Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
21
21 (IX)
22
22 (X)
23
23 (XI)
24
24 (XII)
25
25 (XIII)
26
26 (XIV)
27
27 (XV)
28
28 (XVI)
29
29 (XVII)
30
30 (XVIII)
< >
page |< < (XV) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="XV" file="0027" n="27"/>
              <gap/>
            e vocabulorum accedente, eam ipſis oculis intuedntur omnino perſpicuam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">In tertia parte ſupponuntur utique nonnulla, quæ demonſtrantur in ſe-
              <lb/>
            eunda; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ea ipſa ſunt admodum pauca, & </s>
            <s xml:space="preserve">iis, qui geometricas demon-
              <lb/>
            ſtrationes faſtidiunt, facile admodum exponi poſſunt res ipſæ ita, ut peni-
              <lb/>
            tus etiam ſine ullo Geometriæ adjumento percipiantur, quanquam ſine iis
              <lb/>
            ipſa demonſtratio haberi non poterit; </s>
            <s xml:space="preserve">ut idcirco in eo differre debeat is,
              <lb/>
            qui ſecundam partem attente legerit, & </s>
            <s xml:space="preserve">Geometriam calleat, ab eo, qui
              <lb/>
            eam omittat, quod ille primus veritates in tertia parte adhibitas, ac ex
              <lb/>
            ſecunda erutas, ad explicationem Phyſicæ, intuebitur per e
              <unsure/>
            videntiam ex
              <lb/>
            ipſis demonſtrationibus hauſtam, hic ſecundus eaſdem qnodammodo per fi-
              <lb/>
            dem Geometris adhibitam credet. </s>
            <s xml:space="preserve">Hujuſmodi inprimis eſt illud, particu-
              <lb/>
            lam compoſitam ex punctis etiam homogeneis, præditis lege virium pro-
              <lb/>
            poſita, poſſe per ſolam diverſam ipſorum punctorum diſpoſitionem aliam
              <lb/>
            particulam per certum intervallum vel perpetuo attrahere, vel perpetuo re-
              <lb/>
            pellere, vel nihil in eam agere, atque id ipſum viribus admodum diver-
              <lb/>
            ſis, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ reſpectu diverſarum particularum diverſæ ſint, & </s>
            <s xml:space="preserve">diverſæ
              <lb/>
            reſpectu partium diverſarum ejuſdem particulæ, ac aliam particulam ali-
              <lb/>
            cubi etiam urgeant in latus, unde plurium phænomenorum explicatio in
              <lb/>
            Phyſica ſponte fluit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">Verum qui omnem Theoriæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">deductionum compagem aliquanto altius
              <lb/>
            inſpexerit, ac diligentius perpenderit, videbit, ut ſpero, me in hoc per-
              <lb/>
            quiſitionis genere multo ulterius progreſſum eſſe, quam olim Newtonus i-
              <lb/>
            pſe deſideraverit. </s>
            <s xml:space="preserve">Is enim in poſtrema Opticæ quæſtione prolatis iis, quæ
              <lb/>
            per vim attractivam, & </s>
            <s xml:space="preserve">vim repulſivam, mutata diſtantia ipſi attra-
              <lb/>
            ctivæ ſuccedentem, explicari poterant, hæc addidit: </s>
            <s xml:space="preserve">“Atque hæc qui-
              <lb/>
            dem omnia ſi ita ſint, jam Natura univerſa valde erit ſimplex, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            conſimilis ſui, perficiens nimirum magnos omnes corporum cæleſtium
              <lb/>
            motus attractione gravitatis, quæ eſt mutua inter corpora illa omnia,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">minores fere omnes particularum ſuarum motus alia aliqua vi at-
              <lb/>
            trahente, & </s>
            <s xml:space="preserve">repellente, quæ eſt inter particulas illas mutua.</s>
            <s xml:space="preserve">” Ali-
              <lb/>
            quanto autem inferius de primigeniis particulis agens ſic habet: </s>
            <s xml:space="preserve">“ Porro
              <lb/>
            videntur mihi hæ particulæ primigeniæ non modo in ſe vim inertiæ
              <lb/>
            habere, motuſque leges paſſivas illas, quæ ex vi iſta neceſſario oriun-
              <lb/>
            tur; </s>
            <s xml:space="preserve">verum etiam motum perpetuo accipere a certis principiis actuoſis,
              <lb/>
            qualia nimirum ſunt gravitas, & </s>
            <s xml:space="preserve">cauſa fermentationis, & </s>
            <s xml:space="preserve">cohæren-
              <lb/>
            tia corporum. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hæc quidem principia conſidero non ut </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>