11995Liber Nonus.
Nouilunium, atque atatem Lun@ reperire. Propoſ. VII.
1 PEraureum numerum currentem, quem hoc modo reperies:
Anno Domini propoſito, ideſt, cuius au-
reus numerus inquirendus eſt, addatur 1. & numerus compoſitus diuidatur per 19. qui eſt integra pe-
riodus numeri aurei, vti ſupra dixi, numerus enim non quotiens, ſed qui relinquitur ex hac diuiſione, erit au-
reus numerus anni propoſiti. quod ſi ex diuiſione nil remaneat, erit aureus numerus 19. v. g. quæratur aureus
numerus huius labentis anni 1616. ei addatur 1. fiunt 1617. hunc diuido per 19. remanent 2. Ergo aureus nu-
merus huius anni eſt 2. Quotiens autem eſt 85. cuius nulla habetur ratio, quia tantummodo oſtendit ab anno
Domini primo hucuſque, elapſas eſſe aurei numeri reuolutiones integras 85. quod nihit refert. Secundus
autem quæ ſuperſunt indicant ſecundum annum 86. reuolutionis præterire. ſequenti anno 1617. erit aureus
num. 3. & ſic deinceps vſq; ad 19. in gyrum reeurrit.
reus numerus inquirendus eſt, addatur 1. & numerus compoſitus diuidatur per 19. qui eſt integra pe-
riodus numeri aurei, vti ſupra dixi, numerus enim non quotiens, ſed qui relinquitur ex hac diuiſione, erit au-
reus numerus anni propoſiti. quod ſi ex diuiſione nil remaneat, erit aureus numerus 19. v. g. quæratur aureus
numerus huius labentis anni 1616. ei addatur 1. fiunt 1617. hunc diuido per 19. remanent 2. Ergo aureus nu-
merus huius anni eſt 2. Quotiens autem eſt 85. cuius nulla habetur ratio, quia tantummodo oſtendit ab anno
Domini primo hucuſque, elapſas eſſe aurei numeri reuolutiones integras 85. quod nihit refert. Secundus
autem quæ ſuperſunt indicant ſecundum annum 86. reuolutionis præterire. ſequenti anno 1617. erit aureus
num. 3. & ſic deinceps vſq; ad 19. in gyrum reeurrit.
Aliter idem aſſequeris ex ſequenti Tabella;
cuius hic eſt vſus.
Primus aureus numerus qui eſt 6.
debetur
anno 1582. correctionis Calendarij à Greg. XIII. Sum. Pont. factæ.
11
Aur. nu. # 6 # 7 # 8 # 9 # 10 # 11 # 12 # 13 # 14 # 15 # 16 # 17 # 18 # 19 # 1 # 2 # 3 # 4 # 5
Epactæ. # 26 # 7 # 18 # 29 # 10 # 21 # 2 # 13 # 24 # 5 # 16 # 27 # 8 # 19 # 1 # 12 # 23 # 4 # 15
incipiendo à die 15. Octobris, qui fuit die correctionis. ſecundus num. 7. debetur anno 1583. & ſic deinceps,
vque ad quemuis datum annum, ad initium Tabulæ recurrendo, cum opus eſt, quo per eã recurſu inuenies
allatum annum 1616. cadere ſuper numerum 2. quem etiam antea per diuiſionem inuenimus. de prædicta
correctione agemus in anno ſolari.
anno 1582. correctionis Calendarij à Greg. XIII. Sum. Pont. factæ.
11
Aur. nu. # 6 # 7 # 8 # 9 # 10 # 11 # 12 # 13 # 14 # 15 # 16 # 17 # 18 # 19 # 1 # 2 # 3 # 4 # 5
Epactæ. # 26 # 7 # 18 # 29 # 10 # 21 # 2 # 13 # 24 # 5 # 16 # 27 # 8 # 19 # 1 # 12 # 23 # 4 # 15
incipiendo à die 15. Octobris, qui fuit die correctionis. ſecundus num. 7. debetur anno 1583. & ſic deinceps,
vque ad quemuis datum annum, ad initium Tabulæ recurrendo, cum opus eſt, quo per eã recurſu inuenies
allatum annum 1616. cadere ſuper numerum 2. quem etiam antea per diuiſionem inuenimus. de prædicta
correctione agemus in anno ſolari.
Habito igitur vtrouis modo aureo numero currente, adeas Calendarium, cui aureus numerus præſcriba-
tur; in eo aureum num. iam inuentum repetas; ijs enim diebus nouilunia erunt, quibus ipſe præfigititur; ſic
anno præſenti 1616. vbicumque in Calendario fuerit 3. ibi Luna renaſeitur. porro Eccleſia Latina vſa eſt au-
reis in Calendario numeris vſque ad annũ correſctionis Calendarij. deinceps loco eius numeros Epactales
ſubrogauit. complures tamen adhuc Calendarium vetus cum aureo numero retinent. Iam vero reperto
die nouiluni ſi ab eo numeraueris vſque ad currentem diem, numerus ille erit numerus dierum Lunæ, quæ
ætas Lunæ dicitur.
tur; in eo aureum num. iam inuentum repetas; ijs enim diebus nouilunia erunt, quibus ipſe præfigititur; ſic
anno præſenti 1616. vbicumque in Calendario fuerit 3. ibi Luna renaſeitur. porro Eccleſia Latina vſa eſt au-
reis in Calendario numeris vſque ad annũ correſctionis Calendarij. deinceps loco eius numeros Epactales
ſubrogauit. complures tamen adhuc Calendarium vetus cum aureo numero retinent. Iam vero reperto
die nouiluni ſi ab eo numeraueris vſque ad currentem diem, numerus ille erit numerus dierum Lunæ, quæ
ætas Lunæ dicitur.
2 Per Epactas, quæ in nouo Calendario poſt correctionem, loco aurei numeri ſuffectæ ſunt.
Epacta, ſi-
ue potius epactæ ſunt dies illi 11. quibus annis Lunaris deficit a Solari, vt ſupra diximus, dicuntur epactæ,
quaſi inditi, aut additi dies; adduntur enim ſequentis anni Lunationi primæ, vt tota habeatur. ſi igitur ini-
tio alicuius anni Solaris fiat nouil. ideſt Sol, & Luna ſimul annum incipiant, Luna diebus 11. prius ſuum an-
num abſoluet, qui dies 11. erunt Epacta, non illius anni, ſed ſequẽtis; pertinet enim ad Lunationem primam
ſequentis anni, ideſt, Luna in principio ſequentis anni habebit dies 11. addendique eruntalijs diebus, quos
in ſequenti anno habebit. quoniam vero nouilunia anticipant ſequenti anno, ſimiliter diebus 11. fit vt ad fi-
nem huius ſecundi anni Luna abſoluat annum ſuum diebus 22. priuſquam Sol, qui dies 22. erunt epacta ſe-
quentis anni tertij. In fine vero huius tertij anni Luna abſoluet annum diebustantum 3. prius quam Sol; quia
anticipatio dierum 11. ante dies 22. prædictos, fecit vt vlt@ma Luna anticipãt dies 33. qui pluſquam integram
lunationem conflant. quare Luna abſoluit hoc anno tertio. annum tribus tantum diebus ante Solem. quare
spacta ſequentis anni quarti erit tantum 3. ſic quoties epacta ſuperat. 30. abiectis 30. reliquus num. eſt epacta,
& lunatio illa dicitur Emboliſmica; & annus Emboliſinicus, qui conſtat ex 13. Lunis, v@ſupra diximus. Ad
inuenienda igitur nouilunia per epactam neceſſe è præſcire epactam currentem, quam ex modo dictis facile
eſt inuenire, dummodo tenueris epactam aliquam præcedentis alicuius anni, nam per additionẽ continuam
@1. dierum conflantur epactæ ſequentium annorum, abiectis 30. quando 30. ſuperant.
ue potius epactæ ſunt dies illi 11. quibus annis Lunaris deficit a Solari, vt ſupra diximus, dicuntur epactæ,
quaſi inditi, aut additi dies; adduntur enim ſequentis anni Lunationi primæ, vt tota habeatur. ſi igitur ini-
tio alicuius anni Solaris fiat nouil. ideſt Sol, & Luna ſimul annum incipiant, Luna diebus 11. prius ſuum an-
num abſoluet, qui dies 11. erunt Epacta, non illius anni, ſed ſequẽtis; pertinet enim ad Lunationem primam
ſequentis anni, ideſt, Luna in principio ſequentis anni habebit dies 11. addendique eruntalijs diebus, quos
in ſequenti anno habebit. quoniam vero nouilunia anticipant ſequenti anno, ſimiliter diebus 11. fit vt ad fi-
nem huius ſecundi anni Luna abſoluat annum ſuum diebus 22. priuſquam Sol, qui dies 22. erunt epacta ſe-
quentis anni tertij. In fine vero huius tertij anni Luna abſoluet annum diebustantum 3. prius quam Sol; quia
anticipatio dierum 11. ante dies 22. prædictos, fecit vt vlt@ma Luna anticipãt dies 33. qui pluſquam integram
lunationem conflant. quare Luna abſoluit hoc anno tertio. annum tribus tantum diebus ante Solem. quare
spacta ſequentis anni quarti erit tantum 3. ſic quoties epacta ſuperat. 30. abiectis 30. reliquus num. eſt epacta,
& lunatio illa dicitur Emboliſmica; & annus Emboliſinicus, qui conſtat ex 13. Lunis, v@ſupra diximus. Ad
inuenienda igitur nouilunia per epactam neceſſe è præſcire epactam currentem, quam ex modo dictis facile
eſt inuenire, dummodo tenueris epactam aliquam præcedentis alicuius anni, nam per additionẽ continuam
@1. dierum conflantur epactæ ſequentium annorum, abiectis 30. quando 30. ſuperant.
Aduertendum tamen eſt, quod currente aureo num.
19.
tunc epactæ præcedenti addendi ſunt dies non
11. vt ſolet, ſed 12. ad conflandam epactam ſequentis anni, cuius anreus num. erit 1. Verum ex præcedenti
Tabella, ex qua aureum numerum accepimus, etiam epactas illis ſubſcriptas in promptu habemus: incipit
etiam hæc periodus epactarum ab anno 1582. vna cum aureo numero ſic, quia hoc anno 1616. aureus nume-
rus eſt 2. erit epacta 12. illi ſubſcripta. ſequentis anni additi 11. erit 23. & ſic deinceps. habita gitur epacta,
adeas Calendarium nouum, in quo diebus menſium præfixi ſunt hi numeri epactal@s; & vbicumque reperies
epactam currentem, v. g. 12. pro hoc anno 1616. ibi erunt nouilunia. ſic, hoc lulio menſe, quia 12. præſcr bi-
tur diei 15. Ideo cognoſco eo die Lunam renouari; Aetatem autẽ Lunæ hodie quæ eſt 21. lulij, ſic ob ineo;
numero à 15. vſque ad 21. incluſiue vtrinque, ſuntque 7. dies pro ætate Lunæ. plura de hac re videas ſi lubet
apud P. Clauium in explicatione Romani Calendarij.
11. vt ſolet, ſed 12. ad conflandam epactam ſequentis anni, cuius anreus num. erit 1. Verum ex præcedenti
Tabella, ex qua aureum numerum accepimus, etiam epactas illis ſubſcriptas in promptu habemus: incipit
etiam hæc periodus epactarum ab anno 1582. vna cum aureo numero ſic, quia hoc anno 1616. aureus nume-
rus eſt 2. erit epacta 12. illi ſubſcripta. ſequentis anni additi 11. erit 23. & ſic deinceps. habita gitur epacta,
adeas Calendarium nouum, in quo diebus menſium præfixi ſunt hi numeri epactal@s; & vbicumque reperies
epactam currentem, v. g. 12. pro hoc anno 1616. ibi erunt nouilunia. ſic, hoc lulio menſe, quia 12. præſcr bi-
tur diei 15. Ideo cognoſco eo die Lunam renouari; Aetatem autẽ Lunæ hodie quæ eſt 21. lulij, ſic ob ineo;
numero à 15. vſque ad 21. incluſiue vtrinque, ſuntque 7. dies pro ætate Lunæ. plura de hac re videas ſi lubet
apud P. Clauium in explicatione Romani Calendarij.
3.
Per regulam quandam popularem, quam Epactam vocant, idem &
quidem memoriter, ac promptè
@btinebis, ſic, ep@ctam currentem, & dies menſis ſimul adduntur, ſumma enim eorum ſi nõ exceſſerit 30. er@t
ætas ***, ſi exceſſerit, exceſſus ille erit quæſita ætas. Et hoc ſolum ſufficit in primis duobus menſibus Ianua-
rij, & Februarij, v. g. hoc anno 1616. die 18. Ianuarij volebam ſcire ætatem ***, quia ergo epacta eſt 12 & dies
menſis ſunt 18. qui additi faciunt 30. ideo cognoui Lunam habere 30. dies. ſequenti die qui erat 19. addebam
illis 13. eratque ſumma 31. exceſſus ſupra 30. erat 1. ideo erat nouil. in reliquis vero 10. menſibus, præter ea,
adduntur etiam numeri Calendarum, ideſt, pro ſingulis Calendis, ſeu Menſibus, vnuminc@piendo a Mar@io,
exempli gratia hodie, qui eſt 21. Iulij, tria hęc, dies Menſis 21. Epactam 12. Calendas 5. in vnum colligo,
@btinebis, ſic, ep@ctam currentem, & dies menſis ſimul adduntur, ſumma enim eorum ſi nõ exceſſerit 30. er@t
ætas ***, ſi exceſſerit, exceſſus ille erit quæſita ætas. Et hoc ſolum ſufficit in primis duobus menſibus Ianua-
rij, & Februarij, v. g. hoc anno 1616. die 18. Ianuarij volebam ſcire ætatem ***, quia ergo epacta eſt 12 & dies
menſis ſunt 18. qui additi faciunt 30. ideo cognoui Lunam habere 30. dies. ſequenti die qui erat 19. addebam
illis 13. eratque ſumma 31. exceſſus ſupra 30. erat 1. ideo erat nouil. in reliquis vero 10. menſibus, præter ea,
adduntur etiam numeri Calendarum, ideſt, pro ſingulis Calendis, ſeu Menſibus, vnuminc@piendo a Mar@io,
exempli gratia hodie, qui eſt 21. Iulij, tria hęc, dies Menſis 21. Epactam 12. Calendas 5. in vnum colligo,