Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]

Table of contents

< >
[Item 6.50.]
[Item 6.51.]
[Item 6.52.]
< >
page |< < (414) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div477" type="chapter" level="2" n="6">
            <div xml:id="echoid-div773" type="section" level="3" n="49">
              <div xml:id="echoid-div773" type="letter" level="4" n="1">
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4968" xml:space="preserve">
                    <pb o="414" rhead="IO. BAPT. BENED." n="426" file="0426" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0426"/>
                  ſibi ſimile valentius agat, vtrectè vidit Ariſtoteles cum dixit, omne contrarium @
                    <lb/>
                  ſuo contrario patinatum eſt.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4969" xml:space="preserve">Inter corpora, multum ſimplicitatisretinet ſphæra.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4970" xml:space="preserve">Circa quod, præter rationes adductas ab Ariſtotele in libris de Cœlo, poſſumus
                    <lb/>
                  etiam ratiocinarià facilitate motus
                    <reg norm="vndique" type="simple">vndiq́;</reg>
                  ab eo quod violentiæ non reſiſtar, ab eo,
                    <lb/>
                  quod apta
                    <reg norm="nataque" type="simple">nataq́;</reg>
                  ſit quieſcere ſupra quoduis punctum ſuę ſuperficiei, ab eo quod ab
                    <lb/>
                  aliqua ſuperficie alterius corporis ſeſe tangi non permittat, quæ curuitate concaua
                    <lb/>
                  non adæquetur, niſi medio vnius puncti. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4971" xml:space="preserve">Verum eſt, quod licet hæc vltima ratio
                    <reg norm="non" type="context">nõ</reg>
                    <lb/>
                  ſit propria ſphæræ, eſt tamen cauſa ſimplicitatis in eo, in quo reperitur, ſed proprię
                    <lb/>
                  paſſiones ſphæræ ſunt ſupradictæ, præter quam quod alia eiuſdem ſphæræ eſt pro-
                    <lb/>
                  prijſſima, quæ eſt diſtantia eiustermini ab vno tantummodo puncto ideſt ab
                    <reg norm="eiuſdem" type="context">eiuſdẽ</reg>
                    <lb/>
                  centro, & etiam poſſe diuidere corpus aliquod medium, cum æquali reſiſtentia circa
                    <lb/>
                  punctum, quod prius in motu reperitur.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4972" xml:space="preserve">Aequalitas autem rerum, eſt etiam valde ſimilis ſimplicitati, & vnitati.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="echoid-div774" type="letter" level="4" n="2">
                <head xml:id="echoid-head584" style="it" xml:space="preserve">Comparatio uiſus, & auditus.</head>
                <head xml:id="echoid-head585" xml:space="preserve">AD EVNDEM.</head>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4973" xml:space="preserve">QVodad viſum & auditum attinet, magis neceſſarium eſſe viſum, & nobilio-
                    <lb/>
                  rem quam auditum exiſtimo, primò quia ſi quis viſu orbatus eſſet, contra
                    <lb/>
                  frigus, & calorem, contra famen, & ſitim nil prouidere poſſet, neque aliud quic-
                    <lb/>
                  quam hoc vocabulum prouidere ſignificat, neque abſque periculo vitæ ab vno loco
                    <lb/>
                  ad alium ferri poſſet, neque aliquid arte facere.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s4974" xml:space="preserve">Sed ſi quis deſtitutus eſſet facultate audiendi, ſupradictas tamen operationes
                    <reg norm="prae- ſtare" type="simple">prę-
                      <lb/>
                    ſtare</reg>
                  poſſet, neque modo careret, quo animi ſui ſenſa abſque beneficio ſoni, ſed
                    <lb/>
                  ope figurarum & characterum alteri aperiret: </s>
                  <s xml:id="echoid-s4975" xml:space="preserve">neque etiam munere ſpeculandi ſcien
                    <lb/>
                  tias (excepta muſica) deſtitueretur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4976" xml:space="preserve">Ad ſcientiam comparandam, longè magis ne
                    <lb/>
                  ceſſarius eſt viſus, quam auditus præterquam, quod viſus maiorem numerum obie-
                    <lb/>
                  ctorum, & differentiarum rerum percipit, & inter reliquos ſenſus velociſſimè imò
                    <lb/>
                  in inſtanti operatur, magis remotè quam alij, & exactius ſentit,
                    <reg norm="minusque" type="simple">minusq́;</reg>
                  quam reli-
                    <lb/>
                  qui afficitur, præterquam quod ſemperagit, dummodò non dormiat animal. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4977" xml:space="preserve">Præ-
                    <lb/>
                  terea ſeſe magis patefacit, & prodit anima per oculos, quam per aliud, cuiuslibet
                    <lb/>
                  ſenſus, inſtrumentum. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4978" xml:space="preserve">Oculo magis quam alia corporis parte, hominis natura co-
                    <lb/>
                  gnoſcitur: </s>
                  <s xml:id="echoid-s4979" xml:space="preserve">& ſi aliquid ſpeculari volumus, quod ſine imaginatiua fieri non poteſt,
                    <lb/>
                  ſtatim imaginamur nos videre huiuſmodirem, ac ſi oculo fuiſſet compræhenſa, &
                    <lb/>
                  ab imagine quæ eſt vnum ex obiectis oculi, imaginatiua nuncupatur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4980" xml:space="preserve">Beneficio
                    <lb/>
                  oculorum omnes ferè ſcientiæ ſunt adinuentæ. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4981" xml:space="preserve">Auditus nil aliud quam ſonum ca-
                    <lb/>
                  pit, auditus nunquam detulit intellectui figuram, corpus ſuperficiem, aut lineam,
                    <lb/>
                  materiam, formam, locum, dimenſionem, plenum inane, nec innumera alia acci-
                    <lb/>
                  dentia, quæ ab oculo compræhenduntur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s4982" xml:space="preserve">Quæ verò viſui, & auditui ſunt commu-
                    <lb/>
                  nia, ſunt etiam tactui communia, vt numerus, motus, maius, & minus, ſunt tamen ali
                    <lb/>
                  qua oculo & tactui communia, quæ auditus non poteſt capere, vt durum, molle, acu
                    <lb/>
                  tum, obtuſum, aſperum, lene, planum, curuum, concauum, conuexum, magnum,
                    <lb/>
                  paruum, & ſupradicta, ideſt figura corpus & cętera, vt ctiam rectum, obliquum, &
                    <lb/>
                  ſimilia.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>