Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

List of thumbnails

< >
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17 (1)
18
18 (2)
19
19 (3)
20
20 (4)
< >
page |< < (51) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div96" type="section" level="1" n="64">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">
              <pb o="51" file="0071" n="75" rhead="Liber Quintus."/>
            les obſtare videatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5094" xml:space="preserve">cui dubitationi vt rectè occurramus, primo ſciendum eſt, Lunam multum à Sole iu
              <unsure/>
            uari
              <lb/>
            in hoc æſtu ciendo, conſtat enim ex obſeruatione maiorem tunc fieri fluxum, cum ſimul luminaria ſunt con-
              <lb/>
            iuncta, vt accidit in nouilunijs quam vnquam alias; </s>
            <s xml:id="echoid-s5095" xml:space="preserve">ſimiliter quando ſunt oppoſita, vt in plenilunijs; </s>
            <s xml:id="echoid-s5096" xml:space="preserve">qu@a tũc
              <lb/>
            ctiam radij vniuntur magis, ſed vnius directi, alterius vero reflexi, vt mox patebit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5097" xml:space="preserve">Secundo prænotandum
              <lb/>
            eſt radios tanto eſſe efficaciores, quanto ſunt rei, cui accidũt, perpendiculariores: </s>
            <s xml:id="echoid-s5098" xml:space="preserve">ſint ergo Sol, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5099" xml:space="preserve">Luna ſimul,
              <lb/>
            vt in figura apparet: </s>
            <s xml:id="echoid-s5100" xml:space="preserve">ſitque octauæ ſphæræ adhærentium ſtellarũ portio F G H I E. </s>
            <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">innumeris ſyderibus con-
              <lb/>
            ſtipata, vt patet adhibito nouo illo, ſed admirabili Teleſcopij inuento. </s>
            <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">iam vt patet ex opticorum doctrina
              <lb/>
            omnes Stellæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">Plane
              <unsure/>
            tę illuminantur a Sole, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">lumen illud ad terram quandoque reflectunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">pars tamen eo-
              <lb/>
            rum illuminata ſemper ad Solem vergit; </s>
            <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">vt in figura apparet, in qua ſtel æ omnes, qua parte ſunt illuſtratæ,
              <lb/>
            eadem Solem, ac Lunam reſpiciun@. </s>
            <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">vbi rurſus conſide@andum eſt plures ſtellas, quæ videlicet ſunt in portio-
              <lb/>
            ne G H I. </s>
            <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">obuertere partem ſui illuſtram non ſolum ad luminaria, verum etiam ad partem terræ B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">hacq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">ra-
              <lb/>
            tione lumen, ſeu virtutem luminarium ad æſtum B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">excitandum reflectere; </s>
            <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve">reliquas vero circa F. </s>
            <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">E. </s>
            <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve">parum
              <lb/>
            ſui luminis ad terram remittere: </s>
            <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">reliquas vero quæ ſunt in reliqua cæli parte, nihil ſui luminis ad terras, ſed
              <lb/>
            totum ſurſus verſus luminaria obuertere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">quando igitur luminaria ſunt ſimul tunc eorum radij ex ſyderibus
              <lb/>
            circa G H I. </s>
            <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">ſimul coniuncti, ac proinde fortiores ad partem terræ B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">auerſam remittuntur ab ipſis, ſicque ibi
              <lb/>
            æſtum excitant. </s>
            <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">ſimiliter in parte A. </s>
            <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">lumine directo & </s>
            <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">fortiori, quia vnita virtus for@ior æſtum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">ebullitio-
              <lb/>
            nem maris ma@ores, quam alias efficiunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">porrò in partibus terræ C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">non excitantur fluxus, imò ibi reflu-
              <lb/>
            xus aguntur, quia ad partes illas nullum ferè lumen, nec reflexum ſtellis, nec directum ex luminaribus, attin-
              <lb/>
            git: </s>
            <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">quod ſi qui radij illuc perueniant, ij non directi, ſeu perpendiculares, qui efficaces ſunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve">ſed valde obliqui,
              <lb/>
            atq,
              <unsure/>
            tangentes tantummodo, qui nullius roboris ſunt, perueniunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s5128" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5129" xml:space="preserve">Quando autem luminaria ſunt oppoſita, vt in plenilunio, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s5130" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5131" xml:space="preserve">ſi Luna ſit in H. </s>
            <s xml:id="echoid-s5132" xml:space="preserve">tunc pariter maiore vi ma-
              <lb/>
            ria percelluntur, maioreſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5133" xml:space="preserve">fl@xus ac refluxus ſequuntur, quia virtutes eorum in hoc etiam aſpectu vniuntur;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5134" xml:space="preserve">tunc enim Luna directè, Sol vero lumine reflexo, feriunt ad B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5135" xml:space="preserve">æſ@tum vero A. </s>
            <s xml:id="echoid-s5136" xml:space="preserve">Luna lumine reflexo, Sol vero
              <lb/>
            directo excitant; </s>
            <s xml:id="echoid-s5137" xml:space="preserve">ſicq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5138" xml:space="preserve">maiores hi omnes effectus redduntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5139" xml:space="preserve">exiſtentibus autem luminaribus in alio aſpectu,
              <lb/>
            vt in quadrato, vt ſi Luna eſſet in F. </s>
            <s xml:id="echoid-s5140" xml:space="preserve">exigui fiunt fluxus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5141" xml:space="preserve">reſluxus, quia eorum vires non ſunt vnitæ, ſed ſepa-
              <lb/>
            ratæ, quæ maria in diuerſas partes diſtrahunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s5142" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5143" xml:space="preserve">Iſthæc omnia confirmantur ex fiuxu, ac refi
              <unsure/>
            uxu cuiuſdam laci apud Sinas, vt qui narrat P. </s>
            <s xml:id="echoid-s5144" xml:space="preserve">Nicolaus Tri-
              <lb/>
            gautius è noſtra Soc. </s>
            <s xml:id="echoid-s5145" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5146" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s5147" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s5148" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s5149" xml:space="preserve">de Chriſtiana exped. </s>
            <s xml:id="echoid-s5150" xml:space="preserve">ad Sinas, in nouilunijs, ac plenilunijs tantum, fi
              <unsure/>
            uxum,
              <lb/>
            ac refluxum more maris patitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5151" xml:space="preserve">cuius viciffim ratio redditur, quia videlicet tũc temporis Luna fortius agit,
              <lb/>
            ac propterea laci illius diſpoſitiones quamuis adeò exiguæ ſint, vt alias non recipiant virtutem Lunæ, eam
              <lb/>
            tamen in plenilunijs, ac nouilunijs, cum vehementio@ eſt perſentiſcere coguntur, quibus addenda ſunt, quæ
              <lb/>
            apud P. </s>
            <s xml:id="echoid-s5152" xml:space="preserve">noſtrum Godignum de rebus Abaſſinorum pag. </s>
            <s xml:id="echoid-s5153" xml:space="preserve">69. </s>
            <s xml:id="echoid-s5154" xml:space="preserve">leguntu
              <unsure/>
            r: </s>
            <s xml:id="echoid-s5155" xml:space="preserve">expertus ſum hoc fretum (loqu@tu
              <unsure/>
            r de
              <lb/>
            Erythræo mari) ab ortu Lunæ vſque ad plenitudinem 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s5156" xml:space="preserve">continuos dies fuere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5157" xml:space="preserve">dies totidem ad eiuſdem.</s>
            <s xml:id="echoid-s5158" xml:space="preserve">
              <unsure/>
              <lb/>
            Lunæ decrementum continenter refiuere: </s>
            <s xml:id="echoid-s5159" xml:space="preserve">vt@onge mihi falli videantui male feriati quidam Philoſophiæ
              <lb/>
            profeſſores, qui æſtus marini cauſam, aliò quam ad Lunæ motum referunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5160" xml:space="preserve">tandem notandum eſt fluxum an-
              <lb/>
            tipodum ad B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5161" xml:space="preserve">eſſe altero minorem, quia efficitur à lumine reflexo Lunæ, quæ primas in hoc negotio te
              <unsure/>
            net;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5162" xml:space="preserve">lumen autem refl
              <unsure/>
            exum, vt docent perſpectini, debilius eſt directo vnde & </s>
            <s xml:id="echoid-s5163" xml:space="preserve">debilior effectus ſequi oportet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5164" xml:space="preserve">por
              <lb/>
            rò non in omni mari hæc accidunt ob eorum aliquem defectum, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s5165" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5166" xml:space="preserve">quia carent quibuſdam flatibus, aut ſpi-
              <lb/>
            ritibus, qui facilè a lumine Lunę excitantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5167" xml:space="preserve">æſtuant, quod Ariſtotiles videtur ſentire; </s>
            <s xml:id="echoid-s5168" xml:space="preserve">ſiue alia de cauſa no-
              <lb/>
            bis occulta. </s>
            <s xml:id="echoid-s5169" xml:space="preserve">Atque hæc eſt non ſolum mea de hac re ſententia circa fluxum illum ad B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5170" xml:space="preserve">ſed etiam ſubciliſſimi
              <lb/>
            Scoti in primo ſententiarum, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5171" xml:space="preserve">Rogerij Bachon soptici probatiſſimi, cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s5172" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s5173" xml:space="preserve">de Speculis Mathematicis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5174" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Qua tandem virtute id Luna ef@@ciat, luminene, an calore, an influentia quappiam incompertum m@hi eſt,
              <lb/>
            munuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5175" xml:space="preserve">Philoſophi eſt id inueſtigare.</s>
            <s xml:id="echoid-s5176" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5177" xml:space="preserve">Aliorum tamen commentitias opinationes, ſiue Angelo cuidam, ſiue virtuti totam terram peruadenti,
              <lb/>
            @unc æſtum aſcribentium, non eſt meum refellere, neque puto neceſſarium. </s>
            <s xml:id="echoid-s5178" xml:space="preserve">in hoc igitur effectu, hæc eſt ſe-
              <lb/>
            ries cauſarum, fluxus a tumore, tumor ab æſtu, æſtus a flatibus, flatus a vi Lunæ exciti, vis illa a Luna. </s>
            <s xml:id="echoid-s5179" xml:space="preserve">vide
              <lb/>
            Ariſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5180" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5181" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s5182" xml:space="preserve">de generatione anim. </s>
            <s xml:id="echoid-s5183" xml:space="preserve">in fine.</s>
            <s xml:id="echoid-s5184" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div98" type="section" level="1" n="65">
          <head xml:id="echoid-head70" style="it" xml:space="preserve">De figura Maris. Cap. III.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5185" xml:space="preserve">SVperficies Maris ſuperior, ac conuexa, ſphærica eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s5186" xml:space="preserve">quamuis non per ſe ſolam, totam ſphæram cõpleat,
              <lb/>
            ſed ſimul cum terræ ſuperficie terreſtrem ſphæram integret: </s>
            <s xml:id="echoid-s5187" xml:space="preserve">quod quidem probatur primo omnibus illis
              <lb/>
            rationibus, quibus etiam terræ rotunditas aſſeritur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5188" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5189" xml:space="preserve">præterea peculiaribus, quarum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5190" xml:space="preserve">Prima, ſit experientia
              <lb/>
            viſus, in quauis enim parte fuerimus, nũquam videmus Mare ſupra terræ ſuperficiem aſſurgere, ſed eandem
              <lb/>
            vbique ſemper faciem exhibere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5191" xml:space="preserve">Secunda, ſi Mare eſſet terra altius, vt nonnulli opinantur, naues tard@us à
              <lb/>
            litore in altum nauigarent, velociuſque ab alto ad litora deſcenderet; </s>
            <s xml:id="echoid-s5192" xml:space="preserve">quod tamen experimento quotid@ano
              <lb/>
            repugnat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5193" xml:space="preserve">Tertia, præterea cùm eſſemus in medio Mari, terram, totas turres, montes totos, conſpiceremus,
              <lb/>
            quod tamen non experimur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5194" xml:space="preserve">imo contrarium accidit, nam accedentibus ad terram apparent prius montium
              <lb/>
            ac turrium ſummitates, deinde paulatim mediæ eorũ partes emergunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5195" xml:space="preserve">ſenſim eo plures, quo magis ijs ap-
              <lb/>
            propinquamus: </s>
            <s xml:id="echoid-s5196" xml:space="preserve">cuius nulla alia occurrit cauſa, quam Maris rotunditas, ac proinde tumor, qu@pr@mo inter
              <lb/>
            ocuios nautarum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5197" xml:space="preserve">terras aſſurgens interponitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5198" xml:space="preserve">poſtea paulatim à Naui ſuperatnr, ac de medio @ollitur,
              <lb/>
            @icque montes, ac turres per partes ſucceffiuè de eguntur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5199" xml:space="preserve">tandem totæ apparent. </s>
            <s xml:id="echoid-s5200" xml:space="preserve">Quarta, in omnibus
              <lb/>
            Maribus paſſim Inſulæ emergunt, quæ fidem faciunt Mare non eſſe terra altius, ac proinde in eundem </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>