89TABVLARVM SINVVM PER PET. APIANVM.
PRONVNCIATVM C.
Quocun anni tempore etiam in pauculis diebus per ſtellam incognitam
& exortum Solis, maximam Solis declinationem dignoſcere.
& exortum Solis, maximam Solis declinationem dignoſcere.
Vtuideas exactè finem reſpondere principio, &
utrun diligentiſsime à nobis eſſe
præſcripta omnia, pulcherrimum & utiliſsimum pronunciatum in hunc locum cõſulto
diſtulimus, ubi admiratione quo dignum eſt declinationem Solis maximam per totũ
annum inueniri poſſe, ne tunc tantum quando circa principia eſt ♋ uel ♑. Ita ſic ꝓ
cede. Primum tibi ob oculos pone ſtellam aliquam etiam ignotam in quocun ſit illa ſi
gno uel gradu, & diligenter conſidera quando attingit meridianum, ſit etiam ad manus
tibi clepſydra aliqua certa uel aqua uel harena dimetiens horas, aut quodcun horologi
um etiam ferreum, quum´ ſtella propoſita meridianum atringit, horologium tuum tibi
compone, ſingulas horas & minuta obſeruans, eò uſ dum Sol ad horizontem pertin-
gat, eam horam attende diligentius, at cum aliquo in ſtrumento obſerua amplitudi-
nem ortus Solis. Deinde poſt aliquot dies conſidera rurſus quando ſtella propoſita tan
gat meridianum, at inde horas obſerua uſ ad Solis ortum, ſimiliter & amplitudinem
ſicut prius attende, at ſic facies in occaſu Solis & eius amplitudine, unum hoc uide, ut
utra hæc obſeruatio fiat in una quarta zodiaci, quotquot interim dies interueniant, ho
ras deinde illas quæ minus ſunt ſubtrahe à maioribus, & reſiduum ſepone in locum
aliquem ſeorſim, dicetur´ reſiduum, reſiduum horarum, mox ad quamlibet amplitu-
nem quære declinationem Solis ab æquatore per 13. pronunciatum, ſimiliter & differen
tiam aſcenſionalem ad quamlibet amplitudinem per 15 pronunciatum. Inſuper adde
differentiam horariam & differentiam aſcenſionalem maiorem, & â ſumma illa ſubtra-
he rurſus differentiam aſcenſionalem minorem, reſiduum eſt ipſa aſcenſio recta inter lo-
ca Solis in quo erat tempore obſeruationis. Ecce iam tria habes per quæ inuenies ma-
ximam Solis declinationem, puta duas declinationes Solis & aſcenſionem rectam in
duo loca Solis. Iam duc ſinum complementi minoris declinationis in ſinum aſcenſionis
11Lateralis
ingreſſus
ſimile oſters
dit. rectæ, & eſt differentia longitudinis in æquatore, quæ inter duos meridianos per Solem
tempore obſeruationis deductos includitur, productum diuide in totum, arcus quotien
tis eſt inuentum primum. Mox propone tibi complementum inuenti primi, & ſinum
22Inuentum
primum-
Inuentum
ſecundum minoris declinationis, minorem duc in totum, diuide etiam productum in maiorem, ar
cum quotientis illius ſubtrahe à declinatione maiori, reſiduum uocabitur inuentum ſe-
cundum. Super hæc etiam duc ſinus complementorum primi & ſecundi inuenti in ſe,
productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. ſublatus, relinquet arcum eclypticæ
â loco Solis primæ obſeruationis uſ ad locum Solis, in quo erat in ſecunda obſeruati-
one. Porrò inde duc ſinum primi inuenti in totum, productum diuide in ſinum huius
diſtantiæ locorum Solis, arcus quotientis dabit inuentum tertium, eius ſinum itidem
33Inuentum
tertium. duc in ſinum complementi maioris declinationis Solis, qui quidem in duabus ijs obſer-
uationibus ſit inuenta, productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. ſubtractus,
relinquet maximam declinationem eclypticæ abæquinoctiali. ? ? Sed quo piaculo hic
44EXEM-
PLVM
Epiſoopi. tandem tibi exemplum dabimus ? aut nonne religio fuerit, in gratiam & honorem
ampliſsimi & Reuerendiſsimi patris & Præſulis Auguſtani, hic ubi maxime opus eſt,
non meminiſſe celeberrimæ intronizationis, qua hactenus per omnia exempla uſi ſu
mus? Eſto igitur, ut hora intronizationis Auguſtæ, ubi & facta eſt in altitudine poli
48. grad. obſeruarim bis amplitudinem Solis forte per 45. aut 46. dies cõſequenter, uſus
ad hoc clepſydra, adhibita in hac ſtella medij cœli, à momento obſeruationis primæ
uſ ad contactum Solis & horizontis inuenerim 1. horam, 40. minut. Deinde forſitan
poſt 45. dies habita obſeruatione altera, ſub contactum eiuſdem ſtellæ cum meridiano
uſ ad ortum Solis, repererim tres horas, 30. minuta, 12. ſecunda. Iam ita ſubtraho
unam horam, 40. minu. à 3. horis, 30. min. 12. ſecundis, & remanet 1. liora cum 50. mi.
12. ſecundis, quibus in gradus mutatis, habeo 27. grad. 33. mi. at eam Jifferentiam di-
co horariam. In priore itidem obſeruatione inueni amplitudinem ortus Solis 9. gra. 51.
mi. ſimul´ ꝑ 13. pronunc. repperi declinationẽ ☉(sun) 6. gra. 34. mi. & differentiã
præſcripta omnia, pulcherrimum & utiliſsimum pronunciatum in hunc locum cõſulto
diſtulimus, ubi admiratione quo dignum eſt declinationem Solis maximam per totũ
annum inueniri poſſe, ne tunc tantum quando circa principia eſt ♋ uel ♑. Ita ſic ꝓ
cede. Primum tibi ob oculos pone ſtellam aliquam etiam ignotam in quocun ſit illa ſi
gno uel gradu, & diligenter conſidera quando attingit meridianum, ſit etiam ad manus
tibi clepſydra aliqua certa uel aqua uel harena dimetiens horas, aut quodcun horologi
um etiam ferreum, quum´ ſtella propoſita meridianum atringit, horologium tuum tibi
compone, ſingulas horas & minuta obſeruans, eò uſ dum Sol ad horizontem pertin-
gat, eam horam attende diligentius, at cum aliquo in ſtrumento obſerua amplitudi-
nem ortus Solis. Deinde poſt aliquot dies conſidera rurſus quando ſtella propoſita tan
gat meridianum, at inde horas obſerua uſ ad Solis ortum, ſimiliter & amplitudinem
ſicut prius attende, at ſic facies in occaſu Solis & eius amplitudine, unum hoc uide, ut
utra hæc obſeruatio fiat in una quarta zodiaci, quotquot interim dies interueniant, ho
ras deinde illas quæ minus ſunt ſubtrahe à maioribus, & reſiduum ſepone in locum
aliquem ſeorſim, dicetur´ reſiduum, reſiduum horarum, mox ad quamlibet amplitu-
nem quære declinationem Solis ab æquatore per 13. pronunciatum, ſimiliter & differen
tiam aſcenſionalem ad quamlibet amplitudinem per 15 pronunciatum. Inſuper adde
differentiam horariam & differentiam aſcenſionalem maiorem, & â ſumma illa ſubtra-
he rurſus differentiam aſcenſionalem minorem, reſiduum eſt ipſa aſcenſio recta inter lo-
ca Solis in quo erat tempore obſeruationis. Ecce iam tria habes per quæ inuenies ma-
ximam Solis declinationem, puta duas declinationes Solis & aſcenſionem rectam in
duo loca Solis. Iam duc ſinum complementi minoris declinationis in ſinum aſcenſionis
11Lateralis
ingreſſus
ſimile oſters
dit. rectæ, & eſt differentia longitudinis in æquatore, quæ inter duos meridianos per Solem
tempore obſeruationis deductos includitur, productum diuide in totum, arcus quotien
tis eſt inuentum primum. Mox propone tibi complementum inuenti primi, & ſinum
22Inuentum
primum-
Inuentum
ſecundum minoris declinationis, minorem duc in totum, diuide etiam productum in maiorem, ar
cum quotientis illius ſubtrahe à declinatione maiori, reſiduum uocabitur inuentum ſe-
cundum. Super hæc etiam duc ſinus complementorum primi & ſecundi inuenti in ſe,
productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. ſublatus, relinquet arcum eclypticæ
â loco Solis primæ obſeruationis uſ ad locum Solis, in quo erat in ſecunda obſeruati-
one. Porrò inde duc ſinum primi inuenti in totum, productum diuide in ſinum huius
diſtantiæ locorum Solis, arcus quotientis dabit inuentum tertium, eius ſinum itidem
33Inuentum
tertium. duc in ſinum complementi maioris declinationis Solis, qui quidem in duabus ijs obſer-
uationibus ſit inuenta, productum diuide in totum, arcus quotientis de 90. ſubtractus,
relinquet maximam declinationem eclypticæ abæquinoctiali. ? ? Sed quo piaculo hic
44EXEM-
PLVM
Epiſoopi. tandem tibi exemplum dabimus ? aut nonne religio fuerit, in gratiam & honorem
ampliſsimi & Reuerendiſsimi patris & Præſulis Auguſtani, hic ubi maxime opus eſt,
non meminiſſe celeberrimæ intronizationis, qua hactenus per omnia exempla uſi ſu
mus? Eſto igitur, ut hora intronizationis Auguſtæ, ubi & facta eſt in altitudine poli
48. grad. obſeruarim bis amplitudinem Solis forte per 45. aut 46. dies cõſequenter, uſus
ad hoc clepſydra, adhibita in hac ſtella medij cœli, à momento obſeruationis primæ
uſ ad contactum Solis & horizontis inuenerim 1. horam, 40. minut. Deinde forſitan
poſt 45. dies habita obſeruatione altera, ſub contactum eiuſdem ſtellæ cum meridiano
uſ ad ortum Solis, repererim tres horas, 30. minuta, 12. ſecunda. Iam ita ſubtraho
unam horam, 40. minu. à 3. horis, 30. min. 12. ſecundis, & remanet 1. liora cum 50. mi.
12. ſecundis, quibus in gradus mutatis, habeo 27. grad. 33. mi. at eam Jifferentiam di-
co horariam. In priore itidem obſeruatione inueni amplitudinem ortus Solis 9. gra. 51.
mi. ſimul´ ꝑ 13. pronunc. repperi declinationẽ ☉(sun) 6. gra. 34. mi. & differentiã
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib