Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]

Table of Notes

< >
< >
page |< < (184) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div387" type="chapter" level="2" n="4">
            <div xml:id="echoid-div421" type="section" level="3" n="23">
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2198" xml:space="preserve">
                  <pb o="184" rhead="IO. BABPT. BENED." n="196" file="0196" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0196"/>
                moueatur, clarum erit quod tale aliquid, nunquam quieſcet, etiam ſi ſit in quouis ex
                  <lb/>
                tremo. </s>
                <s xml:id="echoid-s2199" xml:space="preserve">Ariſtotelis igitur opinio, tuta non eſt.</s>
              </p>
            </div>
            <div xml:id="echoid-div423" type="section" level="3" n="24">
              <head xml:id="echoid-head289" style="it" xml:space="preserve">Idem uir grauisſimus an bene ſenſerit de motibus corporum
                <lb/>
              uiolentis & natur alibus.</head>
              <head xml:id="echoid-head290" xml:space="preserve">CAP. XXIIII.</head>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2200" xml:space="preserve">ARiſtoteles in fine .8. phyſicorum ſentit corpus per vim motum, & ſeparatum à
                  <lb/>
                primo mouente, moueri, aut motum eſſe per aliquod tempus ab aere, aut ab
                  <lb/>
                aqua, quæ ipſum
                  <reg norm="ſequuntur" type="context">ſequũtur</reg>
                . quod fieri non poteſt; </s>
                <s xml:id="echoid-s2201" xml:space="preserve">quia imo aer, qui in locum defer-
                  <lb/>
                tum à corpore ſubintrat ad fugandum vacuum, non ſolum hoc corpus non impellit,
                  <lb/>
                ſed potius id cohibet à motu, quia aer per vim à corpore ducitur retrò, & diuiſus à
                  <lb/>
                parte anteriori à dicto corpore, reſiſtit ſimiliter, & quantum dictus aer in dicta parte
                  <lb/>
                condenſatur, tantum in poſteriori rarefit, vnde per vim ſeſe rarefaciens non permit-
                  <lb/>
                tit, vt dictum corpus cum ea velocitate fugiat, cum qua aufugeret, quia omne agens
                  <lb/>
                in agendo patitur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2202" xml:space="preserve">Quamobrem cum aer à dicto corpore rapiatur, corpus quoque
                  <lb/>
                ipſum ab aere rapitur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2203" xml:space="preserve">Huiuſmodi autem rarefactio aeris, naturalis non eſt, ſed vio
                  <lb/>
                lenta; </s>
                <s xml:id="echoid-s2204" xml:space="preserve">& hanc ob cauſam reſiſtit, & ad ſe trahit, ſed non ſufferente natura, vt inter
                  <reg norm="vnum" type="context">vnũ</reg>
                  <lb/>
                & aliud ex dictis corporibus reperiatur vacuum; </s>
                <s xml:id="echoid-s2205" xml:space="preserve">iccirco funt hæc ſemper contigua,
                  <lb/>
                & mobile corpus aerem deſerere cum nequeat, eius velocitas impeditur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2206" xml:space="preserve">Huiuſmo
                  <lb/>
                di igitur corporis ſeparatim à primo mouente velo citas oritur à quadam naturali im
                  <lb/>
                pręſſione, ex impetuofitate recepta à dicto mobili, quæ impręsſio & impetuoſitas,
                  <lb/>
                in motibus rectis naturalibus continuò creſcit, cum perpetuò inſe cauſam
                  <reg norm="mouentem" type="context context">mouẽtẽ</reg>
                ,
                  <lb/>
                ideſt propenſionem eundi ad locum ei à natura asſignatum habeat. </s>
                <s xml:id="echoid-s2207" xml:space="preserve">Ariſto .8. cap.
                  <lb/>
                primi lib. de cœlo, dicere non deberet
                  <reg norm="qui" type="simple">ꝗ</reg>
                quantò propius accedit corpus ad
                  <reg norm="terminum" type="context">terminũ</reg>
                  <lb/>
                ad quem, tantò magis ſit velox; </s>
                <s xml:id="echoid-s2208" xml:space="preserve">ſed potius,
                  <reg norm="qui" type="simple">ꝗ</reg>
                quantò longius diſtat à termino à quò
                  <lb/>
                tantò velocius exiſtit. </s>
                <s xml:id="echoid-s2209" xml:space="preserve">quia tantò maior fit femper impræsfio, quantò magis moue-
                  <lb/>
                tur naturaliter corpus, & continuò nouum impetum recipit, cum in fe motus caufam
                  <lb/>
                contineat, quæ eſt inclinatio ad locum ſuum eundi, extra quem per vim confiftit.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="echoid-s2210" xml:space="preserve">Neque etiam rectè ſeripſit Ariſto .9. cap. lib. 8. phyficorum et .2. lib. primi de cœlo
                  <lb/>
                eſſe aliquem motum ex recto & circulari mixtum,
                  <reg norm="qui" type="simple">ꝗ</reg>
                omninò imposſibile eſt.</s>
              </p>
            </div>
            <div xml:id="echoid-div424" type="section" level="3" n="25">
              <head xml:id="echoid-head291" style="it" xml:space="preserve">Motum rectum & natur alem non eſſe primo & per ſe
                <lb/>
              quicquid Ariſtoteli uiſum ſit.</head>
              <head xml:id="echoid-head292" xml:space="preserve">CAP. XXV.</head>
              <p>
                <s xml:id="echoid-s2211" xml:space="preserve">MOtus rectus corporum naturalium ſurſum, aut dcorfum, non eft naturalis pri
                  <lb/>
                mò & per ſe, quia motus naturalis perpetuus eſt, aut vt melius dicam, inceſ-
                  <lb/>
                fabilis, & alius eſſe non poteft quàm circularis,
                  <reg norm="nullaque" type="simple">nullaq́;</reg>
                pars cum fuo toto coniun-
                  <lb/>
                cta, alium motum naturalem habere poteft, quàm eum, qui eft totius. </s>
                <s xml:id="echoid-s2212" xml:space="preserve">fi autem à ſuo
                  <lb/>
                toto diuulfa atque difiuncta fit,
                  <reg norm="libereque" type="simple">libereq́;</reg>
                vagetur, ſpontè, & quàm breuisſima poteft
                  <lb/>
                via, ad locum,
                  <reg norm="ſuitotius" type="simple">ſuitotiꝰ</reg>
                à natura ſtatutum proficiſcitur. </s>
                <s xml:id="echoid-s2213" xml:space="preserve">hic motus primò, & per fe di-
                  <lb/>
                cti corporis, naturalis non eft, cum à caufa naturæ fuæ contraria fit generatus, ideft, </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>