Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (27) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="27" file="0079" n="79" rhead="PARS PRIMA."/>
          <note position="right" xml:space="preserve">Ordinatam nul-
            <lb/>
          lam, ut & di-
            <lb/>
          ſtantiam nul-
            <lb/>
          lam exiſten-
            <lb/>
          tium eſſe com-
            <lb/>
          penetrationem.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">59. </s>
            <s xml:space="preserve">Sit in Fig. </s>
            <s xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:space="preserve">Linea AB, ut prius, ad quam linea
              <lb/>
            quædam PL deveniat in G (pertinet punctum G ad lineam
              <lb/>
            PL, E ad AB continuatas, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſibi occurrentes ibidem), & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſive pergat ultra ipſam in GM', ſive retro reſiliat per GM'.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Recta C D habebit ordinatam C L, quæ evaneſcet, ubi pun-
              <lb/>
            cto C abeunte in E, ipſa C D abibit in EF, tum in poſi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0079-02" xlink:href="note-0079-02a" xml:space="preserve">Fig. 9.</note>
            tione ulteriori rectæ perpendicularis HI, vel abibit in ne-
              <lb/>
            gativam HM, vel retro poſitiva regredietur in HM'. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubi li-
              <lb/>
            nea altera cum altera coit, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum E alterius cum alte-
              <lb/>
            rius puncto G congreditur, ordinata CL videtur abire in ni-
              <lb/>
            hilum ita, ut nihilum, quemadmodum & </s>
            <s xml:space="preserve">ſupra innuimus,
              <lb/>
            ſit limes quidam inter ſeriem ordinatarum poſitivarum CL,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">negativarum HM; </s>
            <s xml:space="preserve">vel poſitivarum CL, & </s>
            <s xml:space="preserve">iterum poſi-
              <lb/>
            tivarum HM'. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed, ſi res altius conſideretur ad metaphy-
              <lb/>
            ſicum conceptum reducta, in ſitu EF non habetur verum ni-
              <lb/>
            hilum. </s>
            <s xml:space="preserve">In ſitu C D, HI habetur diſtantia quædam puncto-
              <lb/>
            rum C, L; </s>
            <s xml:space="preserve">H, M: </s>
            <s xml:space="preserve">in ſitu EF habetur eorundem punctorum
              <lb/>
            compenetratio. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtantia eſt relatio quædam binorum mo-
              <lb/>
            dorum, quibus bina puncta exiſtunt; </s>
            <s xml:space="preserve">compenetratio itidem eſt
              <lb/>
            relatio binorum modorum, quibus ea exiſtunt, quæ compene-
              <lb/>
            tratio eſt aliquid reale ejuſdem prorſus generis, cujus eſt di-
              <lb/>
            ſtantia, conſtituta nimirum per binos reales exiſtendi modos.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Ad idem perti-
            <lb/>
          nere ſeriei rea-
            <lb/>
          lis genus eam
            <lb/>
          diſtantiam nul-
            <lb/>
          lam, & ali-
            <lb/>
          quam.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">60. </s>
            <s xml:space="preserve">Totum diſcrimen eſt in vocabulis, quæ nos impoſui-
              <lb/>
            mus. </s>
            <s xml:space="preserve">Bini locales exiſtendi modi infinitas numero relationes
              <lb/>
            poſſunt conſtituere, alii alias. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæ omnes inter ſe & </s>
            <s xml:space="preserve">diffe-
              <lb/>
            runt, & </s>
            <s xml:space="preserve">tamen ſimul etiam plurimum conveniunt; </s>
            <s xml:space="preserve">nam reales
              <lb/>
            ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">in quodam genere congruunt, quod nimirum ſint re-
              <lb/>
            lationes ortæ a binis localibus exiſtendi modis. </s>
            <s xml:space="preserve">Diverſa vero
              <lb/>
            habent nomina ad arbitrium inſtituta, cum aliæ ex ejuſmodi
              <lb/>
            relationibus, ut C L, dicantur diſtantiæ poſitivæ, relatio EG
              <lb/>
            dicatur compenetratio, relationes H M dicantur diſtantiæ ne-
              <lb/>
            gativæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed quoniam, ut a decem palmis diſtantiæ demptis
              <lb/>
            5, relinquuntur 5, ita demptis aliis 5, habetur nihil (non
              <lb/>
            quidem verum nihil, ſed nihil in ratione diſtantiæ a nobis ita
              <lb/>
            appellatæ, cum remaneat compenetratio); </s>
            <s xml:space="preserve">ablatis autem aliis
              <lb/>
            quinque, remanent quinque palmi diſtantiæ negativæ; </s>
            <s xml:space="preserve">iſta o-
              <lb/>
            mnia realia ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad idem genus pertinent; </s>
            <s xml:space="preserve">cum eodem
              <lb/>
            prorſus modo inter ſe differant diſtantia palmorum 10 a diſtan-
              <lb/>
            tia palmorum 5, hæc a diſtantia nulla, ſed reali, quæ com-
              <lb/>
            penetrationem importat, & </s>
            <s xml:space="preserve">hæc a diſtantia negativa palmorum
              <lb/>
            5. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam ex prima illa quantitate eodem modo devenitur ad
              <lb/>
            haſce poſteriores per continuam ablationem palmorum 5. </s>
            <s xml:space="preserve">Eo-
              <lb/>
            dem autem pacto infinitas ellipſes, ab infinitis hyperbolis uni-
              <lb/>
            ca interjecta parabola diſcriminat, quæ quidem unica nomen
              <lb/>
            peculiare ſortita eſt, cum illas numero infinitas, & </s>
            <s xml:space="preserve">a ſe invi-
              <lb/>
            cem admodum diſcrepantes unico vocabulo complectamur; </s>
            <s xml:space="preserve">li-
              <lb/>
            cet altera magis oblonga ab altera minus oblonga plurimum
              <lb/>
            itidem diverſa ſit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>