Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of contents

< >
[21.] De Circulis Sphæræ generatim. Cap. II.
[22.] DeHorizonte. Cap. III.
[23.] De Meridiano Circulo. Cap. IV.
[24.] De Aequatore, ſeu Aequinoctiali circulo. # Cap. V.
[25.] Vſus Tabellæ.
[26.] De Zodiaco. # Cap. VI.
[27.] Vſus, & declaratio Tabulæ ſequentis.
[28.] Tabula declinationem omnium Eclypticæ graduum, & conſequenter Solis.
[29.] De duobus Coluris. Cap. VII.
[30.] De duobus Tropicis. Cap. VIII.
[31.] De duobus Circulis Polaribus. Cap. I X.
[32.] De Circulo ſecundi motus. Cap. X.
[33.] De alijs Circulis, qui in materiali Sphæra non ponuntur. Cap. XI.
[34.] De quinque Zonis, & Climatibus. Cap. XII.
[35.] Finis Libri Primi.
[36.] LIBER SECVNDVS DE TOTO MVNDO IN VNIVERSVM.
[37.] De Mundi loco. Cap. I.
[38.] De totius Mundi motu. Cap. II.
[39.] De Mundi fabrica. Cap. III.
[40.] De Mundi quantitate, & Magnitudine. Cap. IIII.
[41.] De mundano lumine, & vmbra. Cap. V.
[42.] Finis Libri Secundi.
[43.] LIBER TERTIVS DEPARTIBVS MVNDI, ET PRIMO DE PARTE ELEMENTARI.
[44.] De loco partis Elementaris. Cap. I.
[45.] Systema Mundi ſecundum Philolaum Phthagoricum, & eius ſectatores.
[46.] De figura partis Elementarijs. Cap II.
[47.] De motu Sphæra Elementaris. Cap. III.
[48.] De Magnitudine Sphæræ Elementaris. Cap. IIII.
[49.] Finis Libri Tertij@
[50.] LIBER QVARTVS DE TERRA De loco Terræ. # Cap. I.
< >
page |< < (9) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div32" type="section" level="1" n="21">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1134" xml:space="preserve">
              <pb o="9" file="0025" n="25" rhead="Liber Primus."/>
            num ſcilicet axis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1135" xml:space="preserve">centrum verò circuli in Sphæra deſcripti eſt in medio illius plani, cuius ille Circulus eſt
              <lb/>
            circumferentia, quare neceſſario eſt iutra Sphæram, non in ſuperficie vt eſt polus: </s>
            <s xml:id="echoid-s1136" xml:space="preserve">ſic centrum Æquatoris eſt
              <lb/>
            idem cum centro Sphæræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1137" xml:space="preserve">Hucuſque de Circulis vniuerſis egimus, nunc de ijſdem ſigillatim agendum, atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1138" xml:space="preserve">de ſingulis quatuor conſideranda, Etymologia, Deſinitio, vna cum centris, ac polis: </s>
            <s xml:id="echoid-s1139" xml:space="preserve">Poſitio ſeu ſitus ipſius
              <lb/>
            in Mundo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1140" xml:space="preserve">Vltimo vſus eiuſdem. </s>
            <s xml:id="echoid-s1141" xml:space="preserve">Danda eſt autem à lectore diligenter opera, vt hæc quæ de Circulis di-
              <lb/>
            cenda ſunt, ea Circuli Sphæræ Mundi præcipuè applicet, de ijſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1142" xml:space="preserve">intelligat; </s>
            <s xml:id="echoid-s1143" xml:space="preserve">horum enim cauſa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1144" xml:space="preserve">in hunc
              <lb/>
            finem circuli materiales, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1145" xml:space="preserve">Sphæra ex ipſis componitur, ſed iam ad Horizontem.</s>
            <s xml:id="echoid-s1146" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div33" type="section" level="1" n="22">
          <head xml:id="echoid-head24" style="it" xml:space="preserve">DeHorizonte. Cap. III.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1147" xml:space="preserve">HOrizon igitur ſic dicitur à verbo græco, ὁρίζομαι, quod latinè vertitur finio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1148" xml:space="preserve">termino, vnde à latinis
              <lb/>
            finitor, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1149" xml:space="preserve">terminator appellatur, quòd viſum noſtrum terminet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1150" xml:space="preserve">Eſt enim Horizon circulus maximus
              <lb/>
            diuidens totam mundi Sphæram in duas partes æquales, ſeu in duo hemiſphæria, quorum alterum, quod
              <lb/>
            ſupremum dicitur, totum vi detur ab hab@tatore eiuſdem Horizontis, alterum vero totum infra eundem la-
              <lb/>
            tet, ac proinde inferum dicitur, nec cerni poteſt ab eodem habitatore, quia Horizon viſionem ipſius finit,
              <lb/>
            ac terminat, ita vt nihil infra Horizontem videre poſſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1151" xml:space="preserve">vnde ſequitur centrum eius eſſe idem cum centro
              <lb/>
            Mundi: </s>
            <s xml:id="echoid-s1152" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1153" xml:space="preserve">polos eius coincidere, alterum quidem cum Vertice habitatoris proprij, alterum vero cum imo
              <lb/>
            cæli. </s>
            <s xml:id="echoid-s1154" xml:space="preserve">in præcedenti figura tres lineæ A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s1155" xml:space="preserve">B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1156" xml:space="preserve">C F. </s>
            <s xml:id="echoid-s1157" xml:space="preserve">ſunt pro tribus diametris trium Horizõtium, quorum
              <lb/>
            proprij habitatores ſunt ad G H I. </s>
            <s xml:id="echoid-s1158" xml:space="preserve">cum ſuis verticibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1159" xml:space="preserve">Imis, ſeu Zenith, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1160" xml:space="preserve">Nadir; </s>
            <s xml:id="echoid-s1161" xml:space="preserve">quare vt Horizontem
              <lb/>
            rectè concipiamus, debemus imaginari planiciem quandam per centrum terræ, vel Mundi tranſeuntem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1162" xml:space="preserve">ad nullam partem, ſeu ex nulla parte inclinatam, eleuatamuè, ſeu vt aiunt ad libellam conſtitutam; </s>
            <s xml:id="echoid-s1163" xml:space="preserve">atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1164" xml:space="preserve">tam immenſam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1165" xml:space="preserve">quoquouerſus extenſam, vt ad extrema Mundi circumquaque pertineat. </s>
            <s xml:id="echoid-s1166" xml:space="preserve">talem plani-
              <lb/>
            ciem refert ad oculum tranquilla maris ſuperficies, ſi inferius ad centrum terræ imaginatione deprimatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1167" xml:space="preserve">
              <lb/>
            huiuſmodi etiam eſt ex parte planum alicuius magni pauimenti, ſi imaginatione ad cælum vſque quoquo-
              <lb/>
            uerſus extendatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1168" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1169" xml:space="preserve">Porro Aſtronomi diſtingunt Horizontem; </s>
            <s xml:id="echoid-s1170" xml:space="preserve">vnum Aſtronomicum de quo hactenus loquuti ſumus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1171" xml:space="preserve">alte-
              <lb/>
            rum phyſicum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1172" xml:space="preserve">ſenſibilem, qui ab illo differt, quod non tranſeat per centrum Mundi, vel terræ, ſed ſu-
              <lb/>
            perficiei terræ ibi incumbit, vbi proprius ipſius habitator exiſtit; </s>
            <s xml:id="echoid-s1173" xml:space="preserve">eſt enim ſpatium illud in ſuperficie terræ,
              <lb/>
            mariſuè, quod acies oculorum circumducta, ſublatis omnibus impedimentis, conſpicere poteſt, vt in præ-
              <lb/>
            cedenti figura linea K L. </s>
            <s xml:id="echoid-s1174" xml:space="preserve">refert Horizontem ſenſibilem proprij habitatoris ad G M N. </s>
            <s xml:id="echoid-s1175" xml:space="preserve">vero eſt pro Hori-
              <lb/>
            zonte phyſico habitatoris ad H O P. </s>
            <s xml:id="echoid-s1176" xml:space="preserve">tandem pro finitore ſui habitatoris ad I. </s>
            <s xml:id="echoid-s1177" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1178" xml:space="preserve">ſic de alijs omnibus terræ
              <lb/>
            locis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1179" xml:space="preserve">Eſt autem hic Horizon alteri Aſtronomico æquidiſtans, vti in figura factum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1180" xml:space="preserve">quod inde neceſſa-
              <lb/>
            rio prouenit, quia ſi linea recta tangit medium punctum alicuius arcus, paralella eſt alteri lineæ, quæ illum
              <lb/>
            cum inſtar cnordæ ſubtendit; </s>
            <s xml:id="echoid-s1181" xml:space="preserve">ſic quia linea K L. </s>
            <s xml:id="echoid-s1182" xml:space="preserve">tangit medium punctum G. </s>
            <s xml:id="echoid-s1183" xml:space="preserve">arcus R G I. </s>
            <s xml:id="echoid-s1184" xml:space="preserve">idcirco eſt alteri
              <lb/>
            rectæ R I. </s>
            <s xml:id="echoid-s1185" xml:space="preserve">illi arcui ſubtenſæ paralella, quod & </s>
            <s xml:id="echoid-s1186" xml:space="preserve">Clauius in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1187" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s1188" xml:space="preserve">tertij demonſtrat: </s>
            <s xml:id="echoid-s1189" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1190" xml:space="preserve">expe-
              <lb/>
            rientia conſtare poteſt, ſi figura accurate delineatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1191" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1192" xml:space="preserve">Ille dicitur Aſtronomicus, quia Aſtronomis vſui eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s1193" xml:space="preserve">hic vero naturalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1194" xml:space="preserve">ſenſibilis, quòd ſenſu percipia-
              <lb/>
            tur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1195" xml:space="preserve">eſt enim vti dicebamus, vel illa maris tranquilli plana ſuperficies, vel etiã alicuius planę regionis æquor,
              <lb/>
            quod oculis cernitur, quodque ſecundum ſenſus iudicium, quamuis globoſumſit, planum tamen apparet;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1196" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1197" xml:space="preserve">quamuis non admodum magnum ſit, videtur tamen vſque ad cælum vndique pertingere. </s>
            <s xml:id="echoid-s1198" xml:space="preserve">quantum au-
              <lb/>
            rem ſit ſpacium iſtud, quo in terra, vel in mari viſus maxime protenditur, hoc eſt, quam late, Horizon ſen-
              <lb/>
            ſibilis circumcirca ab oculo noſtro pateat, difficile eſt determinare, quoniam terminus vifionis vltimus tam
              <lb/>
            in mari, quam in terra, admodum incertus eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s1199" xml:space="preserve">vt propterea variæ ſint hac de re ſcriptorum ſententiæ Era-
              <lb/>
            toſthenes enim ſtatuit ſemidiametrum eius, ideſt, maximam viſus protenſionem eſſe milliariorum 44. </s>
            <s xml:id="echoid-s1200" xml:space="preserve">Ma-
              <lb/>
            crobius milliariorum 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s1201" xml:space="preserve">Proclus milliariorum 250. </s>
            <s xml:id="echoid-s1202" xml:space="preserve">Albertus vero Magnus milliariorum 125. </s>
            <s xml:id="echoid-s1203" xml:space="preserve">Plerique
              <lb/>
            alij, quorum verior ſententia reputatur eandem produnt milliariorum 63. </s>
            <s xml:id="echoid-s1204" xml:space="preserve">fere. </s>
            <s xml:id="echoid-s1205" xml:space="preserve">Cur autem hic Horizon,
              <lb/>
            tam breui ſpacio concludatur, cauſa eſt terræ, ac maris rotunditas; </s>
            <s xml:id="echoid-s1206" xml:space="preserve">quoniam enim oculus in conuexo huius
              <lb/>
            rotundæ ſuperfici collocatus eſt, fit vt lineæ rectæ ab eo egredicntes, ſecundum quas v@ſus fertur, quæ lineæ
              <lb/>
            ideo viſuales à perſpectiuis dicuntur, ſint lineæ globoſam terræ ſuperficiem tangentes, quare oculus nequit
              <lb/>
            maius ſpacium intueri, quam illud, quod hæ lineæ aliquo modo attingunt, quod quidem exiguum eſt, vt
              <lb/>
            optici demonſtrant: </s>
            <s xml:id="echoid-s1207" xml:space="preserve">ibiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1208" xml:space="preserve">viſio deſinit vbi rotunditas terræ ab his lineis ſenſibiliter deorſum deſcendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1209" xml:space="preserve">cum
              <lb/>
            præterea viſio fiat ſecundum prædictas lineas rectas ſequitur nihil ab oculo videri poſſe, quod infra eas exi-
              <lb/>
            ſtat: </s>
            <s xml:id="echoid-s1210" xml:space="preserve">vnde oculus habitatoris ad G. </s>
            <s xml:id="echoid-s1211" xml:space="preserve">quia ponitur ibi in terræ ſuperficie, nihil videre poterit, quod ſit in fra li-
              <lb/>
            neam K G L. </s>
            <s xml:id="echoid-s1212" xml:space="preserve">ſed tantum ea, quæ ſupra eam exiſtent. </s>
            <s xml:id="echoid-s1213" xml:space="preserve">In cælo tamen videt pariter duo puncta K A. </s>
            <s xml:id="echoid-s1214" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1215" xml:space="preserve">L D. </s>
            <s xml:id="echoid-s1216" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quia ob immenſam a nobis cæli diſtan@iam, ſpacia K A. </s>
            <s xml:id="echoid-s1217" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1218" xml:space="preserve">L D. </s>
            <s xml:id="echoid-s1219" xml:space="preserve">euadunt inſenſibilia. </s>
            <s xml:id="echoid-s1220" xml:space="preserve">Verum quidem eſt
              <lb/>
            quod propter vapores Horizontem obſidentes videmus aliquando Solem, ac Lunam, etiamſi nondum Ho-
              <lb/>
            rizontem Aſtronomicum attigerint, vt Aſtronomorum obſeruatio docet; </s>
            <s xml:id="echoid-s1221" xml:space="preserve">cuius cauſa eſt linearum v@ſualiũ
              <lb/>
            refractio. </s>
            <s xml:id="echoid-s1222" xml:space="preserve">ſeu obliquatio a vaporibus illi effecta, ita v@ poſſint ad Solem latitantem pertine@e: </s>
            <s xml:id="echoid-s1223" xml:space="preserve">ſed hac de re
              <lb/>
            opticorum eſt pertractare. </s>
            <s xml:id="echoid-s1224" xml:space="preserve">P@æterea h@cillud annotandum, quod ſupra innuimus, Hor zõtem hunc vtrum-
              <lb/>
            que non eſſe circulos vnicos, ſed plurales; </s>
            <s xml:id="echoid-s1225" xml:space="preserve">quælibet enim loca terræ habent ſuos Horizontes Aſtronomi-
              <lb/>
            cum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1226" xml:space="preserve">Phyſicum. </s>
            <s xml:id="echoid-s1227" xml:space="preserve">In Sphæra tamen ponitur Aſtronomicus, qui vicem gerit omnium Hor zontum in mu-
              <lb/>
            do poſſibilium, ex varia enim Sphæræ conſtitutione, poteſt ipſe omnes Horizontes poſſibiles referre: </s>
            <s xml:id="echoid-s1228" xml:space="preserve">vn-
              <lb/>
            de poteſt etiam effici Horizon rectus, obliquus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1229" xml:space="preserve">paralellus, ijſdem de cauſis, quibus dicitur Sphæra recta,
              <lb/>
            obliqua, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1230" xml:space="preserve">paralella.</s>
            <s xml:id="echoid-s1231" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>