Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
51
(31)
52
(32)
53
(33)
54
(34)
55
(35)
56
(36)
57
(37)
58
(38)
59
(39)
60
(40)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(49)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div176
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
52
">
<
pb
o
="
49
"
file
="
0069
"
n
="
69
"
rhead
="
LIBER PRIMVS.
"/>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div180
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
53
">
<
head
xml:id
="
echoid-head56
"
xml:space
="
preserve
">LEMMA.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3206
"
xml:space
="
preserve
">SI duos circulos inæquales tangant duæ lineæ rectæ diametris æquidiſtantes,
<
lb
/>
coniunganturq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3207
"
xml:space
="
preserve
">puncta contactuum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3208
"
xml:space
="
preserve
">centra duabus rectis lineis, quibus per duo
<
lb
/>
puncta ſemidiametrorum æqualiter à centris remota parallelæ agantur ſecantes
<
lb
/>
circulorum peripherias; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3209
"
xml:space
="
preserve
">erunt rectę inter lineas tangentes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3210
"
xml:space
="
preserve
">peripherias interce-
<
lb
/>
ptæ, inæquales, minorq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3211
"
xml:space
="
preserve
">ea, quæ extra maioreni circulum exiſtit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3212
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3213
"
xml:space
="
preserve
">SIT circulus a Y Z, maior circulo H B C, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3214
"
xml:space
="
preserve
">vtrumque
<
unsure
/>
tangant rectæ α δ, H λ,
<
lb
/>
æquidiſtantes diametris Y Z, B C, connectantur {q́ue} puncta contactuum α, H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3215
"
xml:space
="
preserve
">centra
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0069-01
"
xlink:href
="
note-0069-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
β, μ, rectis α β, H μ; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3216
"
xml:space
="
preserve
">ſumptis autem rectis β γ, μ ξ, æqualibus ex ſemidiametris β Z, μ C,
<
lb
/>
agantur per γ, ξ, rectis α β, H μ, parallelæ γ δ, ξ λ, ſecantes peripherias in ε, P. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3217
"
xml:space
="
preserve
">Dico
<
lb
/>
rectam δ ε, minorem eſſe, quàm
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0069-01
"
xlink:href
="
fig-0069-01a
"
number
="
51
">
<
image
file
="
0069-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0069-01
"/>
</
figure
>
λ P. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3218
"
xml:space
="
preserve
">Cum enim circulus α Y Z,
<
lb
/>
maior ſit circulo H B C, erit & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3219
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ſemidiameter α β, ſemidiame-
<
lb
/>
tro H μ, maior. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3220
"
xml:space
="
preserve
">Abſciſſa ergo
<
lb
/>
recta α A, quæ ipſi H μ, ſit æqua-
<
lb
/>
lis, deſcribatur ad interuallum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0069-02
"
xlink:href
="
note-0069-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
A α, ex A, circulus α E, qui æ-
<
lb
/>
qualis erit circulo H B C, propter
<
lb
/>
æqualitatem ſemidiametrorum
<
lb
/>
α A, H μ, tanget {q́ue} circulũ α Y Z,
<
lb
/>
in α. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3221
"
xml:space
="
preserve
">Et quoniam ducta ex A,
<
lb
/>
ad γ δ, perpendicularis A D,
<
lb
/>
ipſi β γ, parallela eſt, parallelogrammum erit A γ; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3222
"
xml:space
="
preserve
">ac propterea recta A D, rectæ β γ, hoc
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0069-03
"
xlink:href
="
note-0069-03a
"
xml:space
="
preserve
">28. primi.</
note
>
eſt, rectæ μ ξ, æqualis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3223
"
xml:space
="
preserve
">Cum ergo μ ξ, minor ſit ſemidiametro μ C, vel H μ, hoc eſt,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0069-04
"
xlink:href
="
note-0069-04a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0069-05
"
xlink:href
="
note-0069-05a
"
xml:space
="
preserve
">34. primi.</
note
>
quàm α A, quæ æqualis eſt ipſi H μ, erit quoque A D, minor, quàm α A, ac idcirco
<
lb
/>
punctum D, intra circulum α E, exiſtet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3224
"
xml:space
="
preserve
">Quare circunferentia α E, rectam D δ, ſeca-
<
lb
/>
bit infra punctum ε, nempe in E. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3225
"
xml:space
="
preserve
">Quia ver ò ductis rectis A E, μ P, quadratum ex A E,
<
lb
/>
quadratis ex A D, D E, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3226
"
xml:space
="
preserve
">quadratum ex μ P, quadratis ex μ ξ, ξ P, æquale eſt; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3227
"
xml:space
="
preserve
">ſunt {q́ue}
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0069-06
"
xlink:href
="
note-0069-06a
"
xml:space
="
preserve
">47. primi.</
note
>
quadrata ex A E, μ P, inter ſe æqualia; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3228
"
xml:space
="
preserve
">erunt quadrata ex A D, D E, quadratis ex μ ξ,
<
lb
/>
ξ P, æqualia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3229
"
xml:space
="
preserve
">Ablatis ergo æqualibus quadratis rectarum A D, μ ξ, reliqua quadrata ex
<
lb
/>
D E, ξ P, æqualia erunt, ac propterea & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3230
"
xml:space
="
preserve
">rectæ ipſæ æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3231
"
xml:space
="
preserve
">Cum ergo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3232
"
xml:space
="
preserve
">totæ D δ, ξ λ,
<
lb
/>
æquales ſint, quòd D δ, ipſi A α, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3233
"
xml:space
="
preserve
">ξ λ, ipſi μH, æqualis ſit; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3234
"
xml:space
="
preserve
">erunt quoque reliquæ δ E,
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0069-07
"
xlink:href
="
note-0069-07a
"
xml:space
="
preserve
">34. primi.</
note
>
λ P, æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3235
"
xml:space
="
preserve
">Eſt autem δ ε, minor quàm δ E. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3236
"
xml:space
="
preserve
">Igitur δ ε, minor quoque erit, quàm λ P,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0069-08
"
xlink:href
="
note-0069-08a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
quod erat demonſtrandum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3237
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3238
"
xml:space
="
preserve
">EX his manifeſtum eſt, in figura ſuperiori rectam δ ε, minorem eſſe recta λ P, vt
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0069-09
"
xlink:href
="
note-0069-09a
"
xml:space
="
preserve
">Lin@æ horarũ
<
lb
/>
12. & 24. ab or.
<
lb
/>
vel occ. non co-
<
lb
/>
cunt in horolo
<
lb
/>
gio Meridiano
<
lb
/>
cũ ſectionibus
<
lb
/>
conicis factis in
<
lb
/>
conicis ſuperfi-
<
lb
/>
ciebus, quarum
<
lb
/>
baſes ſunt pa-
<
lb
/>
ralleli ſemper
<
lb
/>
apparentium,
<
lb
/>
ſemperq́; laten-
<
lb
/>
tium maximi.</
note
>
in demonſtratione aſſumebatur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3239
"
xml:space
="
preserve
">propterea quòd circulus Y Z, maior eſt circulo B C, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3240
"
xml:space
="
preserve
">c.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3241
"
xml:space
="
preserve
">vt lemma proponit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3242
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div183
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
54
">
<
head
xml:id
="
echoid-head57
"
xml:space
="
preserve
">COROLLARIVM.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3243
"
xml:space
="
preserve
">SEQVITVR ex ha@ propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3244
"
xml:space
="
preserve
">lineas horarum 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3245
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3246
"
xml:space
="
preserve
">24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3247
"
xml:space
="
preserve
">ab ortu, vel occaſu in horologio Meridia-
<
lb
/>
no non conuenire cum Hyperbolis, quas planum horologii facit, per propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3248
"
xml:space
="
preserve
">6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3249
"
xml:space
="
preserve
">huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3250
"
xml:space
="
preserve
">in conicis ſu-
<
lb
/>
perficiebus, quarum baſes ſunt parallelus eorum, qui ſemper apparent, maximus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3251
"
xml:space
="
preserve
">maximus eorum, qui
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0069-10
"
xlink:href
="
note-0069-10a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ſub terra occultantur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3252
"
xml:space
="
preserve
">quia Meridianus, hoc eſt, circulus horæ 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3253
"
xml:space
="
preserve
">à meridie, vel media nocte, ęquidi-
<
lb
/>
ſtat plano horologii, ſecatq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3254
"
xml:space
="
preserve
">maximum parallelorum ſemper apparentium in punctis, in quibus eundem
<
lb
/>
tangit & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3255
"
xml:space
="
preserve
">circulus horæ 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3256
"
xml:space
="
preserve
">ab ortu vel occaſu, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3257
"
xml:space
="
preserve
">circulus horę 24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3258
"
xml:space
="
preserve
">ſiue Horizon, vt conſtat ex figura
<
lb
/>
propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3259
"
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3260
"
xml:space
="
preserve
">huius lib.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3261
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:space
="
preserve
">Lineæ horarum
<
lb
/>
6. & 18. ab or.
<
lb
/>
vel occ. non
<
lb
/>
coeunt in horo
<
lb
/>
logio Polari cũ
<
lb
/>
ſectionibus co-
<
lb
/>
nicis factis in
<
lb
/>
conicis ſuperfi-
<
lb
/>
ciebus, quarum
<
lb
/>
baſes ſunt pa-
<
lb
/>
ralleli ſemper
<
lb
/>
apparentium,
<
lb
/>
ſemperq́; laten
<
lb
/>
tium maximi.</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3262
"
xml:space
="
preserve
">EODEM modo lineæ horarum 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3263
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3264
"
xml:space
="
preserve
">18. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3265
"
xml:space
="
preserve
">ab ortu, vel occaſu non coibunt cum eiſdem hyperbolis
<
lb
/>
in horologio polari. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3266
"
xml:space
="
preserve
">Aequidiſtat enim horologium polare circulo horæ 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3267
"
xml:space
="
preserve
">à meridie, vel media nocte,
<
lb
/>
qui quidem ſecat parallelum dictum in punctis, in quibus eundem tangunt circuli horarum 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3268
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3269
"
xml:space
="
preserve
">18. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3270
"
xml:space
="
preserve
">ab
<
lb
/>
ortu vel occaſu, ut ex eadem figura propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3271
"
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3272
"
xml:space
="
preserve
">huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3273
"
xml:space
="
preserve
">patet.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3274
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div185
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
55
">
<
head
xml:id
="
echoid-head58
"
xml:space
="
preserve
">THEOREMA 14. PROPOSITIO 16.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3275
"
xml:space
="
preserve
">SI in Sphæra duo circuli maximi tangant vnum, eundemque </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>