Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

List of thumbnails

< >
311
311 (cclv)
312
312 (cclvi)
313
313 (cclvij)
314
314 (cclviij)
315
315 (cclix)
316
316 (cclx)
317
317 (cclxi)
318
318 (cclxij)
319
319 (cclxiij)
320
320 (cclxiiij)
< >
page |< < (cclix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div377" type="section" level="1" n="45">
          <pb o="cclix" file="0315" n="315" rhead="ſachen/ Das ſiebend bůch."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8477" xml:space="preserve">Darnmb bringet er ein böß argumẽt/ mit wölchem er etwas wider diſen
              <lb/>
            beſchlieſſen will. </s>
            <s xml:id="echoid-s8478" xml:space="preserve">Es iſt wol gewüß/ daß dz meer auch ein blaſt habe/ wañ er
              <lb/>
            durch den blaſt ein him̃eliſche werme verſtath. </s>
            <s xml:id="echoid-s8479" xml:space="preserve">ſo er aber dẽ lufft ſetzt/ iſt es
              <lb/>
            falſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s8480" xml:space="preserve">Dañ wie möchte der lufft vnder dem waſſer ſein? </s>
            <s xml:id="echoid-s8481" xml:space="preserve">weil er doch võ ſtũd
              <lb/>
            an auß bricht vnd eben gleich iſt/ es ſeye deßen vyl oder wenig. </s>
            <s xml:id="echoid-s8482" xml:space="preserve">darũb brau-
              <lb/>
            chet er ein gantz vnnütz argumẽt/ in welchem nit einerley verſtand der wor
              <lb/>
            ten iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8483" xml:space="preserve">dann der geiſt oder blaſt heißt viererley ding/ nam̃lich das ſubteiler
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0315-01" xlink:href="note-0315-01a" xml:space="preserve">Gryſt.</note>
            blůt in den thieren/ die lebendige geyſter o{der} geſpengſt/ demnach den lufft/
              <lb/>
            vnd die him̃liſche werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s8484" xml:space="preserve">ſo fahret er von dem einen in das an{der}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8485" xml:space="preserve">beſchleüßt
              <lb/>
            nit anders/ als wañ yemant alſo ſagt/ Der hüd nagt die bein/ darũb nagen
              <lb/>
            die ſternen am him̃el bein. </s>
            <s xml:id="echoid-s8486" xml:space="preserve">dañ es ſeind etlich ſternen die man hünd nennet.</s>
            <s xml:id="echoid-s8487" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8488" xml:space="preserve">Es iſt aber diſes ein gantz ſteiff argumẽt/ das die fiſch den athem nit an
              <lb/>
            ſich ziehend/ weil der lufft vnder dem waſſer nit mag verborgen ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s8489" xml:space="preserve">Wañ
              <lb/>
            der auch zůzeiten vorhanden/ hatt ſich nit gebüren wöllen/ daß ein natür-
              <lb/>
            licher vnd gemeiner handel ſolte an einer vngewüßen ſach ſo ſich ongefahr
              <lb/>
            begebe/ ſthan/ ja der ſich nit allein ongefahr begibt/ ſonder der natur gar
              <lb/>
            zůwider iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8490" xml:space="preserve">Was aber diſes für elemẽt/ ſo in einem vermiſchetẽ ding ſeind/
              <lb/>
            iſt etwan vor angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8491" xml:space="preserve">dann man nennet die Elementen den proportzen
              <lb/>
            vnnd nit ſubſtantzen nach.</s>
            <s xml:id="echoid-s8492" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8493" xml:space="preserve">Daß ſie aber die bein auff hebẽ ſo die fiſchſchorẽ bedecken/ beſchicht zům
              <lb/>
            theil daß ſie ſich von dem waſſer erkülen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8494" xml:space="preserve">dañ weil ſie der angebornẽ werme
              <lb/>
            wenig hand/ iſt genůgſam daß dz hertz durch die nechſte vm̃ligende örther
              <lb/>
            erkůlt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s8495" xml:space="preserve">dañ es erzeigt ſich nienẽ ein gänglin/ durch wölchen der lufft/
              <lb/>
            wañ er ſchon vorhanden/ möchte zů dem hertzẽkom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s8496" xml:space="preserve">wañ auch diſe einer-
              <lb/>
            ley geſtalt athmeten/ ſo ſich der fiſchſchoren teckel zůſam̃en ziehẽ/ lebten ſie
              <lb/>
            lenger außerthalbẽ dem waſſer/ welches doch nit waar iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8497" xml:space="preserve">ja ſie lebẽ min{der}/
              <lb/>
            dann ſie erkülẽ ſich nit ſo wol/ ob ſie gleich nit ſo faſt von dem lufft verletzet
              <lb/>
            werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s8498" xml:space="preserve">Was man aber võ erquickung des leblichen geiſts der thierẽ/ auch
              <lb/>
            auß des luffts ſubſtãtz ſagt/ beſchicht in den fiſchẽ durch dz kalt waſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s8499" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            es beſchicht auch in den jrrdiſchẽ thierẽ nit eigentlichẽ auß dem lufft/ ſonder
              <lb/>
            auß dẽ ſubteileſtẽ geblüt/ ſo võ dem lufft iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8500" xml:space="preserve">deßhalbẽ ſeind die fiſch/ weil ſie
              <lb/>
            den lufft nit athmẽ/ eines tollẽ verſtãd/ dieweil ſie keine ſubteyle geyſter ha
              <lb/>
            ben mögen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8501" xml:space="preserve">daß ſie aber dz waſſer an ſich ziehen/ jr hertz zůerkülẽ/ demnach
              <lb/>
            auch dz man von dem keüchẽ vnd ginẽ in der hitz ſagt/ darzů auch des her-
              <lb/>
            tzen gelegenheit/ bey den fiſchſchorẽ an dem oberẽ leib/ zeigend an/ daß ſie
              <lb/>
            ſich on vnderlaß von des lauffendẽ waſſers kälte erquicken. </s>
            <s xml:id="echoid-s8502" xml:space="preserve">Ob aber auch
              <lb/>
            die mucken reſpirieren vnnd athmen/ vermeinet Ariſtoteles/ daß eben die
              <lb/>
            ſelbige vñ vyl fiſch ein getöß machen/ aber kein ſtimm haben/ namlich ſo
              <lb/>
            der innerlich geyſt/ den ſie habẽ/ bewegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8503" xml:space="preserve">dañ (wie gemeldet) haben alle
              <lb/>
            fiſch iñwen dig einẽ lufft/ eintweders in der blaſen/ oder zwiſchẽ dem rucken
              <lb/>
            vnd bauch/ vnd hand kein beſondere fäle darzů. </s>
            <s xml:id="echoid-s8504" xml:space="preserve">darumb läugnet niemand
              <lb/>
            daß ſie lufft bey jnen haben/ daß ſie aber athmen vnd den auſſerlichen lufft
              <lb/>
            au ſich ziehen/ iſt nit waar/ dañ die mucken möchten leichter den athem an
              <lb/>
            ſich vnd hinweg thůn/ dann die fiſch/ weil ſie in dem lufft leben.</s>
            <s xml:id="echoid-s8505" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Es lebt aber ein yedes thier in dem element/ does whonet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">daß aber die
              <lb/>
            fiſch in dem waſſer von ſtundan ſterbẽ ſo man dz geſchirr bedecket/ dem iſt
              <lb/>
            nit alſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">wañ ſie auch deßhalben ſturbẽ/ wurdẽ ſie gleich obſich tringẽ/ wel-
              <lb/>
            ches doch nit beſchicht. </s>
            <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">dañ es farẽ wol alle fiſch etwã obẽ vff dem waſſer/
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>