Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
321 cclxv
322 cclxvi
323 cclxvij
324 cclxviij
325 cclxix
326 cclxx
327 cclxxi
328 cclxxij
329 cclxxiij
330 cclxxiiij
331 cclxxv
332 cclxxvi
333 cclxxvij
334 cclxxviij
335 cclxxix
336 cclxxx
337 cclxxxi
338 cclxxxij
339 cclxxxiij
340 cclxxxiiij
341 cclxxxv
342 cclxxxvi
343 cclxxxvij
344 cclxxxviij
345 cclxxxix
346 ccxc
347 ccxci
348 ccxcij
349 ccxciij
350 ccxciiij
< >
page |< < (cclxxij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div377" type="section" level="1" n="45">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8895" xml:space="preserve">
              <pb o="cclxxij" file="0328" n="328" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            mend/ vnd ſolches bald/ domitt vnd ſie nit verdurben. </s>
            <s xml:id="echoid-s8896" xml:space="preserve">deßhalben wann ſie
              <lb/>
            von fiſchen kom̃en/ wachſen ſie gar bald. </s>
            <s xml:id="echoid-s8897" xml:space="preserve">dann ſie haben faſt eines ſaurteigs
              <lb/>
            krafft/ vnd ghand von jhnen ſelbs bald auff/ ziehen auch der erdẽ vnd deß
              <lb/>
            waſſers feüchtigkeit an ſich. </s>
            <s xml:id="echoid-s8898" xml:space="preserve">das meñlin ſpreittet außwendig ſeinen ſaamen
              <lb/>
            darã/ deſſen es dañ vyl hat/ wie die weiblin vyl eyer. </s>
            <s xml:id="echoid-s8899" xml:space="preserve">Die eyer wachſen auch
              <lb/>
            gar bald/ weil vyl feißtigkeit in jhnen begriffen/ die ſich leichtlich auß ſtre-
              <lb/>
            cket. </s>
            <s xml:id="echoid-s8900" xml:space="preserve">Auß diſer vrſach wachſen die Welſen vnd Murenẽ alſo ſehr/ dz man al
              <lb/>
            le tag erkennen mag/ wie vyl ſie gewachſen ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s8901" xml:space="preserve">Es iſt aber angezeigt daß
              <lb/>
            diſe/ ſo bald wachſen/ nit lang mögen leben.</s>
            <s xml:id="echoid-s8902" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8903" xml:space="preserve">Es ſeind aber deren gar vyl/ die auß der feüle on ſaamen harfür kom̃en/
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0328-01" xlink:href="note-0328-01a" xml:space="preserve">Fiſch ſo auſs
                <lb/>
              feülung kom-
                <lb/>
              mend.</note>
            dañ es iſt gewüs dz die Cyprinẽ/ ſchleyen/ äl/ vnd grundelen/ alſo geboren
              <lb/>
            werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s8904" xml:space="preserve">Vn{der} allen fiſchẽ die on ſaamẽ fürkom̃en/ haltet man den Cyprinẽ
              <lb/>
            o{der} ſchleyen in den ſüſſen waſſerẽ für den gröſtẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8905" xml:space="preserve">diſen neñet man zů Meylãd
              <lb/>
            ein Carpanẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8906" xml:space="preserve">Es iſt ein wun{der}/ daß er nit allein võ {der} feülung/ ſon{der} auch võ
              <lb/>
            eyerẽ fürkom̃et/ vnd diſes in treffenlicher anzaal. </s>
            <s xml:id="echoid-s8907" xml:space="preserve">dañ man glaubt er gebere
              <lb/>
            im iar zům drittẽ mal. </s>
            <s xml:id="echoid-s8908" xml:space="preserve">Man ſagt er wachſe bey zweiẽ ſchůẽ lang. </s>
            <s xml:id="echoid-s8909" xml:space="preserve">doch hab ich
              <lb/>
            in etwan größer geſehẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8910" xml:space="preserve">Man zellet auch vyllerley fiſch in diſer art. </s>
            <s xml:id="echoid-s8911" xml:space="preserve">Zům er-
              <lb/>
            ſtẽn die Sardoer/ wölches fiſch von herttẽ gradten ſeind vñ vngeſchmacktẽ
              <lb/>
            fleiſch/ ſchlächt/ doch zimlich breitt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8912" xml:space="preserve">dẽnach die Clauaten vnd Delphinatẽ/
              <lb/>
            weil diſe geſchnablet ſeind/ vnd zů beiden ſeitẽ an dẽ oberen theil etlich ange
              <lb/>
            henckte flügel hand/ alſo auch die Ballerẽ vnd Vangerẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8913" xml:space="preserve">Sy haben all kein
              <lb/>
            zän in dem mund/ wie auch die ſchleyẽ/ ſon{der} allein die malzän bey dẽ ſchlũd
              <lb/>
            ſthen/ wie ich auch in den ſchleyen vermercket hab. </s>
            <s xml:id="echoid-s8914" xml:space="preserve">ſie hand ein fleiſchigẽ ra-
              <lb/>
            chen/ vnd zů nidereſt in dẽ maul zwey bein ſthen/ im rachẽ aber ein dreyeck-
              <lb/>
            echtiges/ durch wölche weil ſie zůſamen ghond/ die ſpeyß behalten wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8915" xml:space="preserve">Sy
              <lb/>
            habẽ auch am ruckẽ ſpitze ſtachel/ vñ an dẽ gantzen leib breitte vñ herte ſchü
              <lb/>
            pen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8916" xml:space="preserve">Ob dẽ rachen hand ſie einen ſtein/ wölcher den durſt vertreibẽ ſoll/ dar
              <lb/>
            zů dz blůtẽ auß {der} naſen/ wañ man diſen in dẽ mund haltet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8917" xml:space="preserve">er ſoll auch faſt
              <lb/>
            nutzlich ſein/ denẽ ſo dz grien habẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8918" xml:space="preserve">Es iſt nicht gewüſſers dañ dz ſie ab dem
              <lb/>
            ton{der} erſtaunẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8919" xml:space="preserve">Er wachſet gar ſchnell/ vñ wirt in drey o{der} vier iarẽ der gantz
              <lb/>
            weyer voll/ dañ die kleinen werdẽ groß/ vñ auß wenigen gar vyl. </s>
            <s xml:id="echoid-s8920" xml:space="preserve">Es iſt ein
              <lb/>
            ſchlechter fiſch/ weil mã derẽ vil findt/ die dornechtige art aber iſt die ſchlech
              <lb/>
            teſte/ vnd nachgültigeſte. </s>
            <s xml:id="echoid-s8921" xml:space="preserve">Er iſſet kaat vnd andern wůſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8922" xml:space="preserve">wañ man aber die
              <lb/>
            erſte arth nach friſch in einẽ teig in dẽ bachoffen einſchleüßt vnd bereittet/
              <lb/>
            iſt es nit ein vnanmüttige ſpeyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s8923" xml:space="preserve">doch ſoll man ſie mitt pfäffer/ zim̃et/ näge
              <lb/>
            lein/ ſaffran/ vnd anders dergleichen anmachen.</s>
            <s xml:id="echoid-s8924" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8925" xml:space="preserve">Die Apuen/ Aphien o{der} meergrundelen wachſen auß dẽ meerſchaum. </s>
            <s xml:id="echoid-s8926" xml:space="preserve">deß
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0328-02" xlink:href="note-0328-02a" xml:space="preserve">Meergrunde-
                <lb/>
              len natur.</note>
            halben werdẽ ſie von dẽ regen faſt gemehret. </s>
            <s xml:id="echoid-s8927" xml:space="preserve">etlich aber werden von {der} Sardi
              <lb/>
            naren o{der} meergroppen ſaamen/ wölcher auff das ſand gefallen iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8928" xml:space="preserve">Darum̃
              <lb/>
            werdẽ auß diſen wi{der} Sardinen vnd groppen/ aber gar ſchlecht/ alſo dz diſe
              <lb/>
            wachſung {der} ſeidenwürmen geburt nit faſt vngeletch iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8929" xml:space="preserve">Die grundelẽ ſeind
              <lb/>
            den Meeraletẽ o{der} ſarderen an {der} geſtalt nit vngeleich/ vñ an {der} größe den hä
              <lb/>
            ringen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8930" xml:space="preserve">doch iſt we{der} eyer nach ſaamen in jhnẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8931" xml:space="preserve">an dẽ anfang hand ſie größere
              <lb/>
            köpff vnd augen/ alſo dz faſt ſonſt gar nicht an jhnen iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8932" xml:space="preserve">Sy leben alle zeyt
              <lb/>
            in forcht/ darumb hauffen ſie ſich zůſamen wie die Algen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8933" xml:space="preserve">Sy machẽ auch ſo
              <lb/>
            groß hauffen/ dz ſie etwan ein ſchiff an ſeinẽ lauff hinderen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8934" xml:space="preserve">deßhalbẽ fahet
              <lb/>
            man ſie auch mit großẽ hauffen/ alſo das Rondelletius bezeüget/ es haben
              <lb/>
            zween fiſcher auff einẽ tag fünfftzig goldcronẽ an jhnẽ gewoñen Sy thůnd
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>