161141
GNOMONICES
LIBER SECVNDVS.
LIBER SECVNDVS.
AVCTORE
CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBER GENSI SOCIETATIS IESV.
CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBER GENSI SOCIETATIS IESV.
PRAEMISSIS ſuperiore libro theorematibus varijs, ac
problematibus, quæ vel neceſſaria, vel vtilia fore iudicaui-
mus, vt eſſent veluti baſis, ac fundamentum omnium demon
ſtrationum, quas ad horologiorum deſcriptiones adhibituri
ſumus, aggrediemur iam ſecundo hoc libro ad deſcriptionein
1120 horologiorum, quæ in ſuperficiebus planis ſolent depingi: In
quarum ſingulis, quæ quidem multæ ſunt, vt in principio dixi-
22Quid in ſingu-
lis planis horo-
logiorũ deſcri-
batur in hoc e-
per@. mus, non ſolum horas (quod cæteri fere omnes ſcriptores tan
tum fecerunt) deſcribemus, ſed vt, quoad eius fieri poteſt, no-
ſtra hæc Gnomonica reddatur quàm abſolutiſſima, duodecim problemata demon-
ſtrabimus, quibus explicentur, quæcunque ferme ex gnomonis vmbra cognoſci
poſſe videantur, hoc ſemper ordine, qui ſequitur, ſeruato.
problematibus, quæ vel neceſſaria, vel vtilia fore iudicaui-
mus, vt eſſent veluti baſis, ac fundamentum omnium demon
ſtrationum, quas ad horologiorum deſcriptiones adhibituri
ſumus, aggrediemur iam ſecundo hoc libro ad deſcriptionein
1120 horologiorum, quæ in ſuperficiebus planis ſolent depingi: In
quarum ſingulis, quæ quidem multæ ſunt, vt in principio dixi-
22Quid in ſingu-
lis planis horo-
logiorũ deſcri-
batur in hoc e-
per@. mus, non ſolum horas (quod cæteri fere omnes ſcriptores tan
tum fecerunt) deſcribemus, ſed vt, quoad eius fieri poteſt, no-
ſtra hæc Gnomonica reddatur quàm abſolutiſſima, duodecim problemata demon-
ſtrabimus, quibus explicentur, quæcunque ferme ex gnomonis vmbra cognoſci
poſſe videantur, hoc ſemper ordine, qui ſequitur, ſeruato.
PRIMVM docebimus, quanam ratione in plano propoſito quocunque borologiũ Aſtro
33Horæ à mer.
uel med. noc. nomicum, continens nimirum lineas horarum à meridie, vel media nocte (quæ nihil ſunt
4430 aliud, quàm communes ſectiones plani horologij, & circulorum maximorum, qui per po-
los mundi ducuntur, diuidunt{q́ue} Aequatorem, & reliquos parallelos, in 24. partes
æquales) deſcribatur.
33Horæ à mer.
uel med. noc. nomicum, continens nimirum lineas horarum à meridie, vel media nocte (quæ nihil ſunt
4430 aliud, quàm communes ſectiones plani horologij, & circulorum maximorum, qui per po-
los mundi ducuntur, diuidunt{q́ue} Aequatorem, & reliquos parallelos, in 24. partes
æquales) deſcribatur.
DEINDE, quaratione in eodem plano paralleliper initia ſignorum Zodiaci, vel
55Paralleli, ſiue
arcus ſignorum
Zodiaci. per quę cunque alia puncta tranſeuntes delineentur, trademus: qui quidem paralleli ab artificibus arcus
ſignorum dicuntur, ſunt{q́ue} in plano dato vel circuli, vel parabolę, vel hyperbolæ, vel Ellipſes, nempe ſe-
ctiones communes plani horologij, & ſuperficierum conicarum, quarum baſes ſunt dicti paralleli ſignorũ
Zodiaci, vertex autem centrum mundi, excepto parallelo per principia ♈, & ♎, ducto, qui cum ab
Aequatore non differat, efficit lineam rectam in plano propoſito, vt libro ſuperiore demonſtr auimus.
55Paralleli, ſiue
arcus ſignorum
Zodiaci. per quę cunque alia puncta tranſeuntes delineentur, trademus: qui quidem paralleli ab artificibus arcus
ſignorum dicuntur, ſunt{q́ue} in plano dato vel circuli, vel parabolę, vel hyperbolæ, vel Ellipſes, nempe ſe-
ctiones communes plani horologij, & ſuperficierum conicarum, quarum baſes ſunt dicti paralleli ſignorũ
Zodiaci, vertex autem centrum mundi, excepto parallelo per principia ♈, & ♎, ducto, qui cum ab
Aequatore non differat, efficit lineam rectam in plano propoſito, vt libro ſuperiore demonſtr auimus.
POSTEA deſcribemus in eodem plano parallelos arcuum diurnorum, qui ſunt quidem &
ipſi
664077Paralleii arcu@
diurnorum. paralleli à punctis Zodiaci ad motum primi mobilis deſcripti, non tamen neceſſario per initia ſignorum
ducuntur, quamuis hoc poſſit aliquando contingere, ſed per illa puncta Eclipticæ, in quibus Sol exiſtens
efficit diem datarum horarum, vt 12. vel 13. vel 9. vel 8. vel denique quotcunque quis voluerit, dummo
do numerum 24. horarum non ſuperent. Sunt autem hi quoque paralleli in propoſito plano vel cir culi,
vel parabolæ, vel hyperbolæ, vel ellipſes, excepto parallelo horarum 12. qui cum ſit Aequator ipſe, effi-
cit in horologij plano lineam rectam, vt diximus.
664077Paralleii arcu@
diurnorum. paralleli à punctis Zodiaci ad motum primi mobilis deſcripti, non tamen neceſſario per initia ſignorum
ducuntur, quamuis hoc poſſit aliquando contingere, ſed per illa puncta Eclipticæ, in quibus Sol exiſtens
efficit diem datarum horarum, vt 12. vel 13. vel 9. vel 8. vel denique quotcunque quis voluerit, dummo
do numerum 24. horarum non ſuperent. Sunt autem hi quoque paralleli in propoſito plano vel cir culi,
vel parabolæ, vel hyperbolæ, vel ellipſes, excepto parallelo horarum 12. qui cum ſit Aequator ipſe, effi-
cit in horologij plano lineam rectam, vt diximus.
RVRSVS in quarto problemate circulos Verticales, quos Azimuth dicunt, id eſt, communes ſe-
88Verticales cir-
euli. ctiones plani horologij, & Verticalium circulorum, in eodem plano depingemus.
88Verticales cir-
euli. ctiones plani horologij, & Verticalium circulorum, in eodem plano depingemus.
IN quinto autem problemate collocabimus in eodem dato plano parallelos Horizontis, quos Almu-
99Paralleli Hori
zontis, quos Al
mucãtarath di-
cunt. cantarath vocant, qui in plano propoſito (vt de parallelis ſignorum Zodiaci, & arcuum diurnorum di-
101050 ctum eſt) ſunt communes ſectiones plani horologij, & conicarum ſuperficierum, quarum baſes ſunt dicti
paralleli Horizontis, vertex autem centrum mundi, nimirum vel circuli, vel parabolæ, vel hyperbolæ,
vel ellipſes, excepto Horizonte, qui cum ſit circulus maximus, rectam lineam in plano efficit.
99Paralleli Hori
zontis, quos Al
mucãtarath di-
cunt. cantarath vocant, qui in plano propoſito (vt de parallelis ſignorum Zodiaci, & arcuum diurnorum di-
101050 ctum eſt) ſunt communes ſectiones plani horologij, & conicarum ſuperficierum, quarum baſes ſunt dicti
paralleli Horizontis, vertex autem centrum mundi, nimirum vel circuli, vel parabolæ, vel hyperbolæ,
vel ellipſes, excepto Horizonte, qui cum ſit circulus maximus, rectam lineam in plano efficit.
PROBLEMA ſextum continebit in plano eodem deſcriptionem circulorum Meridianorum to-
1111Meridiani cir-
culi. tius mundi, qui ſunt in plano lineæ rectæ inſtar linearum horarum à meridie, vel media nocte.
1111Meridiani cir-
culi. tius mundi, qui ſunt in plano lineæ rectæ inſtar linearum horarum à meridie, vel media nocte.
SEPTIMVM autem problema exhibebit lineamenta parallelorum ciuitatum, ſiue circulos la-
1212Paralleli latitu
dinum, ſeu ciui
tatum. titudinum, in eodem plano, qui videlicet per locorum vertices ducuntur, efficiunt{q́ue} in plano horologij
vel circulos, vel parabolas, vel hyperbolas, vel Ellipſes, vt paralleli ſignorum Zodiaci, vel arcuum
diurnorum.
1212Paralleli latitu
dinum, ſeu ciui
tatum. titudinum, in eodem plano, qui videlicet per locorum vertices ducuntur, efficiunt{q́ue} in plano horologij
vel circulos, vel parabolas, vel hyperbolas, vel Ellipſes, vt paralleli ſignorum Zodiaci, vel arcuum
diurnorum.
AD hæc, in octauo problemate deſignabimus domos cęleſtes, id eſt, lineas rectas, quę ſunt communes
1313Domus c@@@-
ſtes. ſectiones plani horologij, & circulorum cæleſtium domorum tam ſecundum doctrinam Ioan. Regiom.
1313Domus c@@@-
ſtes. ſectiones plani horologij, & circulorum cæleſtium domorum tam ſecundum doctrinam Ioan. Regiom.