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16157" xml:space="preserve">Pinacotheca locus ubi tabulæ pictæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16158" xml:space="preserve">ſcriptæ ſeruabantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16159" xml:space="preserve">Huiuſmodi partes, ſcilicet exedræ, pinacothecæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16160" xml:space="preserve">triclinia maxime ornata, magnificentiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16161" xml:space="preserve">luxum po-
                <lb/>
              tiuspræferebant, picturis, columnis, ſignino opere, marmoribus illuſtria. </s>
              <s xml:id="echoid-s16162" xml:space="preserve">Modo Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s16163" xml:space="preserve">omnium harumpar-
                <lb/>
              tiumſymmetrias tum generalibus, tum particularibus præceptis explicat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16164" xml:space="preserve">Triclinia primum expedit, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16165" xml:space="preserve">
                <lb/>
              eſſe dicit duorum quadratorum, id eſt longitudinem duplam latitudini. </s>
              <s xml:id="echoid-s16166" xml:space="preserve">Generatim uerò omne conclaue ait
                <lb/>
              debere eſſe altum dimidio illius totius, quod fit ex compoſitione longitudinis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16167" xml:space="preserve">latitudinis, nam ſi latitudo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.253-01" xlink:href="note-514.01.253-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſex fuerit paſſuum,longitudo autem duodecim componantur ſex & </s>
              <s xml:id="echoid-s16168" xml:space="preserve">duodecim, reddentur 18. </s>
              <s xml:id="echoid-s16169" xml:space="preserve">quorumdi-
                <lb/>
              midiumſuntnouem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16170" xml:space="preserve">Quod ſi exedræ quadratæ fuerint, altitudines erunt ſex quialteræ ad latitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16171" xml:space="preserve">Pina-
                <lb/>
              cothecæuerò ex maioribus debent proportionibus fieri, ex duplicibus ſcilicet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16172" xml:space="preserve">triplicibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16173" xml:space="preserve">Oeci tetraſtyli,
                <lb/>
              Corinthij,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16174" xml:space="preserve">oeci qui Aegiptij dicuntur, tricliniorum proportiones ſeruant, ſed quoniam in ipſis columnæ in-
                <lb/>
              terponuntur, ideo maioraſpatia occupare debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16175" xml:space="preserve">Sed quid ſit inter oecos Corinthios, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16176" xml:space="preserve">Aegyptios diſcri-
                <lb/>
              minis declaratur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16177" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16178" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Inter</emph>
              Corinthios autem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16179" xml:space="preserve">Aegyptioshoc erit diſcrimen. </s>
              <s xml:id="echoid-s16180" xml:space="preserve">Corinthij ſimplices habent columnas,
                <lb/>
              aut in podio poſitas, aut in imo, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16181" xml:space="preserve">habent epiſtylia coronas,aut exinteſtino opere, aut albario.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16182" xml:space="preserve">præterea ſupra coronas curua lacunaria ad circinum delumbata. </s>
              <s xml:id="echoid-s16183" xml:space="preserve">In Aegyptijs autem ſupralcolumnas
                <lb/>
              epiſtylia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16184" xml:space="preserve">ab epiſty lijs ad parietes, qui ſunt circa,imponenda eſt contignatio. </s>
              <s xml:id="echoid-s16185" xml:space="preserve">Supra eam coaxatio,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16186" xml:space="preserve">pauimentum ſubdio,utſ
                <unsure/>
              it circuitus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16187" xml:space="preserve">Deinde ſupra epiſtylium ad perpendiculum inferiorum colum-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.253-02" xlink:href="note-514.01.253-02a" xml:space="preserve">20</note>
              narum imponendæ ſunt minores quarta parte columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16188" xml:space="preserve">Supra earum epiſtylia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16189" xml:space="preserve">ornamenta, la-
                <lb/>
              cunarijs ornantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16190" xml:space="preserve">inter columnas ſuperiores feneſtræ collocantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16191" xml:space="preserve">Ita baſilicarum ea ſimilitudo,
                <lb/>
              non Corinthiorum tricliniorum uidetur eſſe.</s>
              <s xml:id="echoid-s16192" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16193" xml:space="preserve">Oeci Corinthij columnas habeant propè parietes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16194" xml:space="preserve">ſimplices, hoc eſt unius ordinis, nullasq́ alias ſuper-
                <lb/>
              poſitas habebant,quæ columnæ aut ſtylobatis,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16195" xml:space="preserve">podio imponebantur, aut in imo, ideſt ſine podio ſtatim a ſolo
                <lb/>
              collocabantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16196" xml:space="preserve">Supra columnas epiſtylia erant, coronæq;</s>
              <s xml:id="echoid-s16197" xml:space="preserve">, earatione factæ, quæ in curia fieri deberedixi-
                <lb/>
              mus ex intestino, uel albario opere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16198" xml:space="preserve">Supra coronas curua lacunaria non ad ſemicirculum, ſed ad circulipor-
                <lb/>
              tionem, nos remenatos appellamus, erant enim ad circinum ſed centro longe inferius collocato, quàm dimidiũ
                <lb/>
              circinationis postulabat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16199" xml:space="preserve">Sed oeci Aegyptij parietem habebant circum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16200" xml:space="preserve">interiores colummnas a pari-
                <lb/>
              tibus distantes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16201" xml:space="preserve">quemadmodum in baſilicas uidimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16202" xml:space="preserve">Supra columnas erant epistylia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16203" xml:space="preserve">coronæ ſpatiaq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16204" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.253-03" xlink:href="note-514.01.253-03a" xml:space="preserve">30</note>
              inter columnas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16205" xml:space="preserve">parietem habebant contignationem, ſupra quam facta tignorum textura ,ſectiles tabulæ
                <lb/>
              ſternebantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16206" xml:space="preserve">clauisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16207" xml:space="preserve">figebantur,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16208" xml:space="preserve">tanquam pauimento ſub dio ſubſtrata coaxatione illa ad deambulationes
                <lb/>
              circum oecos accommodata erat, ſupra epistylia alius columnarum ordo, inter quas feneſtræ baſilicarũ more
                <lb/>
              collocabantur, unde lumen oecis ueniebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16209" xml:space="preserve">Lacunaria uerò, quoniam ſupra epiſtylia ,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16210" xml:space="preserve">coronas ſecundi or-
                <lb/>
              dinis ponebantur, altitudinem miram præferebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16211" xml:space="preserve">Vſus autem ad ſpectanda conuiuia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16212" xml:space="preserve">choreas, aliaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16213" xml:space="preserve">,
                <lb/>
              quæ in ijs oecis fiebant, magnus erat, ita ut tricliniorum ſpeciem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16214" xml:space="preserve">dignitatem excederent,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16215" xml:space="preserve">baſilicis potius
                <lb/>
              eſſent ſimiles, quàm priuatorum ædibus.</s>
              <s xml:id="echoid-s16216" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div574" type="section" level="2" n="99">
            <head xml:id="echoid-head106" style="it" xml:space="preserve">De Oecis more Græco. Cap. VI.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16217" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">FIvnt</emph>
              autem@etiam non Italicæ conſuetudinis oeci, quos Græci, quosGræcicyzicinus appellant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16218" xml:space="preserve">Hi
                <lb/>
              collocantur ſpectantes ad ſeptentrionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16219" xml:space="preserve">maxime uiridia proſpicientes, valuasq́ habẽt
                <lb/>
              in medio. </s>
              <s xml:id="echoid-s16220" xml:space="preserve">Ipſi autem ſint ita longi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16221" xml:space="preserve">lati, uti duo triclinia,cum circuitionibus inter ſe
                <lb/>
              ſpectantia poſsint eſſe collocata.</s>
              <s xml:id="echoid-s16222" xml:space="preserve">habeantq́ dextra,ac ſiniſtra lumina feneſtrarum ualua-
                <lb/>
              ta, uti uiridia de tectis per ſpatia feneſtrarum proſpiciantur, altitudines eorum dimidia latitudinis
                <lb/>
              addita conſtituantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16223" xml:space="preserve">In his ædiſiciorum generibus omnes ſunt faciendę earum ſymmetriarum ratio-
                <lb/>
              nes, quæ ſine impeditione loci fieri poterunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16224" xml:space="preserve">Luminaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16225" xml:space="preserve">parietum altitudinibus ſi non obſcurabun-
                <lb/>
              tur, faciliter erunt explicata, ſin autem impedientur ab anguſtijs, aut alijs neceſsitatibns, tum opus
                <lb/>
              erit ut ingenio,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16226" xml:space="preserve">acumine de ſymmetrijs detractiones, aut adiectiones fiant, ut non diſsimiles ueris
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.253-05" xlink:href="note-514.01.253-05a" xml:space="preserve">50</note>
              ſymmetrijs perficiantur uenuſtates.</s>
              <s xml:id="echoid-s16227" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16228" xml:space="preserve">Oecos uocarem magna triclinia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16229" xml:space="preserve">triclinia paruos oecos, illa priuatis, hos publicis ædificijs dedicatos, cũ
                <lb/>
              uerò diſcrimen poſuerit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16230" xml:space="preserve">inter Corinthios oecos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16231" xml:space="preserve">Aegyptios, ponit conſuetudinem Græcorum in his
                <lb/>
              oecis construendis. </s>
              <s xml:id="echoid-s16232" xml:space="preserve">Quanquam uero uidetur Corinthios oecos Græcos eſſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16233" xml:space="preserve">Aegyptios a Græcis uſurpatos,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16234" xml:space="preserve">utroſque ab Italis etiam ſumptos: </s>
              <s xml:id="echoid-s16235" xml:space="preserve">arbitror tamen ego oecos eos, de quibus modo agitur, Græcæ tantum
                <lb/>
              conſuetudinis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16236" xml:space="preserve">non Italicæ extitiſſe,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16237" xml:space="preserve">a Mileſiorum oppido in Propontide Cyzico nominatos fuiſſe, ad ſep-
                <lb/>
              tentrionem uerſi uiridaria proſpiciebant, in medio ualuas habebant, duo triclinia continebant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16238" xml:space="preserve">ambula-
                <lb/>
              tionescircum triclinia, quæ ſibi oppoſita erant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16239" xml:space="preserve">ab eorum lectis per fenestras, quæ dextra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16240" xml:space="preserve">ſinistra lu-
                <lb/>
              men immittebant, loca uidebantur uirentibus arboribus conſita, platanones, pomaria,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16241" xml:space="preserve">horti, eorum ſym-
                <lb/>
              metriæ aperte ſatis a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16242" xml:space="preserve">ponuntur, cum diſpoſitio libera eſt, alioquin neceßitate cogente ingenio & </s>
              <s xml:id="echoid-s16243" xml:space="preserve">acumi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.253-06" xlink:href="note-514.01.253-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>