Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
51
51 (XXXIX)
52
52 (xl)
53
53
54
54 (2)
55
55 (3)
56
56 (4)
57
57 (5)
58
58 (6)
59
59 (7)
60
60 (8)
< >
page |< < (6) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="6" file="0058" n="58" rhead="THEORIÆ"/>
            dæ cuivis velocitati utcunque magnæ, cum qua punctum al-
              <lb/>
            terum ad alterum poſſit accedere, antequam eorum diſtan-
              <lb/>
            tia evaneſcat; </s>
            <s xml:space="preserve">diſtanti
              <unsure/>
            is vero auctis minuuntur ita, ut in qua-
              <lb/>
            dam diſtantia perquam exigua evadat vis nulla: </s>
            <s xml:space="preserve">tum adhuc,
              <lb/>
            aucta diſtantia, mutentur in attractivas, primo quidem creſcen-
              <lb/>
            tes, tum decreſcentes, evaneſcentes, abeuntes in repulſivas, eo-
              <lb/>
            dem pacto creſcentes, deinde decreſcentes, evaneſcentes, mi-
              <lb/>
            grantes iterum in attractivas, atque id per vices in diſtantiis
              <lb/>
            plurimis, ſed adhuc perquam exiguis, donec, ubi ad ali-
              <lb/>
            quanto majores diſtantias ventum ſit, incipiant eſſe perpetuo
              <lb/>
            attractivæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ſenſum reciproce proportionales qua dratis
              <lb/>
            diſtantiarum, atque id vel utcunque augeantur diſtantiæ etiam
              <lb/>
            in infinitum, vel ſaltem donec ad diſtantias deveniatur omni-
              <lb/>
            bus Planetarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">Cometarum diſtantiis longe majores.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:space="preserve">Hujuſmodi lex primo aſpectu videtur admodum com-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0058-01" xlink:href="note-0058-01a" xml:space="preserve">Legis fimpli-
                <lb/>
              citas exprimioi-
                <lb/>
              lis per conti-
                <lb/>
              nuam curvam.</note>
            plicata, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex diverſis legibus temere inter ſe coagmentatis coa-
              <lb/>
            leſcens; </s>
            <s xml:space="preserve">at ſimpliciſſima, & </s>
            <s xml:space="preserve">prorſus incompoſita eſſe poteſt,
              <lb/>
            expreſſa videlicet per unicam continuam curvam, vel ſim-
              <lb/>
            plicem Algebraicam formulam, uti innui ſuperius. </s>
            <s xml:space="preserve">Hujuſ-
              <lb/>
            modi curva linea eſt admodum apta ad ſiſtendam oculis ipſis
              <lb/>
            ejuſmodi legem, nec requirit Geometram, ut id præſtare poſ-
              <lb/>
            ſit: </s>
            <s xml:space="preserve">ſatis eſt, ut quis eam intueatur tantummodo, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ipſa,
              <lb/>
            ut in imagine quadam ſolemus intueri depictas res qualeſcun-
              <lb/>
            que, virium illarum indolem contempletur. </s>
            <s xml:space="preserve">In ejuſmodi
              <lb/>
            curva eæ, quas Geometræ abſciſſas dicunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſunt ſegmenta
              <lb/>
            axis, ad quem ipſa refertur curva, exprimunt diſtantias bi-
              <lb/>
            norum punctorum a ſe invicem; </s>
            <s xml:space="preserve">illæ vero, quæ dicuntur or-
              <lb/>
            dinatæ, ac ſunt perpendiculares lineæ ab axe ad curvam du-
              <lb/>
            ctæ, referunt vires; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ quidem, ubi ad alteram jacent axis
              <lb/>
            partem, exhibent vires attractivas; </s>
            <s xml:space="preserve">ubi jacent ad alteram,
              <lb/>
            repulſivas, & </s>
            <s xml:space="preserve">prout curva accedit ad axem, vel recedit, mi-
              <lb/>
            nuuntur ipſæ etiam, vel augentur: </s>
            <s xml:space="preserve">ubi curva axem ſecat, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ab altera ejus parte tranſit ad alteram, mutantibus directio-
              <lb/>
            nem ordinatis, abeunt ex poſitivis in negativas, vel vice
              <lb/>
            verſa: </s>
            <s xml:space="preserve">ubi autem arcus curvæ aliquis ad rectam quampiam a-
              <lb/>
            xi perpendicularem in infinitum productam ſemper magis ac-
              <lb/>
            cedit ita ultra quoſcumque limites, ut nunquam in eam re-
              <lb/>
            cidat , quem arcum aſymptoticum appellant Geometræ, ibi
              <lb/>
            vires ipſæ in infinitum excreſcunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:space="preserve">Ejuſmodi curvam exhibui, & </s>
            <s xml:space="preserve">expoſui in diſſertationi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0058-02" xlink:href="note-0058-02a" xml:space="preserve">Forma curvæ
                <lb/>
              ipſius.</note>
            bus De Viribus vivis a Num. </s>
            <s xml:space="preserve">51, De Lumine Num. </s>
            <s xml:space="preserve">5, De Le-
              <lb/>
            ge virium in Naturam exiſtentium a Num. </s>
            <s xml:space="preserve">68, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſua Sy-
              <lb/>
            nopſi Phyſicæ Generalis P. </s>
            <s xml:space="preserve">Benvenutus eandem protulit a Num.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">108. </s>
            <s xml:space="preserve">En brevem quandam ejus ideam. </s>
            <s xml:space="preserve">In Fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">Axis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0058-03" xlink:href="note-0058-03a" xml:space="preserve">Fig. 1.</note>
            CAC habet in puncto A aſymptotum curvæ rectilineam A B
              <lb/>
            indefinitam, circa quam habentur bini curvæ rami hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            inde æquales, prorſus inter ſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimiles, quorum alter
              <lb/>
            DEFGHIKLMNOPQRSTV habet inprimis arcum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>