Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

List of thumbnails

< >
511
511 (cccclv)
512
512 (cccclvi)
513
513 (cccclvij)
514
514 (cccclviij)
515
515 (cccclix)
516
516 (cccclx)
517
517 (cccclxi)
518
518 (cccclxij)
519
519 (cccclxiij)
520
520 (cccclxiiij)
< >
page |< < (cccclv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div622" type="section" level="1" n="58">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14721" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclv" file="0511" n="511" rhead="ſachen/ Das zehendt bůch."/>
            nutzlich. </s>
            <s xml:id="echoid-s14722" xml:space="preserve">alſo mag man jm auch zů dem anderen vnd dritten mal thůn.</s>
            <s xml:id="echoid-s14723" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14724" xml:space="preserve">Es iſt auch ein großer vnderſcheid in den ölen nach dem vnnd ſie bereit-
              <lb/>
            tet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14725" xml:space="preserve">dann von dem füechtenbaum hartz machet man öl/ wann man
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-0511-1" xlink:href="hd-0511-1a" number="36"/>
            etwas darüber geüſſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14726" xml:space="preserve">man zeücht es auch mitt deß feüwrs krafft harauß/
              <lb/>
            wölliches als weytt von dem anderen/ als himmel vnnd erdterich iſt/ alſo
              <lb/>
            zů reden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14727" xml:space="preserve">Auß dem gälen im ey trucket man auch harauß/ wann ſie hert wor
              <lb/>
            den/ wölches faſt die halb ſchwere hat. </s>
            <s xml:id="echoid-s14728" xml:space="preserve">alſo auch mit diſtillierung. </s>
            <s xml:id="echoid-s14729" xml:space="preserve">es iſt auch
              <lb/>
            nit allein der vnderſcheid/ daß diſes ſo außgetrucket/ vmb ſo vyl krefftiger
              <lb/>
            iſt/ dann das ſo an der Sonnen werme bereittet/ ſchwecher/ dañ diſes ſo ge
              <lb/>
            diſtilliert worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14730" xml:space="preserve">Man bereittet aber die blůmen alſo in der werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s14731" xml:space="preserve">ſie ver-
              <lb/>
            enderen ſich auch von jnen ſelbs/ wann man ſie in gleſenen geſchirren vn{der}
              <lb/>
            die erdẽ vergrabt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14732" xml:space="preserve">etwan auch wañ man es zůſamen thůt/ als in mandelker
              <lb/>
            nen öl. </s>
            <s xml:id="echoid-s14733" xml:space="preserve">diſes iſt {der} mittelweg zwiſchen der werme vnd außtruckũg/ ſo vyl vñ
              <lb/>
            die krefft belanget. </s>
            <s xml:id="echoid-s14734" xml:space="preserve">Man machet auch etliche/ als von dem ſchirrling ſamen
              <lb/>
            vnd anderen/ die mit waſſer genetzet/ an der Sonnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14735" xml:space="preserve">vnd thůt diſes offt/
              <lb/>
            darnach trottet man ſie auß. </s>
            <s xml:id="echoid-s14736" xml:space="preserve">diſes iſt ſchier einer faulung geleich. </s>
            <s xml:id="echoid-s14737" xml:space="preserve">es iſt auch
              <lb/>
            nach den nateürlichen krefften am nechſten bey dem/ ſo durch ein ſtarcke in
              <lb/>
            ſolation vnd werme bereittet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14738" xml:space="preserve">vñ nach vyl mehr in külen vnd feüchtẽ/ wañ
              <lb/>
            es mit waſſer gemachet wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14739" xml:space="preserve">Was auch durch diſtillierung bereittet/ iſt ſub
              <lb/>
            teyler vñ langwiriger. </s>
            <s xml:id="echoid-s14740" xml:space="preserve">was von jm ſelbs außgetrucket/ oder mit waſſer/ o{der}
              <lb/>
            einem anderen ding/ ſo öl haltet/ das verdirbt bald. </s>
            <s xml:id="echoid-s14741" xml:space="preserve">was aber durch ein wer
              <lb/>
            me gemachet/ iſt an der ſubteyle vnd langwirigkeit dem ſo gediſtilliert am
              <lb/>
            nechſten/ mehr dann andere gattung/ ſo auch etwas dicker ſeind.</s>
            <s xml:id="echoid-s14742" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14743" xml:space="preserve">Es ſeind etliche ding ſo in jrer krafft nachlaſſen/ vñ nit allein die öl/ ſon
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0511-01" xlink:href="note-0511-01a" xml:space="preserve">Kun
                <gap/>
                <lb/>
              wein.</note>
            {der} auch andere füchtigkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s14744" xml:space="preserve">darũ ghet es auch alſo mit dẽ weinẽ ſo Hippocras
              <lb/>
            geneñet/ vñ anderẽ {der} gleichẽ zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s14745" xml:space="preserve">wölcher allerſamẽ (als gemeldet) ein vrſach
              <lb/>
            iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14746" xml:space="preserve">nãlich die werme/ zerſtoſſung/ vñ verzug. </s>
            <s xml:id="echoid-s14747" xml:space="preserve">die werme kom̃et auff zwẽ weg.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s14748" xml:space="preserve">võ auſſen har/ als võ feür/ o{der} nateürlich/ als wañ {der} moſt giſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14749" xml:space="preserve">alſo machet
              <lb/>
            man auch angeneme vnd gſunde zů deß magen blödigkeit auß dẽ wermůtt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14750" xml:space="preserve">
              <lb/>
            wi{der} die bläſt vnd melancholey auß {der} rutẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s14751" xml:space="preserve">wider der läber mangel/ auß weg
              <lb/>
            weyſſen vñ o{der}menig. </s>
            <s xml:id="echoid-s14752" xml:space="preserve">wider deß miltz geſchwulſt/ auß tamariſcẽ vnd cappa-
              <lb/>
            ren. </s>
            <s xml:id="echoid-s14753" xml:space="preserve">zů freüdẽ/ auß ſaffran/ eppich vnnd Meliſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14754" xml:space="preserve">die nateürlich werme zů
              <lb/>
            ſterckẽ/ auß laßur ſafft. </s>
            <s xml:id="echoid-s14755" xml:space="preserve">wi{der} die feülũg/ auß dẽ ſtyrax ſo calamiten geneñet/
              <lb/>
            vnd Paradeyß holtz. </s>
            <s xml:id="echoid-s14756" xml:space="preserve">wider die frantzoſen/ auß dẽ holtz Guaiaco. </s>
            <s xml:id="echoid-s14757" xml:space="preserve">wider die
              <lb/>
            dunckle der augen/ auß fenchel vnd augentroſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14758" xml:space="preserve">zů dẽ hirn vnd hertzẽ/ auß
              <lb/>
            bißem vnd ambra. </s>
            <s xml:id="echoid-s14759" xml:space="preserve">zů den nieren/ auß Iuden kirßen/ betonica/ wildergal-
              <lb/>
            gan/ berwurtzẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s14760" xml:space="preserve">diſe ſeind auch der blaſen gůt/ doch magſt du zů diſen auch
              <lb/>
            quendel brauchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14761" xml:space="preserve">Die matery aber zů einem lieblichen geruch vnnd ge-
              <lb/>
            ſchmack ſeind zů erſtenn ſubteyle negelin/ gůtter zimmet/ zucker/ vnnd
              <lb/>
            rein honig. </s>
            <s xml:id="echoid-s14762" xml:space="preserve">demnach imber/ muſcatnuß/ ſaffran/ pfäffer/ etwan war Amo
              <lb/>
            mum das beſt/ beide cardamomlin/ cyperenn ſo man galangenn nennet/
              <lb/>
            vnnd macis.</s>
            <s xml:id="echoid-s14763" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14764" xml:space="preserve">Die cubeben aber vnnd Indiſche ſpicen/ ſeind mehr ein artzney dann ge-
              <lb/>
            würtz/ wie auch der weyrauch. </s>
            <s xml:id="echoid-s14765" xml:space="preserve">das Paradeyß holtz iſt nitt vnangenem/ al-
              <lb/>
            ſo auch der biſem vnnd laſerſafft/ doch ſoll man deſſen wenig nemmen.</s>
            <s xml:id="echoid-s14766" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14767" xml:space="preserve">Man machet auch wein ſo purgierend inn geleicher geſtalt/ wie auß ru-
              <lb/>
            then vnd wermůth/ fürnemlichen aber auß Engelſüß/ ſenetbletterẽ/ Rha
              <lb/>
            barbaro vñ Agarico. </s>
            <s xml:id="echoid-s14768" xml:space="preserve">Der wein auß feigẽ hat deß mäts krafft/ dañ er </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>