Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
91
91 (59)
92
92 (60)
93
93 (61)
94
94 (62)
95
95 (63)
96
96 (64)
97
97 (65)
98
98 (66)
99
99 (67)
100
100 (68)
< >
page |< < (65) of 412 > >|
9765SECVNDVS. octogeſimas, & ita ex reliqua ſumma, partim reddi iubent pro his parietibus, ſententiamq́; pronun-
ciant, cos non poſſe plus, quàm annos octuaginta durare.
De lateritijs uero, dummodo ad perpen-
diculum ſint, ſtantes, nihil deducitur, ſed quanti fuerint olim facti, tanti eſſe ſemper æſtimantur.
Cæmentitius paries octuaginta annos durare putatur. quiergo æſtimabant huiuſmodi parietem, cum arbi-
tria communium parietum ſumebantur, ſi id anno primo tranſacto faciebant, octuageſimam partẽ ſumptus,
&
impenſæ deducebant, ſi ſecundo duas octuageſimas, ſitertio tres, & ſic deinceps, quouſque ad octuageſi-
mum annum peruenirent, in quo paries nullius pretij, &
æſtimationis habebatur. ſed lateritius paries tanti
ſemper æſtimabatur, quanti olimfuerat factus, modo adperpendiculum staret, nec extra cubilia ordinesq́;
co-
ria uiderentur.
Ergo dubium nulli eſt, quin lateritius paries cæmentitio præſtet. Quod ut uerum eſt, ita a multis
1110 in magnificis ædificijs obſeruatum dicit Vitr.
Itaqve nonnullis ciuitatibus, & publica opera, & priuatas domos, etiam regias è latere ſtructas
licet uidere.
Exemplis probat, quod dixit: Plinius autem lib. 35. cap. 14. mutuatus est locum istum, dicens. Græcipræ
terquam ubi e ſilice fieri poter at structura parietes lateritios prætulere, ſunt enim æterni ſiad perpendiculum
fiant, ideo &
ad publica opera, & regias domos adduntur. ſic extruxere murum Athenis, qui admontem
Hymetum ſpectat, ſic parietes ædis Iouis, &
Herculis, quamuis lapideas columnas, & epyſtilia circundarent,
domum regiam Attali Trallibus, item Sardibus Crœſi, quam Geruſian fecere Halicarnaßi Mauſoli, quæ
etiam nunc durant, Lacædemone quidem exciſum lateritijs parietibus opus tectorium prpter excellentiam
picturæ ligneis formis incluſum Romam deportauere in ædilitate ad comitium exornandum Muræna, &
Var-
ro.
Quod opus cum perſe mirum eßet: tranſlatum tamen magis mirabantur. In Italia quoque lateritius mu-
2220 rus Aretij, &
Meuaniæ eſt, Romæ non fiunt talia ædificia, quia ſeſquipedalis paries, non pluſquam unam con-
tignationem tolerat, cautumq́;
eſt ne communis craßior fiat, nec intergerinorum ratio patitur. hæc Plin. ea-
dem prior Vitr.
Et primum Athenis murum, qui ſpectat ad Hymetum montem, & Pentelenſem: Item pa-
rietes in æde Iouis, &
Herculis lateritias cellas, cum circa lapidea in æde epiſtylia ſint & columnæ,
In Italia Aretio egregie factum murum.
Trallibus domum regibus Attalicis factam , quæ ad
habitandum ſemper datur ei , qui ciuitatis gerit ſacerdotium , Item Lacædemone è quibuſdam
parietibus etiam picturæ exciſæ interſectis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis , &
in comi-
tium ad ornatum ædilitatis Varronis &
Murenæ fuerunt allatæ, Crœſi domus quam Sardiniani
ciuibus ad requieſcendum ætatis ocio ſeniorum collegio Geruſiam dedicauerunt, Item Halycar-
3330 nasſi potentiſsimi Regis Mauſoli domus cum Proconeſio marmore omnia haberet ornata , pa-
rietes habet latere extructos, quiad hoctempus egregiam præſtant firmitatem, ita tectorijs operi-
bus expoliti, ut uitri perluciditatem uideantur habere.
Exempla dedit operum publicorum murorum ſcilicet, & ædium ſacrarum, dedit etiam exempla regiarum
domorum, in quibus parietes erant ex lateribus ut reſponderet illi parti, ubi dixit.
{ Itaque nonnullis ciuita-
tibus, &
publica opera, & priuatas domos etiam regias e latere ſtructas licet uidere: } Illud quoque de Mau-
ſoli domo animaduertendum eſt, quod Vitr.
dixit adſuum tempus egregiam præſtare firmitatem parietes illos
ex latere ſtructos, nam Mauſolus obijt olympiadis centeſimæ anno ſecundo urbis Romæ anno cccij.
tempore
aũt Vitruuij tranſactum erattempus annorum ccccxxv.
Sed quid? ait Philander etiamnum durare ſe audiuiſ-
ſe.
Illud quoque obſeruandum quod dixit Lacædemone e quibuſdam parietibus etiam picturæ exciſæ interſe-
4440 ctis lateribus incluſæ ſunt in ligneis formis, &
inferius: ita tectorijs operibus expoliti, ut uitriperluciditatem
uideantur habere.
in qua reſummam antiquorum diligentiam conſiderare debemus, ut non modo ad æternita-
tem, ſed etiam ad uenuſtatem fabricaſſe uideri poßint, paries ex lateribus ad perpendiculum factus perpetuo
durat.
Tectorium opus, de quolibro ſeptimo dicemus, ita ſolidum, & politum erat, ut colores, & ſplendores
admitteret.
Auget autem Vitr. lateritium Mauſoli opus dicens.
Neqve is rexab inopia id fecit, infinitis enim uectigalibus erat farctus, quod imperitabat Ca-
riæ toti.
Ergo æternitati conſulebat, ſciebatq́ue lateritium opus præponendum . & hic aliud documentum accipi-
mus, eos ſcilicet quiædificare uolunt debere rei, quam facere student, notitiam habere, nec omnia Architecto
commiltere:
commendatur ergo ingenium Regis his uerbis.
5550
Acvmen autem eius & ſolertiam adædificia parandaſic licet conſiderare. Cum eſſet enim na-
tus Mylaſis, &
animaduertiſſet Halicarnasſi locum naturaliter munitum, emporiumq́; idoneum , por-
tum utilem, ibi ſibi domum conſtituit.
Seruauit præceptum in eligendo loco idoneo, cum enim eſſet natus Mylaſis, in finibus Ioniæ, & Cariæ, non
tamen ibiſuam regiam fabricauit, ſed adpedes Taurimontis maritimo loco Halicarnaſſum elegit, ubi princi-
pum Regias collocaret, hanc Zephiram prius nominauere, imitatus Alexandrũ, qui Dinocratem monuerat,
ne in Atho ciuitatem conderet, ſed Alexandriæ opportuno loco, commodoq́ue uteretur.
Mylaſa inquit, Stra-
bolib.
xiiij. in campo iacent admodum fertili, eiſupra uerticem mons imminet, in quo albus lapis effoditur ,
non parua profecto utilitas eſt, cum ad cætera ædificia, tumad templorum, &
aliorum puborum operum
fabricas lapidariam copiam habere, hæc enim urbs &
porticibus, & templis pulcherrime instructa est, ſi qua
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index