13817GEOMETRIA SVBTERRANEA.
aſtronomia docetur, uel beneficio acus magneticae accuratioris,
meridianae lineae poſitus in marginis oppoſitis punctis notatur.
Tum in idem uas aqua infunditur, et aſſer leuis imponitur, aquae
innataturus, deinceps ſuper aſſere magnes locatur, et expectatur,
donec is in ſtabilem ſitum ſeſe compoſuerit, et quieuerit. Ita enim
in ipſo, linea meridiana, in duo oppoſita marginis puncta utrim-
que reſpiciens reperitur, conf. 10. Mathesii SAREPTA. Conc.
12. f. 129. poſtea mola acuminaria tolluntur rudis lapidis promi-
nentiae, ita ut linea meridiana in medio relinquatur, et lapis paral-
lelepipedi figuram aſſumat. Hinc fruſtulo magnetis exiguo lapis
paulatim admouetur, quod magnes priſmaticus, (uel ut aliis pla-
cet, ſphaericus aut elliptoidicus,) fortiter attrahet eo puncto, quo
uis omnis dirigitur et cumulatur, idemque hoc ipſo innoteſcet, ſi
ſuccutiatur magnes, et fruſtulum adhaerens aegre decidat. Il-
lud autem punctum impreſſo charactere ſignatur, et pro polo
boreo habetur, cuius e regione altera eſt polus auſtralis, itidem
ſtilo limaue notandus. Eadem polorum loca etiam ſic reperiuntur.
In charta ramenta ferri ſparguntur, et ſub charta admouetur ma-
gnes priſmaticus, ſtatim enim ſcobs ferri dirigetur in duplicem
polum, et quosdam in charta arcus, et eorum ſectionis puncta, qui-
bus poli ſubiacent, determinabit. Qualis autem alteruter polus ſit,
boreus uel auſtrinus, experieris, lapide ad acum magneticam, ſuper
fulcro ſuo mobilem, appropinquante, nam polus boreus amicam, nempe
boream acus partem, adducet, repellet inimicam. Cognitis ſignatis-
que in lapide polis, utraque magnetis regio polaris, ferreis annulis
cingitur, et quaſi armatur, et ſuper ipſos polos, in circulis ferreis,
ferra prominentia et polita figuntur, poſtea armatus magnes linteo
uel ſerico panno ueſtitur. conf. VOIGTEL. l. c. et Bion de inſtru-
mentis mathematicis. L. III. c. 2. p. 103. ſq. ed. german. conſtat
autem experientia, armatum magnetem nudo multo potentiorem
fieri.
meridianae lineae poſitus in marginis oppoſitis punctis notatur.
Tum in idem uas aqua infunditur, et aſſer leuis imponitur, aquae
innataturus, deinceps ſuper aſſere magnes locatur, et expectatur,
donec is in ſtabilem ſitum ſeſe compoſuerit, et quieuerit. Ita enim
in ipſo, linea meridiana, in duo oppoſita marginis puncta utrim-
que reſpiciens reperitur, conf. 10. Mathesii SAREPTA. Conc.
12. f. 129. poſtea mola acuminaria tolluntur rudis lapidis promi-
nentiae, ita ut linea meridiana in medio relinquatur, et lapis paral-
lelepipedi figuram aſſumat. Hinc fruſtulo magnetis exiguo lapis
paulatim admouetur, quod magnes priſmaticus, (uel ut aliis pla-
cet, ſphaericus aut elliptoidicus,) fortiter attrahet eo puncto, quo
uis omnis dirigitur et cumulatur, idemque hoc ipſo innoteſcet, ſi
ſuccutiatur magnes, et fruſtulum adhaerens aegre decidat. Il-
lud autem punctum impreſſo charactere ſignatur, et pro polo
boreo habetur, cuius e regione altera eſt polus auſtralis, itidem
ſtilo limaue notandus. Eadem polorum loca etiam ſic reperiuntur.
In charta ramenta ferri ſparguntur, et ſub charta admouetur ma-
gnes priſmaticus, ſtatim enim ſcobs ferri dirigetur in duplicem
polum, et quosdam in charta arcus, et eorum ſectionis puncta, qui-
bus poli ſubiacent, determinabit. Qualis autem alteruter polus ſit,
boreus uel auſtrinus, experieris, lapide ad acum magneticam, ſuper
fulcro ſuo mobilem, appropinquante, nam polus boreus amicam, nempe
boream acus partem, adducet, repellet inimicam. Cognitis ſignatis-
que in lapide polis, utraque magnetis regio polaris, ferreis annulis
cingitur, et quaſi armatur, et ſuper ipſos polos, in circulis ferreis,
ferra prominentia et polita figuntur, poſtea armatus magnes linteo
uel ſerico panno ueſtitur. conf. VOIGTEL. l. c. et Bion de inſtru-
mentis mathematicis. L. III. c. 2. p. 103. ſq. ed. german. conſtat
autem experientia, armatum magnetem nudo multo potentiorem
fieri.
9.
Aſſeruatur magnes uel in ciſtula, qua ramenta ferri con-
tinentur, uel ita ſuſpenditur, ut in mundi plagas ſeſe conuertere
poſſit, et tum ex unco ferreo, qui eiusdem armaturae adhaeret,
ferrea pondera appenduntur, quae dum ſenſim augentur, uis attra-
hendi et dirigendi in polos una incrementa capit. Hinc autem per
ſe quisque iudicauerit, magnetem praeſtare altero tanto plus, quanto
grauior a pondera adducit.
tinentur, uel ita ſuſpenditur, ut in mundi plagas ſeſe conuertere
poſſit, et tum ex unco ferreo, qui eiusdem armaturae adhaeret,
ferrea pondera appenduntur, quae dum ſenſim augentur, uis attra-
hendi et dirigendi in polos una incrementa capit. Hinc autem per
ſe quisque iudicauerit, magnetem praeſtare altero tanto plus, quanto
grauior a pondera adducit.