Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
31 11
32 12
33 13
34 14
35 15
36 16
37 17
38 18
39 19
40 20
41 21
42 22
43 23
44 24
45 25
46 26
47 27
48 28
49 29
50 30
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
< >
page |< < (11) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div29" type="section" level="1" n="14">
          <pb o="11" file="0031" n="31" rhead="LIBER PRIMVS."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div38" type="section" level="1" n="15">
          <head xml:id="echoid-head17" xml:space="preserve">PROBLEMA PRIMVM.</head>
          <head xml:id="echoid-head18" xml:space="preserve">PROPOSITIO PRIMA.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s799" xml:space="preserve">ANALEMMA ad quamcunque poli altitudinem deſcribere.</s>
            <s xml:id="echoid-s800" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s801" xml:space="preserve">SIT Meridianus, vel potius in Meridiani plano circulus A B C D, circa
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-01" xlink:href="note-0031-01a" xml:space="preserve">Meridianus.</note>
            mundi centrum E, deſcriptus, cuius & </s>
            <s xml:id="echoid-s802" xml:space="preserve">Horizontis ſectio communis in-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-02" xlink:href="note-0031-02a" xml:space="preserve">Horizon.</note>
            telligatur recta B D; </s>
            <s xml:id="echoid-s803" xml:space="preserve">Supputata autem altitudine poli illius loci, pro quo
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0031-03" xlink:href="note-0031-03a" xml:space="preserve">10</note>
            Analemma conſtruimus, à punctis B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s804" xml:space="preserve">D, in diuerſas partes vſque ad
              <lb/>
            G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s805" xml:space="preserve">F, ducatur diameter F G, quæ axis mundi erit, vt facile intelligi po-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-04" xlink:href="note-0031-04a" xml:space="preserve">Axis mundi.</note>
            teſt, ſi circulus A B C D, in plano Meridiani ſtatuatur, ita vt E, centrum
              <lb/>
            idẽ ſit, quod centrũ mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s806" xml:space="preserve">recta B D, in plano Horizontis iaceat, tan-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-05" xlink:href="note-0031-05a" xml:space="preserve">Centrũ mũdi.</note>
            quam cõmunis ſectio Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s807" xml:space="preserve">Meridiani; </s>
            <s xml:id="echoid-s808" xml:space="preserve">hac tamen lege, vt pun-
              <lb/>
            ctum F, ad polum arcticum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s809" xml:space="preserve">G, ad antarcticum vergat. </s>
            <s xml:id="echoid-s810" xml:space="preserve">Hac enim ra-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-06" xlink:href="note-0031-06a" xml:space="preserve">Poli mundi.</note>
            tione fiet, vt recta F G, producta in vtrunque polum cadat, ac proinde axi mundi cõgruat. </s>
            <s xml:id="echoid-s811" xml:space="preserve">quod
              <lb/>
            ita planum fiet. </s>
            <s xml:id="echoid-s812" xml:space="preserve">Axis mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s813" xml:space="preserve">li-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0031-01" xlink:href="fig-0031-01a" number="9">
                <image file="0031-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0031-01"/>
              </figure>
            nea meridiana Horizõtis, hoc eſt,
              <lb/>
            communis ſectio Horizontis ac
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0031-07" xlink:href="note-0031-07a" xml:space="preserve">20</note>
            Meridiani, auferunt ex Meridiano
              <lb/>
            circulo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s814" xml:space="preserve">circulo A B C D, circa
              <lb/>
            idem cẽtrum cum ipſo deſcripto,
              <lb/>
            arcus ſimiles, vt in commenta-
              <lb/>
            rijs in ſpheram ad finem primi ca-
              <lb/>
            pitis oſtendimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s815" xml:space="preserve">Cum ergo ex cõ
              <lb/>
            ſtructione, arcus D F, ſimilis ſit ar-
              <lb/>
            cui, qui in Meridiano inter po-
              <lb/>
            lum arcticum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s816" xml:space="preserve">Horizontem in-
              <lb/>
            @ercipitur, (propterea quod arcus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0031-08" xlink:href="note-0031-08a" xml:space="preserve">30</note>
            D F, contineat gradus altitudinis
              <lb/>
            poli) & </s>
            <s xml:id="echoid-s817" xml:space="preserve">recta E D, ponatur cõmu-
              <lb/>
            nis ſectio Horizontis & </s>
            <s xml:id="echoid-s818" xml:space="preserve">Meridia-
              <lb/>
            ni, atque centrum E, in centro mũ-
              <lb/>
            di collocatum ſit, erit neceſſario
              <lb/>
            E F, axis mundi, quandoquidem
              <lb/>
            ex circulo A B C D, aufert arcum
              <lb/>
            D F, ſimilem arcui altitudinis po-
              <lb/>
            li in Meridiano, vt diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s819" xml:space="preserve">Dein-
              <lb/>
            de ducatur diameter A C, ad Ho-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0031-09" xlink:href="note-0031-09a" xml:space="preserve">40</note>
            rizontẽ B D, perpendicularis, quæ
              <lb/>
            communis ſectio erit Meridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s820" xml:space="preserve">Verticalis circuli propriè dicti. </s>
            <s xml:id="echoid-s821" xml:space="preserve">Cum enim Verticalis circulus
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-10" xlink:href="note-0031-10a" xml:space="preserve">Verticalis.</note>
            quadrante circuli maximi à ſuis polis, qui in B, D, ſunt, abſit, vt ex coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s822" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s823" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s824" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s825" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s826" xml:space="preserve">Theod.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s827" xml:space="preserve">ſecundum noſtram editionem, conſtat, ſintq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s828" xml:space="preserve">arcus A B, A D, quadrantes, propter rectos angu-
              <lb/>
            los A E B, A E D, tranſibit omnino Verticalis circulus per punctũ A, in Meridiano circulo: </s>
            <s xml:id="echoid-s829" xml:space="preserve">Tran-
              <lb/>
            ſit autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s830" xml:space="preserve">per centtum mundi E. </s>
            <s xml:id="echoid-s831" xml:space="preserve">Igitur recta A C, quam per centrum E, ad B D, duximus per-
              <lb/>
            pendicularem, communis ſectio erit Meridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s832" xml:space="preserve">Verticalis circuli propriè dicti. </s>
            <s xml:id="echoid-s833" xml:space="preserve">Rurſus duca-
              <lb/>
            tur diameter H I, ad axem F G, perpendicularis, quæ eadem prorſus ratione cõmunis ſectio erit
              <lb/>
            Meridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s834" xml:space="preserve">Aequatoris, propterea quòd Aequator quoque quadrante circuli maximi à ſuis po-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-11" xlink:href="note-0031-11a" xml:space="preserve">Aequinoctialis.</note>
            lis, qui ſunt F, G, remoueatur, vt ex eodem coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s835" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s836" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s837" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s838" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s839" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s840" xml:space="preserve">conſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s841" xml:space="preserve">Quòd ſi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0031-12" xlink:href="note-0031-12a" xml:space="preserve">50</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-13" xlink:href="note-0031-13a" xml:space="preserve">Paralleli ſemp
                <lb/>
              apparentiũ, ſem
                <lb/>
              perq́; latentium
                <lb/>
              maximi.</note>
            ducamus per puncta D, B, ipſi H I, parallelas D K, B L, erunt hæ, communes ſectiones Meridia-
              <lb/>
            ni, & </s>
            <s xml:id="echoid-s842" xml:space="preserve">parallelorum, qui ſunt omnium ſemper apparentium, ſemperq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s843" xml:space="preserve">latentium maximi: </s>
            <s xml:id="echoid-s844" xml:space="preserve">quan-
              <lb/>
            doquidem Meridianus ſecans Aequatorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s845" xml:space="preserve">dictos parallelos, ſectiones communes facit paral-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-14" xlink:href="note-0031-14a" xml:space="preserve">16. vnde@.</note>
            lelas; </s>
            <s xml:id="echoid-s846" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s847" xml:space="preserve">parallelus quidem maximus ſemper apparentium Horizontem tangit in D, maximus ve-
              <lb/>
            ro ſemper occultorum in B.</s>
            <s xml:id="echoid-s848" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s849" xml:space="preserve">VT autem parallelos Aequatoris ducamus, qui per ſigna, vel gradus Eclipticæ trãſeunt, in qui-
              <lb/>
            bus quidem accurate deſcribendis tota induſtria, & </s>
            <s xml:id="echoid-s850" xml:space="preserve">labor cõſtruendi Analemmatis ponitur, pro-
              <lb/>
            pter declinationes ipſorum parallelorum ab Aequatore, quæ uix ſine errore ſupputari poſſunt ab
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0031-15" xlink:href="note-0031-15a" xml:space="preserve">Deſcriptio pa-
                <lb/>
              rallelorum Ae-
                <lb/>
              quatoris per ini
                <lb/>
              tia ſignorũ Zo-
                <lb/>
              diaci ductor@.</note>
            Aequatoris diametro H I, hinc inde, ob minuta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s851" xml:space="preserve">ſecunda, quæ gradibus declinationum adhæ-
              <lb/>
            rent, hac arte à veteribus tradita, vt apud Vitruuium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s852" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s853" xml:space="preserve">videre licet, vtemur. </s>
            <s xml:id="echoid-s854" xml:space="preserve">Sumantur in cir-
              <lb/>
            cunferentia A B C D, duo arcus H M, H N, quorum vterque maximę declinationi ſolis ſit </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>