Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

List of thumbnails

< >
121
121 (lxv)
122
122 (lxvi)
123
123 (lxvij)
124
124 (lxviij)
125
125 (lxix)
126
126 (lxx)
127
127 (lxxi)
128
128 (lxxij)
129
129 (lxxiij)
130
130 (lxxiiij)
< >
page |< < (xlvi) of 997 > >|
102xlviVon mancherley wunderbaren trib gegen dẽ ſelbigẽ orth. dañ alſo ſpringet es wider hinderſich wie ein ſtein/
doch
nit ſo kräfftig/ o{der} wañ dz waſſer über dz port ghet/ dañ lauffet dz auß/
ſo
fürghet.
Das waſſer auch ſo durch dz kaat wůſt fleüffet/ lauffet lãgſa
mer
von wegen {der} vngeleiche/ vnd der vermiſchũg.
alſo lauffet dz ſchneller
ſo
durch das ſand kom̃et/ dann die ſtein.
aber am aller ſchnelleſten/ ſo durch
das
getäfflet vnnd beſetzet lauffet.
deßhalben breittend ettliche diſes alſo/
welche
des gemeinen gůts baß genieſſen wöllend.
Es iſt auch gewüß dz ein
kurtze
rören ſo nider ſich ghet/ am aller mehrſten waſſer an ſich zeücht.
dann
wañ
das waſſer außgelaſſen/ ob es wollangſam̃er lauffet/ iſt es deſſen ſo dz
feld
beſitzet.
dañ diſer faal iſt ſchnell/ vnnd nim̃et mehr waſſer an ſich ſo frey
dohar
fared/ diſes verhinderet auch das nitt ſo harnoch kom̃et.
Deßhalben ſeind allein noch zwey furnempſte ſtuck vorhanden/ nam̃lich
wie
ein hoher fal/ den lauff des nachkommenden waſſers möchte fürderen.
dañ wo es diſes nitt fürderet/ nützet es auch nicht mehr waſſer ſchöpffen.
Vnnd
das wir auch lernend/ ob das waſſer allen theilen in geleichem be-
wegt
werde/ nam̃lich dz ſo obereſt niderſt lauffet.
(Dañ wie Fronti
nus
ſagr/ achtich on zeyffel waar ſein/ daß dz waſſer/ ſo auß hohen ſchnel
len
waſſeren abgefüeret wirt/ lauffe mitt gröſſerer krafft.)
dem erſten ſe
tzend
wir/ es habe das ſtill waſſer obereſt noch der höhe ein runde/ als es
ſich
in dẽ eymerẽ erzeigt/ nit in dem vmkreyß der erden/ weil man diſes
auch
kümerlichen in gantzen landẽ ſpüret/ aber noch der höhe des geſchirs/
wañ
aber das geſchirr nitt voll iſt/ ſo iſt es oberſt geleich.
deßhalbẽ erhal-
11warum das
waſſer
imm
geſchir
rũd.
tet dz auſſereſt/ diſes ſo in mitten iſt/ domitt es nitt über das port auß
tze
.
wölches ſo lang nitt überlauffet/ biß die höhe geſtellet/ die maaß der
rotunde
nitt übertriffet.
Wañ aber diſes bewegt wirt/ behaltet es allein ſo
vyl
runde/ ſo vyl es ſich an der breitte lenge {der} gantzen erden vergleichen
mag
.
Wañ es aber ſtill lauffet/ haltet es ſich mittelmeſſig gegẽ dem das ſtill
iſt
/ ſchnell lauffet.
doch will ich allwegen die wind vndandere hindernuſ-
ſen
vorbehalten haben.
Es iſt aber kein argument/ dieweil der ſtecken ni
derſt
vermercket wirt/ ſchneller getriben hingefüeret werdẽ als in dem
7[Figure 7]A B C C/ dañ im B/ dz darüm̃ ſolte ſchneller lauffen niderſt dañ
obereſt.
dañ das C iſt etwas weitters von dẽ mittel hy-
pomochlio
/ deßhalbẽ acht ich es lauffe geleich.
Das aber auch
der
trib in einem freyen waſſer helffe das waſſer an ſich zůzie
hen
das harnach kom̃et/ iſt diſes mein můtmaſſung.
dem
erſten
/ das die waſſer ſo durch den känel lauffen/ in einer mit
tel
linien flieſſend zwiſchen der rechten vnnd haldechtigen li-
nien
.
Als das waſſer ſo durch dẽ känel A B geleittet wirt/ dz
das
ſolt mitt gantzem gewalt für lauffen durch B C.
vnnd
wo
es gar kein trib hett/ durch B D.
welches wir an dem waſſer ſehen/ ſo be
ſeytz
auß dem känel fallet/ vnnd nitt fordereſt.
Deßhalben wirt es noch
8[Figure 8]a b c e d f der mittleſten rechnung dem erſten durch B E lauf-
fen
/ dẽnach ye mehr ſich wenden A/ C wie auch A B/
vnnd
alſo dem F.
vnder dem F aber geſtrackt durch
die
linien/ ſo geleichweytt ſthet B D.
Ein anders. dz waſſer ſo ſanfft dohar faret/ das iſt ge
leich
/ ob es wol durch die ſtein lauffet.
welches aber mit
üngeſtüm̃e
faret/ dz ſpringt lauffet vngeleich.
wie auch Vergilius ſagt/

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index