Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Page concordance

< >
Scan Original
41 25
42 26
43 27
44 28
45 29
46 30
47 31
48 32
49 33
50 34
51 35
52 36
53 37
54 38
55
56
57
58
59
60
61
62
63 39
64 40
65 41
66 42
67 43
68 44
69 45
70 46
< >
page |< < (28) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div55" type="section" level="1" n="37">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">
              <pb o="28" file="0044" n="44" rhead="De Mundi fabrica."/>
            nullis philoſophis ſumas, cum naturali lumine incertum ſit huiuſmodi corpus extra mundum circumſi-
              <lb/>
            ſtere; </s>
            <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">incertum pariter erit hac ratione mundum aliquo loco contineri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">ſi verò cum alijs, locum pro ſpa-
              <lb/>
            tio, quod loca tum occupat, determinato certis a Mundi centro, ac polis diſtantijs, acceperis; </s>
            <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve">manifeſtum
              <lb/>
            eſt neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve">hoc pacto mundum vllo loco definiri; </s>
            <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">poli enim, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">centrũ mundi, potius alijs rebus mundis con-
              <lb/>
            tentis diſtantias ac loca determinant, quam ipſi mundo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve">Poſſumus tamen, idque opereprætium eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve">ſinguli in proprijs regionibus, aut habitationibus totius vni-
              <lb/>
            uerſi ſituationem, ac poſitionem, quæ eſt quædam locati conditio, compertam habere, ideſt, cognoſcere
              <lb/>
            in noſtra habitatione ex qua parte ſint ſingulæ quatuor mundi plagæ, ac præcipui venti; </s>
            <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve">quatenus polus
              <lb/>
            eleuetur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve">Æquator, ac reliqui circuli, quam in cælo poſitionem habeant, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve">quod facilè obtinere eſt, ex
              <lb/>
            meridianæ lineæ inuentione
              <unsure/>
            , ac reliquorum, cum Aſtronomica Sphæræ collocatione, vti in præcedenti
              <lb/>
            de Circulis tractatu abundè docuimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div56" type="section" level="1" n="38">
          <head xml:id="echoid-head40" style="it" xml:space="preserve">De totius Mundi motu. Cap. II.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2826" xml:space="preserve">AN totus mundus progreſſiuo motu, ita promoueatur, vt locum ſubinde ſecundum ſe totum permu-
              <lb/>
            tet, nihil ſtatuo, cum talis motus indicium apud nos ſit nullum; </s>
            <s xml:id="echoid-s2827" xml:space="preserve">nam etiamſi hoc motu mundus pro-
              <lb/>
            pelleretur, illum tamen omnino nos latere oporteret: </s>
            <s xml:id="echoid-s2828" xml:space="preserve">quemadmodum enim ij, qui in magna Naui celeri-
              <lb/>
            ter acta occluſi ſunt, ita vt nihil extra ipſam videre queant, nullo modo eam impelli animaduertũt, eodem
              <lb/>
            nos pariter modo in hoc veluti ingenti mundi Nauigio concluſi, nec quidquam præter ipſum intuentes,
              <lb/>
            quamuis celerrimè progrederetur, nulla tamen ratione talem motum animaduerteremus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2829" xml:space="preserve">eo igitur omiſ-
              <lb/>
            ſo de alio omnibus manifeſto diſſeramus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2830" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2831" xml:space="preserve">Dico igitur totam hanc mundi machinam moueri motu volutationis, ſeu gytationis, eo ſcilicet modo,
              <lb/>
            quo Sphæra quæpiam binis i
              <unsure/>
            nnixa polis in torno poſita conuerti ſolet: </s>
            <s xml:id="echoid-s2832" xml:space="preserve">videm
              <unsure/>
            us enim omnes ſtellas in cæ-
              <lb/>
            lo ab ortu in occaſum, quotidiana conuerſione in orbem reuolui, non aliter, ac ſi cuidam Sphæræ, quæ
              <lb/>
            polis hærens tornaretur, affixæ eſſent: </s>
            <s xml:id="echoid-s2833" xml:space="preserve">paucæ enim earum ſua gyratione circulum maximum deſcribunt,
              <lb/>
            cæteræ minores circulos eoſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2834" xml:space="preserve">tanto mi
              <unsure/>
            nores, quanto magis ab illis diſtiterint; </s>
            <s xml:id="echoid-s2835" xml:space="preserve">ita vt quæ ab illis maximè
              <lb/>
            hinc inde recedunt, minimos circellos quaſi circa polos ſuis circuitibus oſtentent. </s>
            <s xml:id="echoid-s2836" xml:space="preserve">quod efficiunt non ſe-
              <lb/>
            cus, ac ſi in aliquo globo, ſuper axe ſuo, ac polis reuoluto veherentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2837" xml:space="preserve">id autem luculentiſſimè apparet in
              <lb/>
            ſtellis circumpolaribus, quæ in obliquis Sphæris, ſunt ſempiternæ apparitionis, hæ enim conſpicuos circa
              <lb/>
            noſtrum polum circulos, eo ſemper minores, quo ei viciniores circumducunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve">Idem præterea Aſtronomi
              <lb/>
            in Planetis obſeruarunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2839" xml:space="preserve">Planetæ enim intra duos Tropicos, aut parum extra eoſdem, diurna gyratione
              <lb/>
            per paralellos æquatori eo ſemper minores reuoluuntur, quo ab eo remotiores fuerint. </s>
            <s xml:id="echoid-s2840" xml:space="preserve">Ex motibus igi-
              <lb/>
            tur tam errantium, quam inerrantium ſyderũ colligimus partem mundi cęleſtem in orbem agitari. </s>
            <s xml:id="echoid-s2841" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            verò ad Elementarem, ac ſublunarem attinet, nonnulli olim aerem eodem motu circumagi exiſtimabant,
              <lb/>
            quòd cometas in ſupremę aeris regione motu diurno ab ipſo aere in diurnũ gyrum circumuehi putabant:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2842" xml:space="preserve">verum enim verò, vt ſuo loco patebit, neutiquam fieri poteſt, vt cometæ, tam humili loco, tanta velocita-
              <lb/>
            te circum ferantur, tandiuq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2843" xml:space="preserve">a nobis conſpiciantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2844" xml:space="preserve">eodem etiam motu mare percelli, nonnulli vt P. </s>
            <s xml:id="echoid-s2845" xml:space="preserve">Ioſe-
              <lb/>
            phus Acoſta, Nautarum experimentis confiſi, probare contendunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2846" xml:space="preserve">Nautæ enim Luſitanorũ quiad orien-
              <lb/>
            tis Indos, ac Sinas continenter nauigant, ac renauigant, experiuntur ſe ſemper tardius ad orientem, quam
              <lb/>
            ad occaſum nauigationes abſoluere, non ſecus, ac ſi in ortum aduerſis, in occaſum verò ſecundis fluctibus
              <lb/>
            nauigarent; </s>
            <s xml:id="echoid-s2847" xml:space="preserve">idque tanto manifeſtius, quanto æquatori propinquius velificauerint. </s>
            <s xml:id="echoid-s2848" xml:space="preserve">quod manifeſtum eſt ſi-
              <lb/>
            gnum, non ſolum mare, ſed etiam aerem diurna conuerſione, aliqua ſaltem ex parte, conuerti; </s>
            <s xml:id="echoid-s2849" xml:space="preserve">qua enim
              <lb/>
            ratione hoc motu a cælis afficeretur, nif
              <unsure/>
            i prius aeris regio eodem affecta eſf
              <unsure/>
            et? </s>
            <s xml:id="echoid-s2850" xml:space="preserve">ſic igitur tota mundi Sphæ-
              <lb/>
            ra (præter terram, quæ tamen ad totum mundum inſenſibilis eſt) motu hoc diurno ad modum Sphærę
              <lb/>
            reuoluitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2851" xml:space="preserve">quod probare volebamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2852" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2853" xml:space="preserve">Porrò
              <unsure/>
            hic motus omnium nobiliſſimus eſt tum quia totam mundi molem commoueat: </s>
            <s xml:id="echoid-s2854" xml:space="preserve">tum etiam quia
              <lb/>
            ſphæricus eſt, qui cæteris motibus nobilitate præſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s2855" xml:space="preserve">dicitur motus diurnus, quòd diurno ſpatio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s2856" xml:space="preserve">hora-
              <lb/>
            rum perficiatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2857" xml:space="preserve">dicitur primus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2858" xml:space="preserve">primi mobilis, quòd eum à primo, ac ſuperiori orbe in alias inferiores
              <lb/>
            mundi partes deriuari primiores putarint Aſtronomi; </s>
            <s xml:id="echoid-s2859" xml:space="preserve">fit enim ſuper polis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2860" xml:space="preserve">axe mundi, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2861" xml:space="preserve">æquatoris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2862" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="39">
          <head xml:id="echoid-head41" style="it" xml:space="preserve">De Mundi fabrica. Cap. III.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2863" xml:space="preserve">MVndum eſſe figura ſphærica præditum Philoſophi, atque Aſtronomi omnes ſequentibus rationibus
              <lb/>
            cenſuerunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2864" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2865" xml:space="preserve">1 Ratio prima deſumitur ex eius diurno motu, de quo modo diſſeruimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s2866" xml:space="preserve">is enim manifeſtat mũdum,
              <lb/>
            ac præcipuè cœlũ moueri ſphæricè, ſeu ad modũ Sphæræ circa proprium axem, ac polos; </s>
            <s xml:id="echoid-s2867" xml:space="preserve">vt enim dictum
              <lb/>
            cſt, Planetæ, ac ſydera omnia; </s>
            <s xml:id="echoid-s2868" xml:space="preserve">imò Elementa ipſa in gyrum ab ortu in occaſum, nõ ſecus, ac in Sphæra con-
              <lb/>
            tingit, reuoluuntur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2869" xml:space="preserve">quæ omnia argumento ſunt ſupremam cæli partem eſſe ſphæricam, ſeu globoſam, ac
              <lb/>
            proinde mundum figura ſphærica eſſe præditum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2870" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2871" xml:space="preserve">2 Sumitur a ſphæricæ figuræ, ac mundi ipſius nobilitate, ac perfectione: </s>
            <s xml:id="echoid-s2872" xml:space="preserve">perfectiſſimo namque, ac per-
              <lb/>
            fectiſſimo corpori, vti eſt mundus, debetur figura omnium perfectiſſima, ac nobiliſſima, quę eſt ſphæricæ:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2873" xml:space="preserve">exiſtimandum igitur eſt, ſapientiſſimum mundi Architectorem, Deum videlicet O. </s>
            <s xml:id="echoid-s2874" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s2875" xml:space="preserve">ei ſpæricam figu-
              <lb/>
            ram indidiſſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s2876" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>