Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]

Table of contents

< >
< >
page |< < (412) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div477" type="chapter" level="2" n="6">
            <div xml:id="echoid-div766" type="section" level="3" n="46">
              <div xml:id="echoid-div767" type="letter" level="4" n="2">
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4934" xml:space="preserve">
                    <pb o="412" rhead="IO. BAPT. BENED." n="424" file="0424" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0424"/>
                  autem noua condenſatio dico ſemper fit in crepuſculo matutino, hoc eſt in parte co
                    <lb/>
                  ni à Sole pulſa, in parte vero contrari a ipſius coni hoc eſt in parte crepuſculi ve-
                    <lb/>
                  ſpertini, contrarium accidit, quia potius aliquantulum in hac parte materia coni ra
                    <lb/>
                  rificatur, quia extrinſeca condenſatur, in parte vero matutina extrinſeca rarificatur;
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="echoid-s4935" xml:space="preserve">& propterea intrinſeca conde nſatur.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
            <div xml:id="echoid-div769" type="section" level="3" n="47">
              <div xml:id="echoid-div769" type="letter" level="4" n="1">
                <head xml:id="echoid-head578" xml:space="preserve">QVOD RECTE ARIST. SENSERIT COELVM
                  <lb/>
                caſu non eſſe productum.</head>
                <head xml:id="echoid-head579" style="it" xml:space="preserve">Hieronymo Condrumerio.</head>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4936" xml:space="preserve">FErunt
                    <reg norm="Ariſtippum" type="context">Ariſtippũ</reg>
                  tempeſtate maris ad incognita littora delatum, cum in are-
                    <lb/>
                  na vidiſſet
                    <reg norm="quaſdam" type="context">quaſdã</reg>
                  figuras geometricas delineatas
                    <reg norm="exultantem" type="context">exultantẽ</reg>
                  lętitia dixiſſe: </s>
                  <s xml:id="echoid-s4937" xml:space="preserve">Hæc
                    <lb/>
                  ſunt hominum veſtigia. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4938" xml:space="preserve">Nam conſonum rationi non erat, vt huiuſmodi figuræ ca-
                    <lb/>
                  ſu eſſent impreſſæ: </s>
                  <s xml:id="echoid-s4939" xml:space="preserve">neque etiam credendum eſt ingentem hanc ma chinam tanto or
                    <lb/>
                  dine conſtantem fortuitò eſſe productam, cum nulla quantumuis minima eiuſdem
                    <lb/>
                  particula, dummodo nitatur ordine, aliquo modo caſu effecta fuerit; </s>
                  <s xml:id="echoid-s4940" xml:space="preserve">cum caſus ni-
                    <lb/>
                  hil producat, quod regulam & ordinem ſeruet. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4941" xml:space="preserve">Non eſt igitur producta caſu admi
                    <lb/>
                  randa correſpondentia, quæ eſt obiectorum cum potentijs, luminis cum oculo, ſo-
                    <lb/>
                  ni cum auditu, ſaporis cum guſtatu, odoris cum odoratu, qualitatum tangibilium
                    <reg norm="cum" type="context">cũ</reg>
                    <lb/>
                  tactu. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4942" xml:space="preserve">Si diligenter deinde cuiuſlibet rei naturalis operationem conſiderabimus,
                    <lb/>
                  eas tanta arte conſtructas videbimus, vt cogamur fateri aliquam prudentiſſimam,
                    <lb/>
                  & ſagaciſſimam mentem eas formaſſe, ſi ergo quælibet
                    <reg norm="mundi" type="context">mũdi</reg>
                  pars tanta cum ratione
                    <lb/>
                  & ordine eſt conſtructa: </s>
                  <s xml:id="echoid-s4943" xml:space="preserve">quomodo fieri poterit, vt de toto ipſo mundo id in dubium
                    <lb/>
                  vocemus,
                    <reg norm="certiſſimeque" type="simple">certiſſimeq́;</reg>
                  non credamus diuiniſſimam aliquam
                    <reg norm="mentem" type="context">mẽtem</reg>
                  eſſe à qua exqui-
                    <lb/>
                  ſitiſſima huius vniuerſi harmonia, quæ ex tot
                    <reg norm="tantisque" type="simple">tantisq́;</reg>
                  partibus, maximo ordine ni-
                    <lb/>
                  tentibus conficitur, non dependeat?</s>
                </p>
              </div>
            </div>
            <div xml:id="echoid-div771" type="section" level="3" n="48">
              <div xml:id="echoid-div771" type="letter" level="4" n="1">
                <head xml:id="echoid-head580" xml:space="preserve">VARIA RESPONSA.</head>
                <head xml:id="echoid-head581" style="it" xml:space="preserve">Nicolao Petreio.</head>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4944" xml:space="preserve">AD ea quæ mihi ſcribis dico, quod excrementa quæ ex corpore ſano prodeunt
                    <lb/>
                  in ſua
                    <reg norm="ipſorum" type="context">ipſorũ</reg>
                  qualitate ſenſibili ita ſe
                    <reg norm="habent" type="context">habẽt</reg>
                  ad
                    <reg norm="facultatem" type="context">facultatẽ</reg>
                  illius partis eiuſdem
                    <lb/>
                  corporis, ut
                    <reg norm="eam" type="context">eã</reg>
                  non lędant,
                    <reg norm="quemadmodum" type="wordlist">quẽadmodũ</reg>
                  efficeret
                    <reg norm="ſputum" type="context">ſputũ</reg>
                  , ſi eſſet
                    <reg norm="amarum" type="context">amarũ</reg>
                  , aut quod ex
                    <lb/>
                  cernitur naſo
                    <reg norm="fętidum" type="context">fętidũ</reg>
                  eſſet. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4945" xml:space="preserve">Imagineris igitur
                    <reg norm="quemadmodum" type="wordlist">quẽadmodũ</reg>
                  poſſit eſſe
                    <reg norm="verum" type="context">verũ</reg>
                  id quod
                    <reg norm="idem" type="context">idẽ</reg>
                    <lb/>
                    <reg norm="amicus" type="simple">amicꝰ</reg>
                  noſter ait. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4946" xml:space="preserve">Pręterea ſi aliquid tibi in
                    <reg norm="oculum" type="context">oculũ</reg>
                  inciderit, an neſcis quomodo ſtatim
                    <lb/>
                  affatim affluat humor, vt id foras
                    <reg norm="propellat" type="simple">ꝓpellat</reg>
                  , vel abducat? </s>
                  <s xml:id="echoid-s4947" xml:space="preserve">(mirabile opus naturæ.) </s>
                  <s xml:id="echoid-s4948" xml:space="preserve">Dic
                    <lb/>
                    <reg norm="etiam" type="context">etiã</reg>
                  eidem non abſque myſterio naturam in tot miſerijs ſenectutem poſuiſſe, cum
                    <lb/>
                  ſæpiſſimè ſenex mori deſideret, ut huius vitæ calamitatibus liberetur, vnde fit, vt
                    <lb/>
                  cum eius aduentum ſentiat, minus affligatur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4949" xml:space="preserve">Dicito etiam eidem, naturam non
                    <lb/>
                  fuiſſe tam ſolicitam de quibuſdam partibus quemadmodum eſt de toto, vnde ma-
                    <lb/>
                  gis rotunda, & polita poterat eſſe ſuperficies terræ, quam nunc eſt, quia natura ma
                    <lb/>
                  gis reſpicit totum, quam partes, & magis maiores, quam minores.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4950" xml:space="preserve">Dum tuas legerem, me continere non potui quin riſerim, id quod ſcribis te inter-
                    <lb/>
                  rogaſſe eum Philoſophum naturalem, vnde fit, vt ventus ſit frigidus,
                    <reg norm="eumque" type="simple">eumq́;</reg>
                  tibi re
                    <lb/>
                  ſpondiſſe, quod à remotiſſimis partibus veniat,
                    <reg norm="genereturque" type="simple">genereturq́;</reg>
                  à vaporibus terræ frigi-
                    <lb/>
                  dis. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4951" xml:space="preserve">( cum ipſa ſit frigida.) </s>
                  <s xml:id="echoid-s4952" xml:space="preserve">Cæterum miror quod ab eo non quæſieris, vnde oriatur
                    <lb/>
                  frigiditas, quæ percipitur ab agitatione aeris, qui quidem à vaporibus terræ non
                    <lb/>
                  proſilit, nec à remotiſſimis partibus ad nos accedit. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4953" xml:space="preserve">Sed quia de eadem re me in- </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>