Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]

Page concordance

< >
Scan Original
191 179
192 180
193 181
194 182
195 183
196 184
197 185
198 186
199 187
200 188
201 189
202 190
203 191
204 192
205 193
206 194
207 195
208 196
209 197
210 198
211 199
212 200
213 201
214 202
215 203
216 204
217 205
218 206
219 207
220 208
< >
page |< < (193) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div387" type="chapter" level="2" n="4">
            <div xml:id="echoid-div434" type="section" level="3" n="34">
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">
                  <pb o="193" rhead="DISPVTATIONES." n="205" file="0205" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0205"/>
                eius corporis, quod ſit denſius aere acquirit, nec totus radius vnquam dictum corpus
                  <lb/>
                ingr editur, cum ab eius ſuperficie magna pars reflectatur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve">Reſiſtit ergo huiuſmo-
                  <lb/>
                di corpus lumini, & quantò magis ſpiſſum aut profundum exiſtit, tantò, validius reſi
                  <lb/>
                ſtit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve">Habemus huius rei teſtes, piſcatores vnionum, in ijs mundi partibus, quæ pau-
                  <lb/>
                cis ab hinc annis Hiſpanorum opera nobis innotuerunt, qui aſfirmanu ad maris
                  <reg norm="vſque" type="simple">vſq;</reg>
                  <lb/>
                fundum lumen Solis non peruenire.</s>
              </p>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve">Immediata ratio, cur nebulę in ijs locis in quibus
                  <reg norm="conſpiciuntur" type="context">cõſpiciuntur</reg>
                permaneant, &
                  <reg norm="uunc" type="context">uũc</reg>
                  <lb/>
                altiores, nunc vero depręſſiores cernantur, non ea eſt, quam Ariſtoteles cap .3. lib. 1.
                  <lb/>
                metheororum proponit, ſed inde oritur, quòd ſint eædem denſiores ea parte aeris,
                  <lb/>
                quæ ipſis ſupereminet, & rariores e a, quæ ijſdem ſubiacet. </s>
                <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve">Quòd autem alicuius cor
                  <lb/>
                poris denſitas maior ea, quæ eſt medij, in quo reperitur, cauſa ſit, vt ipſum corpus de
                  <lb/>
                ſcendat, & maior raritas eiuſdem corporis, ea, quæ eſt quoque me dij, efficiat, vt di-
                  <lb/>
                ctum corpus aſcendat, iam Archimedes in lib. de inſidentibus aquæ docuit.</s>
              </p>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve">
                  <reg norm="Rectiſſimem" type="context">Rectiſſimẽ</reg>
                inſtituit natura, vt corpora denſiora verſus loca anguſtiora, & minora
                  <lb/>
                (intelligendo ea loca orbicularis figuræ) quæ ad centrum propius accedunt, & rario
                  <lb/>
                ra ad ampliora loca, & maius ſpatium occupantia, ſeſe reciperent. </s>
                <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve">tum quia eadem
                  <lb/>
                quantitas materiæ condenſatæ, eget minori loco quam rarefacta,
                  <reg norm="cum" type="context">cũ</reg>
                etiani, quia
                  <reg norm="cum" type="context">cũ</reg>
                  <lb/>
                corpus denſum non ita ad velocitatem motus localis, vt rarum, idoneum ſit, ad eas
                  <lb/>
                partes accedat, quæ motibus tardioribus magis ſunt aptæ, corpora
                  <reg norm="autem" type="context">autẽ</reg>
                rara ad eas,
                  <lb/>
                quæ velocioribus motibus ſunt aptiores ſeſe transferant. </s>
                <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve">præterquam
                  <reg norm="quod" type="simple">ꝙ</reg>
                reuera ap-
                  <lb/>
                pareat pro maiori parte, corpus magis denſum, minus diaphanum; </s>
                <s xml:id="echoid-s2348" xml:space="preserve">aut magis
                  <reg norm="opacum" type="context">opacũ</reg>
                  <lb/>
                futurum, quàm rarum, licet ſæpiſſimè videamus contrarium, vt ſuperius innuimus.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="echoid-s2349" xml:space="preserve">eſt tamen naturale
                  <reg norm="proportionatumque" type="simple">proportionatumq́;</reg>
                magis opacum denſo, & diaphanum raro,
                  <lb/>
                quàm è contra. </s>
                <s xml:id="echoid-s2350" xml:space="preserve">Quamobrem ſumma ratione inducta natura voluit, vt corpora ma
                  <lb/>
                gis opaca, aut minus diaphana, magis vicina centro colligantur, vt ſpatium, quòd re
                  <lb/>
                manet, abſque vllo impedimento à radijs ſolaribus penetrari poſſit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2351" xml:space="preserve">Tres autem eæ
                  <lb/>
                cauſæ, quas hoc loco poſui, propriæ ſunt, immediatæ, & per ſe, ex quibus fit, vt corpo
                  <lb/>
                ra denſiora deſcendant, & rariora aſcendant in mediis minus denſis, aut minus raris
                  <lb/>
                dictorum corporum, quæ à nemine,
                  <reg norm="quod" type="simple">ꝙ</reg>
                ſciam, hucuſque propoſitæ fuerunt.</s>
              </p>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2352" xml:space="preserve">Qui autem aſſerunt cucurbitæ, quam apponunt chirurgi, effectum ex eo naſci,
                  <reg norm="quod" type="simple">ꝙ</reg>
                  <lb/>
                calidi ſit attrahere, valdè aberrant à vero quia hoc, non niſi à raro, & à denſo imme-
                  <lb/>
                diatè, à calido & frigido cauſatis efficitur, quia aer in cucurbita rarefactus à calore
                  <lb/>
                & per conſequens dilatatus, ſtatim vt à dicto calore deſeritur, iterum condenſatur &
                  <lb/>
                tantò citius, quantò aer ambiens frigidior exiſtet, & quia eadem materia cum con-
                  <lb/>
                denſata fuerit minorem ſemper occupat locum, reſtringens igitur ſeſe in cucurbi-
                  <lb/>
                ta aer dum condenſatur, neceſſariò fit, ne ulla, ſcilicet pars vacua remaneat,
                  <reg norm="quod" type="simple">ꝙ</reg>
                cum
                  <lb/>
                alius aer ingredi cucurbitam nequeat aliud corpus ingrediatur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2353" xml:space="preserve">Idem cum amphora
                  <lb/>
                in qua nullum aliud, quam aèreum ſit corpus experiri poſſumus, ſi
                  <reg norm="eam" type="context">eã</reg>
                ad ignem pri-
                  <lb/>
                mò calefactam, deinde
                  <reg norm="cum" type="context">cũ</reg>
                ore in amplo aliquo cyatho, aut alio vaſe. </s>
                <s xml:id="echoid-s2354" xml:space="preserve">vino, aut aqua
                  <lb/>
                pleno vbi videbimus huiuſmodi liquorem ſtatim ſurſum ferri, quia dum calefit am-
                  <lb/>
                phora, rarefit quoque aer qui in ea continetur, & quia rateſcit dilaratur, & quia
                  <lb/>
                dilatatur, eget maiore loco; </s>
                <s xml:id="echoid-s2355" xml:space="preserve">& ideo magna pars eius foras exit; </s>
                <s xml:id="echoid-s2356" xml:space="preserve">Cum verò ea aeris
                  <lb/>
                portio, quæ intus remanſerit, iterum condenſatur ob defectum caloris, reſtringitur,
                  <lb/>
                  <reg norm="minorique" type="simple">minoriq́;</reg>
                indiget loco; </s>
                <s xml:id="echoid-s2357" xml:space="preserve">Quod cum ita ſe habeat, neceſſarium eſt, ne aliquis locus va
                  <lb/>
                cuus remaneat, vt aliud quoddam corpus ingrediatur, cum ad
                  <reg norm="ingrediendum" type="context">ingrediẽdum</reg>
                aeri non
                  <lb/>
                patuerit aditus. </s>
                <s xml:id="echoid-s2358" xml:space="preserve">quod ſi corpus admodum non erit fluxile, aut humidum, ita vt ingre
                  <lb/>
                di amphoram poſſit ita amphorę hærebit, vt non cito diuelli poſſit, & eo modo ſępe </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>