153PRIMVS.toniorum, per quæ tẽduntur ſuculis &
vectibus e neruo torti funes, qui
nõ precludunt{ur}nec p̃ligant{ur}, niſi ſonitus, ad artiſiis aures certos & æqua-
les fecerint. Brachia enim quæ in eas tentiones includunt{ur}, cum extendũ-
tur, æqualiter, & pariter, vtra plagã emittere debent. Quod ſi non ho-
motonia fuerint, impedient directã telo℞ miſſionẽ. Item theatris vaſa
ærea quæ in cellis ſub gradibus mathematica rõne collocant{ur}, & ſonituũ
diſcrimina quæ græci Ἠ X@@α vocant, ad ſymphonias muſicas, ſiue concẽ-
tus componunt{ur}, diuiſa in circinatione diateſſaron & diapente & diapa-
ſon, vtiuox ſcenici ſonitus cõueniens in diſpoſitionibus, tactu cũ offen-
derit, aucta cũ incremento, clarior & ſuauior ad ſpectatorum perueniat
aures. Hydraulicas quo machinas, & cætera quæ ſunt ſimilia his orga-
nis, ſine muſicis rationibus efficere nemo poterit. Diſciplinã uero me-
dicinæ nouiſſe oportet, propter inclinationes cœli, quæ græci μλίμαΤα
dicunt, & aeres loco℞, qui ſunt ſalubres aut peſtilentes, aquarũ uſus.
Sine his enim rationibus nulla ſalubris habitatio fieri põt. Iura quo
nota habeat oportet ea, quæ neceſſaria ſunt ædificiis cõibus parietum, ad
ambitũ ſtillicidio℞ & cloacarũ & luminũ. Item aquarũ ductiones & cæ-
tera quæ eiuſmodi ſunt, nota oportet ſint architectis: vti ante caueant, ꝗ̃
inſtituãt ædificia, ne cõttouerſiæ, factis oꝑibus, patribus familiarũ relin-
quantur: & ut legibus ſcribẽdis prudẽtia caueri poſſit & locatori & cõ-
ductori. Nam ſi lex perite fuerit ſcripta, erit vt ſine captione vter ab
vtro liberet{ur}. Ex aſtrologia aũt cognoſcit{ur} oriens, occidens, meridies,
ſeptẽtrio, & cœli rõ: æquinoctium, ſolſtitium, aſtrorũ curſus: quo℞ no-
titiã ſiquis nõ habuerit, horologio℞ rõnẽ oĩno ſcire non poterit. Cũ er-
go tãta hæc diſciplina ſit condecorata, & abũdãs eruditionibus uariis ac
pluribus, non puto poſſe iuſte repente ſe profiteri architectos, niſi ꝗ ab
ætate puerili his gradibus diſciplinarũ ſcãdendo, ſcientia pluriũ littera-
rum & artiũ nutriti, peruenerint ad ſummũ templum architecturæ. At
fortaſſe mirum videbit{ur} imperitis hominibus, poſſe naturã tan tum nu-
merũ doctrina℞ ꝑdiſcere, & memoria cõtinere. Cũ aũt animaduerterint
33[Handwritten note 3] oẽs diſciplinas inter ſe cõiũctionẽrerũ & cõicationẽ hẽre, ſieri poſſe faci-
liter credetur. Encyclios. n. diſciplina, uti corpus unũ ex his mẽbris eſt
cõpoſita. Ita, quia teneris ætatibus eruditiõibus uariis inſtruunt{ur}, om-
nibus litteris,agnoſcũt eaſdem notas, cõicationẽ oĩum diſciplina℞: &
ea re facilius oĩa cognoſcũt. Ideo de ueteribus architectis Pythius ꝗ
Prienæ ædem Mineruæ nobiliter eſt architectatus, ait in ſuis cõmentariis,
architectũ oibus artibus & doctrinis plus oportere poſſe facere, ꝗ̃ ꝗ ſin-
gulas res ſuis ĩduſtriis & exercitatiõibus ad ſũmã claritatẽ ꝑduxerũt. Id
aũt re nõ expedit{ur}. Nõ. n. debet nec põt eẽ architectus grãmaticus vti fue
rit Ariſtarchus, ſed nõ agrãmatos: nec muſicus, vt Ariſtoxenus, ſed non
amuſos: nec pictor vt Apelles, ſed graphidos non imperitus: nec
nõ precludunt{ur}nec p̃ligant{ur}, niſi ſonitus, ad artiſiis aures certos & æqua-
les fecerint. Brachia enim quæ in eas tentiones includunt{ur}, cum extendũ-
tur, æqualiter, & pariter, vtra plagã emittere debent. Quod ſi non ho-
motonia fuerint, impedient directã telo℞ miſſionẽ. Item theatris vaſa
ærea quæ in cellis ſub gradibus mathematica rõne collocant{ur}, & ſonituũ
diſcrimina quæ græci Ἠ X@@α vocant, ad ſymphonias muſicas, ſiue concẽ-
tus componunt{ur}, diuiſa in circinatione diateſſaron & diapente & diapa-
ſon, vtiuox ſcenici ſonitus cõueniens in diſpoſitionibus, tactu cũ offen-
derit, aucta cũ incremento, clarior & ſuauior ad ſpectatorum perueniat
aures. Hydraulicas quo machinas, & cætera quæ ſunt ſimilia his orga-
nis, ſine muſicis rationibus efficere nemo poterit. Diſciplinã uero me-
dicinæ nouiſſe oportet, propter inclinationes cœli, quæ græci μλίμαΤα
dicunt, & aeres loco℞, qui ſunt ſalubres aut peſtilentes, aquarũ uſus.
Sine his enim rationibus nulla ſalubris habitatio fieri põt. Iura quo
nota habeat oportet ea, quæ neceſſaria ſunt ædificiis cõibus parietum, ad
ambitũ ſtillicidio℞ & cloacarũ & luminũ. Item aquarũ ductiones & cæ-
tera quæ eiuſmodi ſunt, nota oportet ſint architectis: vti ante caueant, ꝗ̃
inſtituãt ædificia, ne cõttouerſiæ, factis oꝑibus, patribus familiarũ relin-
quantur: & ut legibus ſcribẽdis prudẽtia caueri poſſit & locatori & cõ-
ductori. Nam ſi lex perite fuerit ſcripta, erit vt ſine captione vter ab
vtro liberet{ur}. Ex aſtrologia aũt cognoſcit{ur} oriens, occidens, meridies,
ſeptẽtrio, & cœli rõ: æquinoctium, ſolſtitium, aſtrorũ curſus: quo℞ no-
titiã ſiquis nõ habuerit, horologio℞ rõnẽ oĩno ſcire non poterit. Cũ er-
go tãta hæc diſciplina ſit condecorata, & abũdãs eruditionibus uariis ac
pluribus, non puto poſſe iuſte repente ſe profiteri architectos, niſi ꝗ ab
ætate puerili his gradibus diſciplinarũ ſcãdendo, ſcientia pluriũ littera-
rum & artiũ nutriti, peruenerint ad ſummũ templum architecturæ. At
fortaſſe mirum videbit{ur} imperitis hominibus, poſſe naturã tan tum nu-
merũ doctrina℞ ꝑdiſcere, & memoria cõtinere. Cũ aũt animaduerterint
33[Handwritten note 3] oẽs diſciplinas inter ſe cõiũctionẽrerũ & cõicationẽ hẽre, ſieri poſſe faci-
liter credetur. Encyclios. n. diſciplina, uti corpus unũ ex his mẽbris eſt
cõpoſita. Ita, quia teneris ætatibus eruditiõibus uariis inſtruunt{ur}, om-
nibus litteris,agnoſcũt eaſdem notas, cõicationẽ oĩum diſciplina℞: &
ea re facilius oĩa cognoſcũt. Ideo de ueteribus architectis Pythius ꝗ
Prienæ ædem Mineruæ nobiliter eſt architectatus, ait in ſuis cõmentariis,
architectũ oibus artibus & doctrinis plus oportere poſſe facere, ꝗ̃ ꝗ ſin-
gulas res ſuis ĩduſtriis & exercitatiõibus ad ſũmã claritatẽ ꝑduxerũt. Id
aũt re nõ expedit{ur}. Nõ. n. debet nec põt eẽ architectus grãmaticus vti fue
rit Ariſtarchus, ſed nõ agrãmatos: nec muſicus, vt Ariſtoxenus, ſed non
amuſos: nec pictor vt Apelles, ſed graphidos non imperitus: nec