Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]
page |< < (192) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div387" type="chapter" level="2" n="4">
            <div xml:id="echoid-div434" type="section" level="3" n="34">
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve">
                  <pb o="192" rhead="IO. BAPT. BENED." n="204" file="0204" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0204"/>
                tempore hyemis, non niſi in calidis locis euenit, quem ſudorem, dicebantipſi, eſſe
                  <lb/>
                eandem aquam, quæ per porros vaſis exiret, quod falſiſſimum eſt, quia ſi per porros
                  <lb/>
                aqua frigida exiret multò magis exiret calida, cum ſubtilior ſit, & ad penetrandum
                  <lb/>
                aptior. </s>
                <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve">Sed hoc non aliunde oritur, quàm à condenſatione aeris vas circundantis,
                  <lb/>
                cauſata à frigiditate vaſis refrigerati ab aqua, quemadmodum tempore hyberno
                  <lb/>
                clarè videmus mane ſuperficies interiores vitri feneſtrarum ſudare, quia
                  <reg norm="extrinſecum" type="context">extrinſecũ</reg>
                  <lb/>
                frigus refrigerando vitrum, intrinſecum aerem ſibi contiguum congelat.</s>
              </p>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve">Neque ſilentio inuoluendum eſt, nec Ariſtotelem, neque alium ex ſuis fautoribus
                  <lb/>
                animaduertiſſe denſum, & rarum eſſe cauſam ventorum. </s>
                <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve">
                  <reg norm="Rarum" type="context">Rarũ</reg>
                autem & denſum, me
                  <lb/>
                diante calore & frigore fit, & ſi à partibus, in omogeneis, licet
                  <reg norm="argumentari" type="context">argumẽtari</reg>
                , de toto
                  <lb/>
                deducat conſequentiam qui velit, obſeruans in calidis æſtatis diebus, dum aliqua nu
                  <lb/>
                becula ad Solem cooperiendum incedit, ibi ſtatim agitationem aeris ſentiri; </s>
                <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve">ea verò
                  <lb/>
                nubecula prætergreſſa cum fuerit, & in ea parte, aer ad priſtinam raritatem cauſa-
                  <lb/>
                tam à calore Solis redierit, quieſcit; </s>
                <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">huiuſmodi autem aeris agitatio, à nulla certè ex
                  <lb/>
                halatione proficiſcitur, ſed à motu ſolum locali, quem dum condenſatur, facit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve">Om
                  <lb/>
                ne denſum natura ſua frigidum eſt; </s>
                <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve">omne rarum calidum, & è conuerſo. </s>
                <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve">Et frigida
                  <lb/>
                aura, quæ à flabellis cauſatur, non ſolum à nouo aere qui nos tangit, ſed etiam à den-
                  <lb/>
                ſo, quod in agitatione eiuſdem aeris fit, naſcitur.</s>
              </p>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">Cum autem de raritate & denſitate diſputationem ſuſceperim, non ſine ratione
                  <lb/>
                mihi
                  <reg norm="videtur" type="simple">videt̃</reg>
                  <reg norm="illorum" type="context">illorũ</reg>
                  <reg norm="opinionem" type="context">opinionẽ</reg>
                  <reg norm="explodendam" type="context context">explodẽdã</reg>
                eſſe, qui Lunę maculas
                  <reg norm="non" type="context">nõ</reg>
                aliud eſſe dixerunt,
                  <lb/>
                quàm aliquas partes rariores aliis eiuſdem Lunæ partibus, non obſeruantes rarum, &
                  <lb/>
                denſum, proportionabilia lumini, quod ab huiuſmodi corporibus reflectitur, non eſ­
                  <lb/>
                ſe. </s>
                <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve">quia corpus aliquod rarum aliquando aptum erit ad reflectendum maius lumen,
                  <lb/>
                quàm corpus minus rarum ut manifeſtè apparet à nubibus reflecti lumen: </s>
                <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve">quod
                  <lb/>
                ab aere non fit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve">Non defuerunt qui contrarium dixerunt, ideſt, eas Lunę partes, den
                  <lb/>
                ſiores eſſe; </s>
                <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve">neque unquam aliquis fuit qui de diaphano, aut opaco mentionem fece
                  <lb/>
                rit, quia melius eſt credere, eas partes diaphanas, ſiue perſpicuas magis eſſe, quàm a-
                  <lb/>
                lias, quę per aliquod ſpatium, ſolis radio ingreſſum permittant, & alię partes
                  <reg norm="cum" type="context">cũ</reg>
                ſint
                  <lb/>
                opacæ ipſum à ſuperficie reflectant. </s>
                <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve">diuerſa tamen ratione à ſpeculo, cum in pleni-
                  <lb/>
                lunio tota ferè Lunę pars illuminata cernatur, quamuis dictum lumen extenſiuè & in
                  <lb/>
                tenſiuè ſit minus eo, quod ipſa in nouilunio recipit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve">Indignum autem mihi videtur
                  <lb/>
                ijs reſpondere, qui dixerunt huiuſmodi maculas, terræ vmbras exiſtere, cum craſſiſſi-
                  <lb/>
                mæ ignorantiæ tenebris ſint circunfuſi, vt
                  <reg norm="etiam" type="context">etiã</reg>
                fuit Cornelius Agrippa, qui primo de
                  <lb/>
                occulta philoſophia dicens ſe noſſe modum
                  <reg norm="quendam" type="context">quendã</reg>
                naturalem à Pythagora inuen-
                  <lb/>
                tum, quo in Luna id totum, quod ipſe ſuper ſpeculum ſcripſiſſet, videretur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve">oſtendit
                  <lb/>
                manifeſtè ſe ignorare luminum
                  <reg norm="vmbrarumque" type="simple">vmbrarumq́;</reg>
                naturam. </s>
                <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve">quia nulla vnquam vmbra ge
                  <lb/>
                nerari poteſt à corpore, quod aut opacum non ſit, aut officio opaci non fungatur,
                  <lb/>
                vt nunc dicemus de diaphaneitate aquæ. </s>
                <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve">Neque corpus opacum illuminatum
                  <reg norm="adum- brare" type="context">adũ-
                    <lb/>
                  brare</reg>
                poteſt, niſi opacum illud in linea recta ſitum obtineat, quæ inter lucidum & il
                  <lb/>
                luminatum extenditur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve">Neque etiam reſpondebimus ijs, qui ſentiunt quotieſcun-
                  <lb/>
                que nulla eſſet terra, ſed totus hic globus eſſet aqua, toties non futuram eclipſim lu-
                  <lb/>
                narem, ratione diaphaneitatis aquæ. </s>
                <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve">Quod
                  <reg norm="falſiſſimum" type="context">falſiſſimũ</reg>
                eſt, quia omne corpus
                  <reg norm="ſphae- ricum" type="simple">ſphę-
                    <lb/>
                  ricum</reg>
                quantumuis diaphanum ſit, dummodo ſit denſius aere, luminoſos radios re-
                  <lb/>
                frangit, & eos ad inuicem interſecare facit, qui deinde vltra interſectionis
                  <reg norm="punctum" type="context">punctũ</reg>
                di-
                  <lb/>
                ſgregantur, ita vt amittant illuminationis actum. </s>
                <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">Adde
                  <reg norm="quod" type="simple">ꝙ</reg>
                etſi huiuſmodi corpus
                  <lb/>
                aqueum, ſphęricum non eſſet, ſed cubicum, illud ſuper
                  <reg norm="aliquam" type="context">aliquã</reg>
                ex eius ſuperficiebus
                  <lb/>
                ad angulos rectos radius ſolaris percuteret, non eum tamen penetraret, quia dictus
                  <lb/>
                radius perpetuò debilitatur, & eò magis, quo maiorem profunditatem in diaphano </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>