Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[111.] Warumb diſe bücher geſchriben/ vnnd von deren nutzbarkeit/ Das c Capittel.
[112.] Von Subtiliteten. Von ſeltzammen ſachen.
[113.] END.
[114.] Ein kurtzer außzug vnd inhalt aller fürnemmen vnd nutzlicher puncten vnd ar@@k/ len/ ſo in des hochgelerten Hieronymi Cardani/ artzet zů Meyland/ ein vnnd zwentzig bücheren von den ſubteylen hendlen begriffen. Allen liebhabern der nateürlichen vnd künſt-lichen ſachen/ gantz luſtig vnnd nutz-lich zůleſen. Verteütſchet vnnd geordnet durch D. Heinricum Pantaleonem/ in der Vniuerſitet zů Baſel ordenli-chen vnd beſtelten Phyſicum. Anno M. D. lix.
[115.] Dem Erſamen vnd Weiſen her ren Lucas Gebhart/ burger vnnd des Rath in der loblichen ſtatt Baſel/ ſeinem günſtigen lieben herren vnd gůten fründ/ gnad vnnd frid von Gott vnſerem Herren.
[116.] Außzug vonn dem erſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von anfen gen/ materi/ geſtalt/ vnnd nateürlichen bewegungen.
[117.] Außzug von dem anderen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Elementen vnd deren bewegung oder wirckungen.
[118.] Außzug vonn dem dritten bůch der Dubtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Himmel.
[119.] Außzug von dem vierdten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem liecht vnnd ſchein.
[120.] Außzug von dem fünfften bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von vermiſchung vnnd vnuollkommenlichen vermiſcheten oder metalliſchen dingen/ etc.
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
[131.] Außzug vom ſibenzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von rechten künſten/ vnd künſtlichen dingen.
[132.] Außzug von dem achtzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani DoC tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von wunderbarlichen dingen/ vnnd vngläublichen ſachen.
[133.] Außzug vom neünzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Teüfel vnnd ſei/ nem geſpenſt.
[134.] Außzug vom zwenzigeſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den höchſten verſtendtnuſſen vnd Englen.
[135.] Außzug vom ein vndzwentzige ſten bůch der Subtiliteten/ Hieron. Cardani Doc/ tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von Gott vnd der gantzen welt.
[136.] Getruckt zů Baſel durch Heinrich Petri im Mertzen Anno Domini M. D. Lix.
< >
page |< < (dcccliii) of 997 > >|
909dcccliiiSubteilen ſachen. darnoch ſchlecht man mit einem hämerlin was nider vnd geſtoſſen ſoll ſein.
wölches obſich ſoll ghen/ mag von wegen deß bleyes nit vnderſich getruckt
werden
.
alſo erſcheinen der thieren vnd kreüteren bildtnuſſen nitt andereſt
als
wann ſie in wachs getrucket/ vnd mit ſcharpffen meſſer linen außgehau
wen
vnd bereitet weren.
Wañ aber das eyſen weil es glüend iſt/ in kaltẽ waſ
ſer
außgelöſchet/ wirt es hert/ gar nit ſchmidig/ vnd vnzerbrechlich/ dann
von
der kelte deß waſſers wirt dz feüwr zwungen/ daß darinnen iſt/ vnd die
feüchtigkeit
geſchwind verzeeret.
Es ſchreibtt Gonzalus Fernandus Ouiedus in dẽ ſiebendẽ bůch von den
Indiſchen
ſachen (ein herrlicher mann dem wol glauben) daß die Indi-
er
ſo ſie gefangen/ mit ſand/ vnd mit deß krauts Cabuie faden jre fůßeyſen
aufflöſen
/ daruon fliehen.
Wölliches auch gantz breüchlich in der Inſel
Hiſpaniola
.
Iſt nun dem alſo/ ſo můß der faden mechtig ſtarck vnd wider-
ſpennig
ſein/ daß er vyl gezogen möge werden/ vnd geſchwind gefüret/ dan
nethin
breit vnd eben/ damit das ſand nit widerumb auff ſpringe.
das ſand
aber
můß dünn/ rauch/ vnd hert ſein/ als dz ſand deß Smirgelſtein/ ſonſt
möchte
das eyſen nit geſchnitten werden.
Er ſagt auch daß man alſo die an
cher
zertheil.
dañ ſo man mit langwirigen/ fleiſſigen/ vnd geſchwindẽ zugẽ
die
ſtein zertheilet/ ſolt es dañ ein wunder von dem eyſen ſein?
Er iſt beſſer
dann
kein feilen/ dann man höret jn nit/ darumb ſeind die vngehörigen fei-
len
gar dünn/ vnd ſchneiden gemach/ daß man ſie nicht höret.
Der ſtahel iſt edler weder das eyſen/ vnd iſt zweyerley/ namlich gemach-
11Stahel. ter/ ſelbs gewachſen.
Ieder iſt hert/ vnd darüb zerbrüchlicher weder dz
eyſen
.
Der gemachet wirt auß dem herteſten vnd ſauberſten eyſen/ vnd von
marmorſtein
.
Der beſt iſt der von kleinen vnd weiſſen kernen ſcheint/ nicht
roſtig
/ kein ſpalt hat/ auch leichter dañ das eyſen iſt.
Wann er wol gereini-
get
/ darnoch glüend/ mit rättich ſafft/ vnd mit erdtwürmen waſſer/ ge-
leicher
maß/ drey oder viermalen abgeloſchen iſt/ ſo zerſchneidt er eyſen wie
bley
.
Der beſt ſtahel iſt/ wölcher das gold mit geleichem gewicht/ an gelt ü-
bertriffet
.
Daß aber das eyſen gereiniget/ vnd edel werde/ lernet Ariſtote-
les
in Meteoris/ da er ſpricht/ das eyſen offt außglüet/ wirt gereiniget.
vnd
was
jrrdiſch in jm iſt/ wirt ſchüpen/ vnd wirt es ſtahel.
Damit die Metalliſchen geſchirr nit brechen/ ſollen allwegen drey
o
{der} vier mit einander geweſchen werden/ ſo das erſt gerei-
niget
/ ſoll das letſt darfür geſetzet werden/ vnd alſo
noch
vnnd noch.
dann der geſtalt mögend ſie
nit
gebogen/ oder einerley beülen
bekommen
.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index