Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
311 cclv
312 cclvi
313 cclvij
314 cclviij
315 cclix
316 cclx
317 cclxi
318 cclxij
319 cclxiij
320 cclxiiij
321 cclxv
322 cclxvi
323 cclxvij
324 cclxviij
325 cclxix
326 cclxx
327 cclxxi
328 cclxxij
329 cclxxiij
330 cclxxiiij
331 cclxxv
332 cclxxvi
333 cclxxvij
334 cclxxviij
335 cclxxix
336 cclxxx
337 cclxxxi
338 cclxxxij
339 cclxxxiij
340 cclxxxiiij
< >
page |< < (cclix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div377" type="section" level="1" n="45">
          <pb o="cclix" file="0315" n="315" rhead="ſachen/ Das ſiebend bůch."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8477" xml:space="preserve">Darnmb bringet er ein böß argumẽt/ mit wölchem er etwas wider diſen
              <lb/>
            beſchlieſſen will. </s>
            <s xml:id="echoid-s8478" xml:space="preserve">Es iſt wol gewüß/ daß dz meer auch ein blaſt habe/ wañ er
              <lb/>
            durch den blaſt ein him̃eliſche werme verſtath. </s>
            <s xml:id="echoid-s8479" xml:space="preserve">ſo er aber dẽ lufft ſetzt/ iſt es
              <lb/>
            falſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s8480" xml:space="preserve">Dañ wie möchte der lufft vnder dem waſſer ſein? </s>
            <s xml:id="echoid-s8481" xml:space="preserve">weil er doch võ ſtũd
              <lb/>
            an auß bricht vnd eben gleich iſt/ es ſeye deßen vyl oder wenig. </s>
            <s xml:id="echoid-s8482" xml:space="preserve">darũb brau-
              <lb/>
            chet er ein gantz vnnütz argumẽt/ in welchem nit einerley verſtand der wor
              <lb/>
            ten iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8483" xml:space="preserve">dann der geiſt oder blaſt heißt viererley ding/ nam̃lich das ſubteiler
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0315-01" xlink:href="note-0315-01a" xml:space="preserve">Gryſt.</note>
            blůt in den thieren/ die lebendige geyſter o{der} geſpengſt/ demnach den lufft/
              <lb/>
            vnd die him̃liſche werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s8484" xml:space="preserve">ſo fahret er von dem einen in das an{der}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8485" xml:space="preserve">beſchleüßt
              <lb/>
            nit anders/ als wañ yemant alſo ſagt/ Der hüd nagt die bein/ darũb nagen
              <lb/>
            die ſternen am him̃el bein. </s>
            <s xml:id="echoid-s8486" xml:space="preserve">dañ es ſeind etlich ſternen die man hünd nennet.</s>
            <s xml:id="echoid-s8487" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8488" xml:space="preserve">Es iſt aber diſes ein gantz ſteiff argumẽt/ das die fiſch den athem nit an
              <lb/>
            ſich ziehend/ weil der lufft vnder dem waſſer nit mag verborgen ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s8489" xml:space="preserve">Wañ
              <lb/>
            der auch zůzeiten vorhanden/ hatt ſich nit gebüren wöllen/ daß ein natür-
              <lb/>
            licher vnd gemeiner handel ſolte an einer vngewüßen ſach ſo ſich ongefahr
              <lb/>
            begebe/ ſthan/ ja der ſich nit allein ongefahr begibt/ ſonder der natur gar
              <lb/>
            zůwider iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8490" xml:space="preserve">Was aber diſes für elemẽt/ ſo in einem vermiſchetẽ ding ſeind/
              <lb/>
            iſt etwan vor angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8491" xml:space="preserve">dann man nennet die Elementen den proportzen
              <lb/>
            vnnd nit ſubſtantzen nach.</s>
            <s xml:id="echoid-s8492" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8493" xml:space="preserve">Daß ſie aber die bein auff hebẽ ſo die fiſchſchorẽ bedecken/ beſchicht zům
              <lb/>
            theil daß ſie ſich von dem waſſer erkülen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8494" xml:space="preserve">dañ weil ſie der angebornẽ werme
              <lb/>
            wenig hand/ iſt genůgſam daß dz hertz durch die nechſte vm̃ligende örther
              <lb/>
            erkůlt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s8495" xml:space="preserve">dañ es erzeigt ſich nienẽ ein gänglin/ durch wölchen der lufft/
              <lb/>
            wañ er ſchon vorhanden/ möchte zů dem hertzẽkom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s8496" xml:space="preserve">wañ auch diſe einer-
              <lb/>
            ley geſtalt athmeten/ ſo ſich der fiſchſchoren teckel zůſam̃en ziehẽ/ lebten ſie
              <lb/>
            lenger außerthalbẽ dem waſſer/ welches doch nit waar iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8497" xml:space="preserve">ja ſie lebẽ min{der}/
              <lb/>
            dann ſie erkülẽ ſich nit ſo wol/ ob ſie gleich nit ſo faſt von dem lufft verletzet
              <lb/>
            werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s8498" xml:space="preserve">Was man aber võ erquickung des leblichen geiſts der thierẽ/ auch
              <lb/>
            auß des luffts ſubſtãtz ſagt/ beſchicht in den fiſchẽ durch dz kalt waſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s8499" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            es beſchicht auch in den jrrdiſchẽ thierẽ nit eigentlichẽ auß dem lufft/ ſonder
              <lb/>
            auß dẽ ſubteileſtẽ geblüt/ ſo võ dem lufft iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8500" xml:space="preserve">deßhalbẽ ſeind die fiſch/ weil ſie
              <lb/>
            den lufft nit athmẽ/ eines tollẽ verſtãd/ dieweil ſie keine ſubteyle geyſter ha
              <lb/>
            ben mögen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8501" xml:space="preserve">daß ſie aber dz waſſer an ſich ziehen/ jr hertz zůerkülẽ/ demnach
              <lb/>
            auch dz man von dem keüchẽ vnd ginẽ in der hitz ſagt/ darzů auch des her-
              <lb/>
            tzen gelegenheit/ bey den fiſchſchorẽ an dem oberẽ leib/ zeigend an/ daß ſie
              <lb/>
            ſich on vnderlaß von des lauffendẽ waſſers kälte erquicken. </s>
            <s xml:id="echoid-s8502" xml:space="preserve">Ob aber auch
              <lb/>
            die mucken reſpirieren vnnd athmen/ vermeinet Ariſtoteles/ daß eben die
              <lb/>
            ſelbige vñ vyl fiſch ein getöß machen/ aber kein ſtimm haben/ namlich ſo
              <lb/>
            der innerlich geyſt/ den ſie habẽ/ bewegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8503" xml:space="preserve">dañ (wie gemeldet) haben alle
              <lb/>
            fiſch iñwen dig einẽ lufft/ eintweders in der blaſen/ oder zwiſchẽ dem rucken
              <lb/>
            vnd bauch/ vnd hand kein beſondere fäle darzů. </s>
            <s xml:id="echoid-s8504" xml:space="preserve">darumb läugnet niemand
              <lb/>
            daß ſie lufft bey jnen haben/ daß ſie aber athmen vnd den auſſerlichen lufft
              <lb/>
            au ſich ziehen/ iſt nit waar/ dañ die mucken möchten leichter den athem an
              <lb/>
            ſich vnd hinweg thůn/ dann die fiſch/ weil ſie in dem lufft leben.</s>
            <s xml:id="echoid-s8505" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Es lebt aber ein yedes thier in dem element/ does whonet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">daß aber die
              <lb/>
            fiſch in dem waſſer von ſtundan ſterbẽ ſo man dz geſchirr bedecket/ dem iſt
              <lb/>
            nit alſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">wañ ſie auch deßhalben ſturbẽ/ wurdẽ ſie gleich obſich tringẽ/ wel-
              <lb/>
            ches doch nit beſchicht. </s>
            <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">dañ es farẽ wol alle fiſch etwã obẽ vff dem waſſer/
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>