172160IO. BABPT. BENED.
Sit exempli gratia libra .a.i.e. quæ in vtraque extremitate vnciam vnam ſolum
ponderis obtineat, & ſit libra .n.i.u. æqualis priori, quæ pro ſingula extremitate vnam
1515[Handwritten note 15] ponderis libram habeat. Ariſtoteles admiratur, quòd addendo ipſi .e. mediam pon
deris vnciam, brachium .i.e. velocius cadat, quàm adijciendo ipsam mediam vnciam ipſi .u.
brachij .i.u. Quod à duabus cauſis proficiſcitur, quarum prior eſt, magna differentia
proportionis vnius libræ ad medietatem vnius vnciæ, ad proportionem vnius vnciæ
ad ipſam medietatem, quia ſi pondus adiectum extremo .u. dimidiæ eſſet libræ , &
cum eadem tarditate brachium moueret, optimo iure in admirationem poſſet Ari-
ſtoteles duci. Sed hoc fieri non poſſet, quia ipſum deprimeret cum eadem quaſi ve
locitate, qua media vncia brachium .i.e. Dixi autem quaſi, quia nonnihil diſcrimi-
nis intercederet, quod proficiſcitur à ſecunda ratione. Et hæc, reſiſtentia eſt , quæ
oritur à ſparto, quia quantò maius pondus continet libra, tantò magis præmit ſpar
tum in loco, in quo ſuſtinetur; vnde maior reſiſtentia in circunuolutione eiuſdem ſpar
ti, in loco, in quo quieſcit, exoritur, quia ipſum eſt corpus materiale. Si quis autem
vellet, vt brachium .i.u. eadem agilitate, qua .i.e. deſcenderet, oporteret, vt propor-
tio dimidiæ librę adiectæ ponderi ipſius .u.
233[Figure 233]
quod eſt vnius libræ, vim ſuam haberet,
quæ excederet reſiſtentiam ſui ſparti (me-
dio brachiorum maiorum ijs qui ſunt .a.i.
e.) ita proportionatam, vt proportionata
eſt vis dimidiæ vnciæ ipſi e. iunctæ, reſiſten
tiæ ſui ſparti. Huiuſmodi rationes cum ro-
tis grauioribus leuioribusque;, & ijs, quę à cor
poribus quibuſlibet grauibus impelluntur, accommodatæ fuerint, titubantem intel
lectum confirmabunt.
ponderis obtineat, & ſit libra .n.i.u. æqualis priori, quæ pro ſingula extremitate vnam
1515[Handwritten note 15] ponderis libram habeat. Ariſtoteles admiratur, quòd addendo ipſi .e. mediam pon
deris vnciam, brachium .i.e. velocius cadat, quàm adijciendo ipsam mediam vnciam ipſi .u.
brachij .i.u. Quod à duabus cauſis proficiſcitur, quarum prior eſt, magna differentia
proportionis vnius libræ ad medietatem vnius vnciæ, ad proportionem vnius vnciæ
ad ipſam medietatem, quia ſi pondus adiectum extremo .u. dimidiæ eſſet libræ , &
cum eadem tarditate brachium moueret, optimo iure in admirationem poſſet Ari-
ſtoteles duci. Sed hoc fieri non poſſet, quia ipſum deprimeret cum eadem quaſi ve
locitate, qua media vncia brachium .i.e. Dixi autem quaſi, quia nonnihil diſcrimi-
nis intercederet, quod proficiſcitur à ſecunda ratione. Et hæc, reſiſtentia eſt , quæ
oritur à ſparto, quia quantò maius pondus continet libra, tantò magis præmit ſpar
tum in loco, in quo ſuſtinetur; vnde maior reſiſtentia in circunuolutione eiuſdem ſpar
ti, in loco, in quo quieſcit, exoritur, quia ipſum eſt corpus materiale. Si quis autem
vellet, vt brachium .i.u. eadem agilitate, qua .i.e. deſcenderet, oporteret, vt propor-
tio dimidiæ librę adiectæ ponderi ipſius .u.
quæ excederet reſiſtentiam ſui ſparti (me-
dio brachiorum maiorum ijs qui ſunt .a.i.
e.) ita proportionatam, vt proportionata
eſt vis dimidiæ vnciæ ipſi e. iunctæ, reſiſten
tiæ ſui ſparti. Huiuſmodi rationes cum ro-
tis grauioribus leuioribusque;, & ijs, quę à cor
poribus quibuſlibet grauibus impelluntur, accommodatæ fuerint, titubantem intel
lectum confirmabunt.
De uer a cauſa .12. questionis mechanice.
CAP. XVII.
VEra ratio, cur multò longius corpus aliquod graue impellatur funda, quam
manu, inde oritur, quòd circunuoluendo fundam, maior impræſſio impetus
motus fit in corpore graui, quàm fieret manu, quod corpus liberatum deinde cum
fuerit à funda, natura duce, iter fuum à puncto, à quo proſilijt, per lineam contiguam
giro, quem poſtremò faciebat, ſuſcipit. Dubitandumque non eſt, quin dicta funda
maior impetus motus dicto corpori imprimi poſſit, cum ex multis circumactibus, ma-
ior ſemper impetus dicto corpori accedat. Manus autem eiuſdem corporis motus,
dum illud ipſum circunuoluitur (pace Ariſtotelis dixerim) centrum non eſt, neque
funis eſt ſemidiameter. Immo manus quam maximè fieri poteſt in orbem cietur;
qui quidem motus in orbem, vt circumagatur etiam ipſum corpus, cogit, quod qui-
dem corpus, naturali quadam inclinatione, exiguo quodam impetu iam incępto,
vellet recta iter peragere, vt in ſubſcripta figura patet, in qua .e. ſignificat manum .a.
corpus .a.b. lineam rectam tangentem girum .a.a.a.a. quando corpus liberum rema-
net. Verum quidem eſt, impręſſum illum impetum, continuò paulatim decreſcere
vnde ſtatim inclinatio grauitatis eiuſdem corporis ſubingreditur, quæ ſeſe miſcens
cum impręſſione facta per vim, non permittit, vt linea .a.b. longo tempore recta per
manu, inde oritur, quòd circunuoluendo fundam, maior impræſſio impetus
motus fit in corpore graui, quàm fieret manu, quod corpus liberatum deinde cum
fuerit à funda, natura duce, iter fuum à puncto, à quo proſilijt, per lineam contiguam
giro, quem poſtremò faciebat, ſuſcipit. Dubitandumque non eſt, quin dicta funda
maior impetus motus dicto corpori imprimi poſſit, cum ex multis circumactibus, ma-
ior ſemper impetus dicto corpori accedat. Manus autem eiuſdem corporis motus,
dum illud ipſum circunuoluitur (pace Ariſtotelis dixerim) centrum non eſt, neque
funis eſt ſemidiameter. Immo manus quam maximè fieri poteſt in orbem cietur;
qui quidem motus in orbem, vt circumagatur etiam ipſum corpus, cogit, quod qui-
dem corpus, naturali quadam inclinatione, exiguo quodam impetu iam incępto,
vellet recta iter peragere, vt in ſubſcripta figura patet, in qua .e. ſignificat manum .a.
corpus .a.b. lineam rectam tangentem girum .a.a.a.a. quando corpus liberum rema-
net. Verum quidem eſt, impręſſum illum impetum, continuò paulatim decreſcere
vnde ſtatim inclinatio grauitatis eiuſdem corporis ſubingreditur, quæ ſeſe miſcens
cum impręſſione facta per vim, non permittit, vt linea .a.b. longo tempore recta per
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib