Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Table of contents

< >
[31.] PRONVNCIATVM XIX.
[32.] PRONVNCIATVM XX.
[33.] PRONVNCIATVM XXI.
[34.] PRONVNCIATVM XXII.
[35.] PRONVNCIATVM XXIII.
[36.] PRONVNCIATVM XXIIII.
[37.] PRONVNCIATVM XXV.
[38.] PRONVNCIATVM XXVI.
[39.] PRONVNCIATVM XXVII.
[40.] PRONVNCIATVM XXVIII.
[41.] PRONVNCIATVM XXIX.
[42.] PRONVNCIATVM XXX.
[43.] PRONVNCIATVM XXXI.
[44.] PRONVNCIATVM XXXII.
[45.] PRONVNCIATVM XXXIII.
[46.] PRONVNCIATVM XXXIIII.
[47.] PRONVNCIATVM XXXV.
[48.] PRONVNCIATVM XXXVI.
[49.] PRONVNCIATVM XXXVII.
[50.] PRONVNCIATVM XXXVIII.
[51.] PRONVNCIATVM XXXIX.
[52.] PRONVNCIATVM XL.
[53.] PRONVNCIATVM XLI.
[54.] PRONVNCIATVM XLII.
[55.] PRONVNCIATVM XLIII.
[56.] PRONVNCIATVM XLIIII.
[57.] PRONVNCIATVM XLV.
[58.] PRONVNCIATVM XLVI.
[59.] PRONVNCIATVM XLVII.
[60.] PRONVNCIATVM XLVIII.
< >
page |< < of 97 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div39" type="section" level="1" n="24">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1436" xml:space="preserve">
              <pb file="0037" n="37" rhead="TABVLARVM SINVVM."/>
            natio, amplitudinem ortiuam in quacun eleuatione poli perſcrutari.</s>
            <s xml:id="echoid-s1437" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1438" xml:space="preserve">Quandoquidẽ quid ſibi uelit hoc loco Amplitudinis uocabulum, nõ ita omnibus ma-
              <lb/>
            ximè huius diſciplinæ tyronibus cõſtat, conſultũ uidetur ſuper eo nonnihil hic diſſerere.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1439" xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0037-01" xlink:href="note-0037-01a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Amplitudo</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ortus quid.</emph>
              </note>
            Amplitudo ortus, eſt arcus horizontis inter ortum æquatoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s1440" xml:space="preserve">punctum, ubi Sol ſiue
              <lb/>
            ſtella oritur, interceptus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1441" xml:space="preserve">Amplitudo occaſus, eſt arcus inter occaſum æquatoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s1442" xml:space="preserve">pun
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0037-02" xlink:href="note-0037-02a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Amplitudo</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">occaſus.</emph>
              </note>
            ctum horizontis, ubi occidit Sol ſiue ſtella. </s>
            <s xml:id="echoid-s1443" xml:space="preserve">Ortus aũt æ quinoctialis, eſt pũctus horizon
              <lb/>
            tis in quo Sol oritur in primo minuto ♈ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1444" xml:space="preserve">♎, ſimili modo imaginaberis etiã occaſum
              <lb/>
            æquatoris, eo loco ubi Sol occidit in primo puncto ♈ uel ♎. </s>
            <s xml:id="echoid-s1445" xml:space="preserve">Ortus hic æquinoctialis, ali
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0037-03" xlink:href="note-0037-03a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Ortus æꝗ-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">noctialis et</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">uerus idem</emph>
              </note>
            âs etiam uerus ortus dici ſolet, ad eum religioſa & </s>
            <s xml:id="echoid-s1446" xml:space="preserve">ſancta cõſuetudine iam inde à priſcis
              <lb/>
            eccleſiæ proceribus deducta, extrui ſolent omnia templa. </s>
            <s xml:id="echoid-s1447" xml:space="preserve">Ortum illũ quacun hora in-
              <lb/>
            uenire potes per compaſſum uiatorium, quoniã hora 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s1448" xml:space="preserve">occaſum hunc & </s>
            <s xml:id="echoid-s1449" xml:space="preserve">ortum, duodeci
              <lb/>
            ma aũt meridiem & </s>
            <s xml:id="echoid-s1450" xml:space="preserve">ſeptentrionẽ repræſentant. </s>
            <s xml:id="echoid-s1451" xml:space="preserve">Quicquid iam ab ortu uero ſiue æquino
              <lb/>
            ctiali numeratur uerſus meridiem in horizõte per gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1452" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1453" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1454" xml:space="preserve">uſ ad punctũ ortus ☉(sun) uel
              <lb/>
            ſtellæ, amplitudo dicitur ortus meridionalis, ſi aũt ortus hic fiat uerſus ſeptẽtrionẽ, arcus
              <lb/>
            ille horizontis amplitudo dicetur ortus ſeptentrionalis: </s>
            <s xml:id="echoid-s1455" xml:space="preserve">idem´ planè iudiciũ eſt de occa
              <lb/>
            ſu. </s>
            <s xml:id="echoid-s1456" xml:space="preserve">Operationẽ porrò conſicies in hunc modũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">Propone tibi ſinũ cõplementi altitudi-
              <lb/>
            nis poli tuæ regionis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve">ſinum declinationis Solis uel ſtellæ, ſinũ minorẽ duc in totũ illũ,
              <lb/>
            ꝓductũ diuide in maiorẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">arcus quotientis oſtendet amplitudinẽ ortus meridionalem,
              <lb/>
            ſi ta men punctus datus ab æquatore uerſus meridiẽ declinet, qui ſi uergat ad ſeptentrio-
              <lb/>
            nem, amplitudo ea dicetur ſeptentrionalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve">?</s>
            <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">? Exempliloco, pono Solem ut antea in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0037-04" xlink:href="note-0037-04a" xml:space="preserve">EXEM-
                <lb/>
              PLVM
                <lb/>
              E
                <emph style="it">piſoo
                  <unsure/>
                pi</emph>
              .</note>
            2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">II. </s>
            <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve">declinationẽ huius inueni ex 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">pronũciato 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve">Intronizatio
              <lb/>
            aũt facta ſit in 48. </s>
            <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve">eleuatiõis polaris, iam ſinũ declinatio nis ex ꝓnunciato 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve">inuentũ
              <lb/>
            35347. </s>
            <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve">duco in ſinũ totũ, ꝓductũ diuido in ſinũ cõplemẽti altitudinis poli, ſcilicet 66913.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">quotiens erit 52825. </s>
            <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve">arcus uero 31. </s>
            <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve">53. </s>
            <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve">amplitudo nimirum illa quæſita.</s>
            <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div41" type="section" level="1" n="25">
          <head xml:id="echoid-head29" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM XIII.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve">Cognita iam antea amplitudine, gradum inuenire zodiaci, qui amplitudi
              <lb/>
            nem iſtam conſtituit.</s>
            <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve">Occurrit hic aliquid mihi, quod te celare neuti̈ poſſum, qm̃ in ſphæra recta quilibet
              <lb/>
            gradus zodiaci maiorem in horizõte amplitudinẽ nõ admittit, ̈ ſit declinatio ipſius. </s>
            <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve">Si
              <lb/>
            quidẽ declinatio in ſphæra recta alicuius gradus eclypticæ, etiã amplitudo eſt illius gra
              <lb/>
            dus, nec aliqua alia indiget ſupputatiõe noua. </s>
            <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve">Sciendũ eſt inſuper, ꝙ nulla amplitudo fit
              <lb/>
            minor ̈ ſit illius gradus declinatio. </s>
            <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve">maior tamẽ fieri poteſt, ꝗa quo magis adcreſcit ele-
              <lb/>
            uatio poli, eò plus accedit & </s>
            <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve">amplitudini: </s>
            <s xml:id="echoid-s1490" xml:space="preserve">tamdiu etiam creſcit amplitudo ab æquinoctia
              <lb/>
            li uerſus utroſ polos, donec gradus ille ſiue in eclyptica, ſiue ſtella fuerit fixa, horizõtẽ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0037-05" xlink:href="note-0037-05a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Amplitudo</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">Solis ſiue</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ſtellæ ſemꝑ</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">maior aut</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">æqualis ect</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">declinatiõe</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">nunquam</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">minor.</emph>
              </note>
            amplius nõ attingit, tũc em̃ ſtella iſta uel ☉(sun) amplius nõ exoritur, ſed ſupra horizontem
              <lb/>
            ſemper manet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1491" xml:space="preserve">Quum´ declinatio Solis ſiue ſtellæ tãta efficitur, quantũ eſt cõplemen
              <lb/>
            tum altitudinis poli, tũc Sol ſiue ſtella horizontẽ in parte ſeptentrionali in pũcto attin-
              <lb/>
            git, nec amplius ſub horizontẽ uenit: </s>
            <s xml:id="echoid-s1492" xml:space="preserve">ſed ſi declinatio ſit maior cõplemẽto altitudinis po
              <lb/>
            li, tunc ſtella aut Sol horizontẽ penitus nõ attingit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1493" xml:space="preserve">Conſtat etiã, ꝙ declinatio ſepten
              <lb/>
            trionalis æque magnã facit amplitudinem at illa meridionalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1494" xml:space="preserve">Qñ igitur ☉(sun) eſt in ♋,
              <lb/>
            tantã facit amplitudinẽ, quantã quũ eſt in ♑, in ♉ q̊  ut in ♏ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1495" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1496" xml:space="preserve">Pronunciati huius
              <lb/>
            operationẽ experiri uolẽs, multiplica ſinũ cõplementi altitudinis poli cum ſinu amplitu
              <lb/>
            dinis ortiuæ, productũ diuide in ſinũ perfectũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1497" xml:space="preserve">arcus quotientis tibi monſtrabit declina
              <lb/>
            tionem puncti illius, quod amplitudinẽ hãc fecit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1498" xml:space="preserve">ꝓnunciatũ aũt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1499" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s1500" xml:space="preserve">inuenire te docuit ex
              <lb/>
            declinatione gradũ eclypticæ ſibi reſpondentẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1501" xml:space="preserve">?</s>
            <s xml:id="echoid-s1502" xml:space="preserve">? Sed iã exemplo rẽ hanc plenius ex
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0037-06" xlink:href="note-0037-06a" xml:space="preserve">EXEM-
                <lb/>
              PLVM
                <lb/>
              E
                <emph style="it">piſoo
                  <unsure/>
                pi.</emph>
              </note>
            plicemus, quãdo ꝓnunciatũ hoc cõtrariũ habet ſuperioris, exemplũ quo illius inuerte-
              <lb/>
            mus tantũ hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1503" xml:space="preserve">Amplitudinẽ habeo 31. </s>
            <s xml:id="echoid-s1504" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1505" xml:space="preserve">33. </s>
            <s xml:id="echoid-s1506" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1507" xml:space="preserve">ſinus eius eſt 52825. </s>
            <s xml:id="echoid-s1508" xml:space="preserve">facta autẽ
              <lb/>
            ſit intronizatio in eleuatiõe polari 48. </s>
            <s xml:id="echoid-s1509" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1510" xml:space="preserve">ſinus complementi altitudinis poli ſit 66913.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1511" xml:space="preserve">iam multiplica unum numerũ ſinuũ cũ reliquo, productũ diuide in totũ ſinum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1512" xml:space="preserve">inueni-
              <lb/>
            es in quotiente 35347. </s>
            <s xml:id="echoid-s1513" xml:space="preserve">arcus illius 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s1514" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1515" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s1516" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1517" xml:space="preserve">mõſtrat tibi declinationẽ Solis quæſitã. </s>
            <s xml:id="echoid-s1518" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Inuenturus a dhuc porrò gradũ Solis, cõperies illũ per 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s1519" xml:space="preserve">ꝓnunciatũ gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1520" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1521" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1522" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s1523" xml:space="preserve">II </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>