Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
< >
page |< < (cccclxxxviij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div695" type="section" level="1" n="66">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15773" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclxxxviij" file="0544" n="544" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
              <figure xlink:label="fig-0544-01" xlink:href="fig-0544-01a" number="80">
                <variables xml:id="echoid-variables61" xml:space="preserve">o a e b g f n d m l k h</variables>
              </figure>
            Centrum gãg ge-
              <lb/>
            ſtrackt durch A D
              <lb/>
            C. </s>
            <s xml:id="echoid-s15774" xml:space="preserve">ſchnůr ſchlecht
              <lb/>
            ob diſem gãg deß
              <lb/>
            zeigers oder Com
              <lb/>
            paß ſchattẽ C H.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s15775" xml:space="preserve">der zeiger ſeye C
              <lb/>
            D. </s>
            <s xml:id="echoid-s15776" xml:space="preserve">diſes obereſt
              <lb/>
            theil D ſeye mitt
              <lb/>
            dẽ Cẽtro ein ding/
              <lb/>
            von wegen der er
              <lb/>
            dẽ/ ſo klein iſt/ vñ
              <lb/>
            zů der Soñen hö
              <lb/>
            he gerechnet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15777" xml:space="preserve">deß
              <lb/>
            lands weytte ſeye
              <lb/>
            A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s15778" xml:space="preserve">deßhalbenn
              <lb/>
            wirt dz B deß Aequinoctien punctẽ ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s15779" xml:space="preserve">Vñ nem̃e man dañ zů beiden ſeitẽ
              <lb/>
            xxiij grad oder theil vñ ein halbẽ/ damit der Solſtitien punctẽ ſeyen E vñ
              <lb/>
            F. </s>
            <s xml:id="echoid-s15780" xml:space="preserve">ſo iſt gewüß daß der eccentriſch circkel/ ſo nit in einem centro oder mitel
              <lb/>
            puncten ſthet/ an dem ſchatten nicht enderẽ wirt (Ob wol das O höher dañ
              <lb/>
            das N ſthet nach dem zwölfften theil eines halben Diameters an der ſoñen
              <lb/>
            eccentrico. </s>
            <s xml:id="echoid-s15781" xml:space="preserve">dann alſo großer vnderſcheid iſt von dem Apogeo biß zů ſeinem
              <lb/>
            gegen theil) dann es ſeye die ſonn in dem O oder N/ ſo ligt nicht daran. </s>
            <s xml:id="echoid-s15782" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            der ſchatten iſt C M. </s>
            <s xml:id="echoid-s15783" xml:space="preserve">Wann man nun ein ſchattẽ erlernet/ namlich C K/
              <lb/>
            als die Soñ im G ſthet/ würſt du auß der erklärung taflen wüßen wie groß
              <lb/>
            G B ſeye/ auch deß equinocktiſchen circkels ſtatt/ vnd der Solſtitien/ wañ
              <lb/>
            du ſchon deß lands breite vnd gelegen heit nit hetteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15784" xml:space="preserve">dẽnach in deß circkels
              <lb/>
            theil E F/ beſchreib das orth nach der größe/ ſo die erklärũg der ſoñen ſtatt
              <lb/>
            angibt/ ye nach zweyen tagen welche zůſammen ſtim̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s15785" xml:space="preserve">wann ſollichs voll-
              <lb/>
            bracht/ ſo leg dein linial auff die verzeichnetẽ puncten/ an deß circkels theil
              <lb/>
            E F/ vnnd auff den mitel puncten D. </s>
            <s xml:id="echoid-s15786" xml:space="preserve">wo nun die regel oder linial die linien
              <lb/>
            B C zertheilen/ da wirt deß ſchatten orth zů mittag in den ſelbigen tagen
              <lb/>
            ſthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15787" xml:space="preserve">Wann du daßelbig erfunden/ ſoltu noch der ſelbigen proportz dei
              <lb/>
            nes Compaß mitag linien abtheilen/ die nam̃en vnd anders darzů ſchreibẽ.</s>
            <s xml:id="echoid-s15788" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15789" xml:space="preserve">Weil nun diſe vier vollbracht/ iſt noch überig daß wir auß der ſoñen ſcha
              <lb/>
            ten/ durch den zeiger/ die zeyt ſtund erkeñen/ wie es die Römer in dẽ brauch
              <lb/>
            gehabt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15790" xml:space="preserve">dann du wirſt auß diſer auch die gleiche ſtund erkennen/ dann es iſt
              <lb/>
            darzů geſchribẽ/ der tag ſeye wie lang er wölle. </s>
            <s xml:id="echoid-s15791" xml:space="preserve">wañ du die vngeleiche ſtundẽ/
              <lb/>
            ſo dir bekañt/ durch die ſtũden zeüchſt/ ye noch deß tags größe/ vnd dẽnach
              <lb/>
            das harauß kommet mit xij abtheileſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15792" xml:space="preserve">Ein exempel. </s>
            <s xml:id="echoid-s15793" xml:space="preserve">ich hab auß dem zei-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0544-02" xlink:href="fig-0544-02a" number="81">
                <variables xml:id="echoid-variables62" xml:space="preserve">p q r d t ſ e</variables>
              </figure>
            ger die fünffte ſtund im tag/ wann der tag neün
              <lb/>
            theil/ vñ dreytheil auß fünffẽ hatt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15794" xml:space="preserve">ſo zeüch ich die
              <lb/>
            neün theil/ vnd drey fünffte theil in fünff theil/
              <lb/>
            ſo werdẽ xlviij theil darauß. </s>
            <s xml:id="echoid-s15795" xml:space="preserve">diſes theil ich durch
              <lb/>
            xij/ ſo kom̃end viere. </s>
            <s xml:id="echoid-s15796" xml:space="preserve">diſes iſt eigentlichen die ge-
              <lb/>
            leiche ſtund. </s>
            <s xml:id="echoid-s15797" xml:space="preserve">damit du nun die ſelbigẽ vngeleichẽ
              <lb/>
            ſtunden habeſt/ ſo beſchreib die Mittags linien/
              <lb/>
            vnd mach die linien D P vnd D Q ſo zů </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>