Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
171 cxv
172 cxvi
173 cxvij
174 cxviij
175 cxix
176 cxx
177 cxxi
178 cxxij
179 cxxiij
180 cxxiiij
181 cxxv
182 cxxvi
183 cxxvij
184 cxxviij
185 cxxix
186 cxxx
187 cxxxi
188 cxxxij
189 cxxxiij
190 cxxxiiij
191 cxxxv
192 cxxxvi
193 cxxxvij
194 cxxxviij
195 cxxxix
196 clx
197 cxli
198 cxlij
199 cxliij
200 cxliiij
< >
page |< < (cxvi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div165" type="section" level="1" n="26">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">
              <pb o="cxvi" file="0172" n="172" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            wachſe vonn wegen der kälte/ dieweil der berg am ſelbigen theil gegen dem
              <lb/>
            Borea vnd Mitnacht ligt/ vnnd auch on vnderlaß treffenlich groß wind.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">Der Ametiſch aber wůchs (nach meinẽ verſtand) auß dem außgewachßnen
              <lb/>
            Cryſtall/ dann wir funden kein ſtein daran hangen/ ſonder allein die ſpi-
              <lb/>
            tzen vnzimlich groß/ gleich als wann die behalten vnd auß der erdẽ feüch-
              <lb/>
            te vnd dunſt ein ſolliche farb entpfangen/ wir mochten auch ettliche ſtück
              <lb/>
            finden/ ſo an den anderen noch hiengend/ wölche ſchon angefangen fich zů
              <lb/>
            ferben. </s>
            <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">Solliches hab ich auch faſt an dem Onyx vermercket/ als ich noch
              <lb/>
            in Franckreich geweſen/ dañ man ſach auch daß ſie auß löcherechtigen ſtei-
              <lb/>
            nen harfür kamend/ es hatt aber auch ſolliches (wie man ſagt) ſein vrſach/
              <lb/>
            dann die edlen geſtein wachſen durch ein außtruckung. </s>
            <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">es hatt aber jr ſubty
              <lb/>
            le ſubſtantz ein werme müſſen haben. </s>
            <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">weil die würcket/ dröcknet ſie auff. </s>
            <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve">die
              <lb/>
            feüchte aber wirt durch die kelte zůſammen getriben. </s>
            <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">Deßhalben wachſen
              <lb/>
            die edlen geſtein nach vyl faltiger ordnung/ in einem kleinen löchlin/ an dẽ
              <lb/>
            dickerẽ orth jrer materiẽ/ domit die feüchtigkeit baß erleüteret werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">Wañ
              <lb/>
            aber ſolliche dem vnreinen nit geleich iſt/ welches durch die dünnere ſub-
              <lb/>
            ſtãtz tringet/ ſo wirt das edelgeſtein beſprẽget. </s>
            <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">Ich komm aber wider zů der
              <lb/>
            ordnung.</s>
            <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">Das xviij. </s>
            <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">edelgeſtein iſt ein Saphir/ wölcher an der herte vñ farb leicht
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0172-01" xlink:href="note-0172-01a" xml:space="preserve">Saphir.</note>
            lich von den anderen vnderſcheiden wirt/ die farb iſt nit allwägen vorhan-
              <lb/>
            den/ wann ſie aber rein vnd vollkommen/ ſo iſt kein lieblichere/ dann er
              <lb/>
            ſicht wie der ſchön vñ lauter him̃el. </s>
            <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">Der letſt in diſer ordnũg iſt der Meer
              <lb/>
            waſſer/ die weil ſolliches dem ſchaum deß meers geleichet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">er ſcheinet mer
              <lb/>
            dann der Cryſtall/ iſt aber nitt herter/ wirt auch nit gröſſer dañ ein nuß. </s>
            <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">er
              <lb/>
            hatt ein weyſſe farb/ ſo etwas zů der blauwe geneigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">er zwitzeret aber mehr
              <lb/>
            von wägen ſeiner farb enderung/ darumb were er kommlicher ein verfel-
              <lb/>
            ſcheten Adamanten darauß zů machen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">Die weil dann achterley fürnem̃ er
              <lb/>
            farben den edlen geſteinen/ iſt der Adamant vnd Cryſtall weyß/ darzů die
              <lb/>
            ein gattung am Onyx/ vnnd Meer waſſer/ wie wol nitt lauter/ dañ ſie nei
              <lb/>
            gend ſich etwz vff dz blauw. </s>
            <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">Der Hyacinth iſt purpurfarb/ der Chryſolith
              <lb/>
            goldfarb/ der Carfunckel vnnd Sarda füwrfarb. </s>
            <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">Der Smaragd/ Beril-
              <lb/>
            lus/ vñ Topazius ſeind grün/ der Ametiſch iſt weinfarb/ der Saphyr him
              <lb/>
            melblauw/ Der Iaſpis vñ Achates ſeind mancherlei farbẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">der Onyx vnd
              <lb/>
            der Sardonyx hatt dreyerleyfarb. </s>
            <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">Es ſeind auch die Irides vnd regenbo-
              <lb/>
            gen auß des vnreinerẽ Cryſtallen art/ mit grünen ſteinẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">diſes ſeind/ ſo wir
              <lb/>
            hie vor berillen genennet haben/ doch nit die warhafften.</s>
            <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">Es ſeind über diſe warhaffte gemeine edlenſtein/ noch andere köſtliche
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0172-02" xlink:href="note-0172-02a" xml:space="preserve">Berlin.</note>
            ſtein/ die den ſteinen gleichfermig ſeind/ vnder welchem die berlin am edle
              <lb/>
            ſten ſeind/ welche leichtlich von dem geſtein mögen erkennet werden/ weil
              <lb/>
            ſie denen gar nicht geleichend/ aber faſt ſchwerlichen von den verfelſcheten
              <lb/>
            berlinen. </s>
            <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve">Noch diſen iſt Corall/ welcher an ſeiner natur auch nicht den ſtei
              <lb/>
            nen gleichförmig/ er gleyſſet nit faſt/ iſt dunckel/ im ſelbs allenthalben ge-
              <lb/>
            leich/ vnd knöpffechtig. </s>
            <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve">Der Agſtein wirt erkeñet auß dẽ/ daß er die ſtrauw
              <lb/>
            halm an ſich zeücht/ vnnd treffenlichen wol reücht/ wañ man in anzündet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">Ein theil iſt durſichtig/ das ander dunckel/ aber doch ſelten/ alſo daß ſolli
              <lb/>
            ches mehr ein anlaſter an ihm/ dann ein vnderſcheid iſt/ ich hab etwan ein
              <lb/>
            ſtuck vonn dreizehen pfunden bey einanderen geſehen. </s>
            <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">Der bimmel-
              <lb/>
            blauw ſtein wirt vonn dem Plinio ein Saphyr genennet/ wölches wort
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>