Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
121
(101)
122
(102)
123
(103)
124
(104)
125
(105)
126
(106)
127
(107)
128
(108)
129
(109)
130
(110)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(146)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div524
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
144
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9404
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
146
"
file
="
0166
"
n
="
166
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
guli I E K, angulos{q́ue} contineant ęquales, erunt & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9405
"
xml:space
="
preserve
">baſes E F, E K, æquales, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9406
"
xml:space
="
preserve
">ſic de cæteris.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9407
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">trinque à meri-
<
lb
/>
die æquali tem
<
lb
/>
poris @patio di-
<
lb
/>
ſtant es in horo
<
lb
/>
logio hori@on-
<
lb
/>
tali, ſunt aqua-
<
lb
/>
lia.</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9408
"
xml:space
="
preserve
">POSTREMO ſequitur, ſatis eſſe ad deſcriptionem horologij Aſtronomici horizontalis, ſi vnus
<
lb
/>
quadrans circuli ex E, deſcripti, qualis eſt v.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9409
"
xml:space
="
preserve
">g. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9410
"
xml:space
="
preserve
">quadrans Mg, in ſex partes æquales diſtribuatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9411
"
xml:space
="
preserve
">Nam du
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0166-01
"
xlink:href
="
fig-0166-01a
"
number
="
122
">
<
image
file
="
0166-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0166-01
"/>
</
figure
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-02
"
xlink:href
="
note-0166-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-03
"
xlink:href
="
note-0166-03a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
ctis rectis occultis per puncta diuiſionum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9412
"
xml:space
="
preserve
">centrum E, ſecantibus rectam F I, in punctis, per quę hora-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-04
"
xlink:href
="
note-0166-04a
"
xml:space
="
preserve
">Satis eſt ad de-
<
lb
/>
ſoriptionẽ horo
<
lb
/>
logij horizonta
<
lb
/>
lis Aſtronomi-
<
lb
/>
ci, ſi unus dun-
<
lb
/>
taxat quadrans
<
lb
/>
circuli ex E, de-
<
lb
/>
ſcripti ſecetur
<
lb
/>
in 6. partes æ-
<
lb
/>
quales.</
note
>
riæ lineæ ſunt ducendæ ex H; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9413
"
xml:space
="
preserve
">ſi hæc puncta ex I, transferantur ad alteram partem lineę ęquinoctialis,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-05
"
xlink:href
="
note-0166-05a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
verſus K, habebuntur alia puncta, per quæ horariæ lineę ducendæ ſunt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9414
"
xml:space
="
preserve
">quandoquidem ſingula ſpatia ho-
<
lb
/>
raria in recta I F, æqualia ſunt ſingulis ſpatijs horarijs in recta I K, vt demonſtratum est. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9415
"
xml:space
="
preserve
">Rurſus ductis
<
lb
/>
lineis horarijs ex H, per puncta rectæ I F, vel I K, vt reliquę altera ex parte accuratius ducãtur, tranſ-
<
lb
/>
ferenda erunt puncta circumferentiæ circuli ex H, deſcripti ex puncto, vbi linea meridiana, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9416
"
xml:space
="
preserve
">dicta cir-
<
lb
/>
cumferentia ſe mutuo interſecant, in partem alteram eiuſdem circumferentię. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9417
"
xml:space
="
preserve
">Nam per hęctranſire de-
<
lb
/>
bent omnino horariæ lineę ex H, per puncta rectæ F K, eductę, cum arcus dicti circuli ex vna parte ęqua
<
lb
/>
les ſint ar cubus eiuſdem ex altera parte, vt oſtenſum eſt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9418
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9419
"
xml:space
="
preserve
">QVOD ſi axis H D, in triangulo D H I, ad planum horologij recto, intelligatur eſſe filum exten-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-06
"
xlink:href
="
note-0166-06a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo ho-
<
lb
/>
rologiũ hotizõ
<
lb
/>
tale una cũ axe
<
lb
/>
mundi collocã
<
lb
/>
dum ſit, ut ho-
<
lb
/>
ras monſtret à
<
lb
/>
mer. vel med.
<
lb
/>
noc.</
note
>
tum, vel etiam ferrum aliquod tenue, faciens in H, cum linea meridiana angulum æqualẽ angulo D H I,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9420
"
xml:space
="
preserve
">cum recta C L, angulos rectos, vel certè ipſum triangulum D H I, conſtruatur ex materia aliqua ſoli-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-07
"
xlink:href
="
note-0166-07a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
da, statuaturq́, rectum ad planum horologij, indicabit vmbra axis D I, ſingulas horas à meridie, vel me-
<
lb
/>
dia nocte, ſi horologium in plano, quòd Horizonti æquidiſtet, ita statuatur, vt recta H I, lineam meridia-
<
lb
/>
nam (cuius inuentionem in plano, quod æquidiſtet Horizonti, tradidimus & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9421
"
xml:space
="
preserve
">in commentarijs in ſphæram,
<
lb
/>
cum de Meridiano circulo ageremus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9422
"
xml:space
="
preserve
">in ſcholio propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9423
"
xml:space
="
preserve
">23. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9424
"
xml:space
="
preserve
">ſuperioris lib.) </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9425
"
xml:space
="
preserve
">referat, punctum{q́ue} H, ad
<
lb
/>
auſtrum, at que I, ad boream vergat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9426
"
xml:space
="
preserve
">Cum enim omnes circuli horarum à meridie, vel media nocte ducan-
<
lb
/>
tur per axem mundi, fit vt radius Solis in quocunque illorum exiſtentis non recedat ab axe, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9427
"
xml:space
="
preserve
">communi
<
lb
/>
ſectione illius, ac plani horologij, cum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9428
"
xml:space
="
preserve
">axis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9429
"
xml:space
="
preserve
">communis hęc ſectio, nempe linea eius horaria, in eodem
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-08
"
xlink:href
="
note-0166-08a
"
xml:space
="
preserve
">Si ſtylus D G,
<
lb
/>
in G, rectus ſit
<
lb
/>
ad planum ho-
<
lb
/>
rologit, indica-
<
lb
/>
bit umbra ſo-
<
lb
/>
lius uerticis D,
<
lb
/>
horas à mer. uel
<
lb
/>
med. noc.</
note
>
circulo horario existant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9430
"
xml:space
="
preserve
">Quare vmbra axis in lineam horariam illius circuli proijcietur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9431
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9432
"
xml:space
="
preserve
">ſic de cęte-
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9433
"
xml:space
="
preserve
">Hinc fit, vt & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9434
"
xml:space
="
preserve
">vmbra verticis D, ſtyli D G, recti ad planum horologij in puncto G, hoc eſt, vmbra cen
<
lb
/>
tri mundi (eſt enim vertex ſtyli idem, quod centrum mundi, per propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9435
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9436
"
xml:space
="
preserve
">libri ſuperioris) in eaſdem li-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-09
"
xlink:href
="
note-0166-09a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
neas horarias proijciatur, quia & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9437
"
xml:space
="
preserve
">vertex D, in axe exiſtit, cuius quidem omnium punctorum vmbrę in li-
<
lb
/>
neas horarias cadunt, vt dictum eſt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9438
"
xml:space
="
preserve
">quod etiam propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9439
"
xml:space
="
preserve
">11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9440
"
xml:space
="
preserve
">pręcedentis lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9441
"
xml:space
="
preserve
">demonſtrauimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9442
"
xml:space
="
preserve
">Itaque vſus
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-10
"
xlink:href
="
note-0166-10a
"
xml:space
="
preserve
">Vſus horologij
<
lb
/>
Aſtronomici.</
note
>
borologij Aſtronomici eſt, vt ex vmbra ſtyli in eius lineas horarias cadente intelligamus, quot horę tran-
<
lb
/>
ſactæ ſint à meridie, vel media nocte proxima, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9443
"
xml:space
="
preserve
">quot ſuperſint ad ſequentem meridiem, vel mediam no-
<
lb
/>
ctem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9444
"
xml:space
="
preserve
">Matutino enim tempore, ſi vmbra cadat v.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9445
"
xml:space
="
preserve
">g. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9446
"
xml:space
="
preserve
">in lineam horæ 7. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9447
"
xml:space
="
preserve
">pro comperto habebimus, elapſas
<
lb
/>
eſſeſeptem horas à med. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9448
"
xml:space
="
preserve
">noc. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9449
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9450
"
xml:space
="
preserve
">ſupcreſſe quinque vſque ad proximum meridiem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9451
"
xml:space
="
preserve
">c.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9452
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9453
"
xml:space
="
preserve
">IAM verò ſi & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9454
"
xml:space
="
preserve
">dimidiatas horas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9455
"
xml:space
="
preserve
">earum quartas partes, immo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9456
"
xml:space
="
preserve
">octauas, vel quaſuis alias in
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0166-11
"
xlink:href
="
note-0166-11a
"
xml:space
="
preserve
">Qua ratione di
<
lb
/>
midia@æ horæ,
<
lb
/>
& earum quar-
<
lb
/>
tæ pattes, vel
<
lb
/>
quæcunque alię
<
lb
/>
in horologio de
<
lb
/>
ſeribantur.</
note
>
horologio deſcribere placuerit, diuidendę erunt ſingulæ partes circuli ex E, deſcripti in dictas partes, vt
<
lb
/>
in duas, quatuor, octo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9457
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9458
"
xml:space
="
preserve
">reliqua autem peragenda, vt prius. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9459
"
xml:space
="
preserve
">Quod etiam, in alijs horologijs, quę ſequu@
<
lb
/>
tur, obſeruandum erit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9460
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s9461
"
xml:space
="
preserve
">HIC autem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s9462
"
xml:space
="
preserve
">in ſequentibus omnibus, magnopere obſeruandum eſt, lineam quamcunque in </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>