40LIBER
ſaxa ſi anteꝗ̃ coquantur, contuſa minute mixta arenæ cõiiciantur in ſtru-
cturã, nec ſolideſcũt, nec eam poterũt cõtinere, cum uero cõiecta in fornacẽ
ignis vehemẽti feruore correpta amiſerĩt priſtĩæ ſoliditatis uirtutẽ, tũc exu
ſtis at exhauſtis eo℞ uirib{us} relinquunt{ur} patentibus foraminib{us} & inanib{us},
Ergo liquor ꝗeſt in eius lapidis corpore & aer cũ exhauſtus & ereptus fue
rit, habuerit in ſe reſiduũ calorẽ latẽtem, intĩctus ĩ aq̈ prius ꝗ̃ exeat ignis,
uim recipit, & humore penetrãte in foraminũ raritates cõferueſcit, & ita re
frigeratus reiicit ex calcis corꝑe feruorẽ, Ideo aũt quo põdere ſaxa cõiiciũ-
tur in fornacẽ, cum eximunt{ur}, non poſſunt ad id rñdere, ſed cũ expendunt{ur},
eadẽ magnitudine ꝑmanente excocto liquore circiter tertia parte põderis
ĩminuta eſſe ĩueniunt{ur}, Igitur cũ patent foramina eo℞ & raritates: arenæ mi
xtionẽ in ſe corripiunt, & ita cohæreſcunt, ſicceſcẽdo cũ cementis coeunt,
& efficiunt ſtructura℞ ſoliditatẽ. # De puluere puteolano. # Cap̃. VI.
cturã, nec ſolideſcũt, nec eam poterũt cõtinere, cum uero cõiecta in fornacẽ
ignis vehemẽti feruore correpta amiſerĩt priſtĩæ ſoliditatis uirtutẽ, tũc exu
ſtis at exhauſtis eo℞ uirib{us} relinquunt{ur} patentibus foraminib{us} & inanib{us},
Ergo liquor ꝗeſt in eius lapidis corpore & aer cũ exhauſtus & ereptus fue
rit, habuerit in ſe reſiduũ calorẽ latẽtem, intĩctus ĩ aq̈ prius ꝗ̃ exeat ignis,
uim recipit, & humore penetrãte in foraminũ raritates cõferueſcit, & ita re
frigeratus reiicit ex calcis corꝑe feruorẽ, Ideo aũt quo põdere ſaxa cõiiciũ-
tur in fornacẽ, cum eximunt{ur}, non poſſunt ad id rñdere, ſed cũ expendunt{ur},
eadẽ magnitudine ꝑmanente excocto liquore circiter tertia parte põderis
ĩminuta eſſe ĩueniunt{ur}, Igitur cũ patent foramina eo℞ & raritates: arenæ mi
xtionẽ in ſe corripiunt, & ita cohæreſcunt, ſicceſcẽdo cũ cementis coeunt,
& efficiunt ſtructura℞ ſoliditatẽ. # De puluere puteolano. # Cap̃. VI.
Eſt etiam genus pulueris, quod efficit naturaliter res admirandas, Naſcit{ur} in
regionibus baianis & in agris municipio℞, quæ ſunt circa verſuuiũ mõtẽ,
qd’ cõmixtum cũ calce & cemẽto nõ modo cæteris ædificiis p̃ſtat firmitates,
ſed etiã moles quæ cõſtruunt{ur} in mari, ſub aq̈ ſolideſcũt, Hoc aũt fieri hac rõ
ne uidet{ur}, ꝙ ſub his mõtibus & terra: ſeruẽtes ſunt fontes crebri, ꝗnõ eſſent,
ſinõ ĩ imo haberẽt aut de ſulfure aut alumine aut bitumine ardẽtes maxĩos
ignes, Igit{ur} penitus ignis & flãmæ uapor ꝑinteruenia ꝑmanans & ardẽs effi-
cit leuẽ eã terrã, & ibi ꝗ naſcit{ur} tophus exuggẽs eſt, & ſine liquore, Ergo cũ
tres res cõſimili rõne ignis uehemẽtia formatæ in vnã ꝑuenerint mixtionẽ,
repẽte recepto liquore vna cohæreſcũt, & celeriter humore duratæ ſolidā-
tur, ne eas fluct{ur}ne uis aq̃ põt diſſoluere. Ardores aũt eẽ in his locis ẽt
hæc res põt indicare, ꝙ in mõtib{us} cumano℞ & baianis ſũt loca ſudatiõibus
excauata, in ꝗbus uapor feruidus abim o naſcẽs ignis uehemẽtia ꝑforat eã
terrã, ꝑ eã manãdo in his locis orit{ur}, & ita ſudationũ egregias efficit utilita
tes. Nõ minus etiã memorat{ur} antiꝗtus creuiſſe ardores & abũdauiſſe ſub ve
ſuuio mõte. & ĩde euomuiſſe circa agros flãman, Ideo nũc ꝗ ſpõgia ſiue
pumex põpeianus vocat{ur}, excoct{ur}ex alio gñe lapidis in hãc redact{us} eẽuidet{ur}
gñis q̈litatẽ. Id aũt gen{us}ſpõgiæ, qd’inde eximit{ur}, nõ in oĩbus locis naſcit{ur}, niſi
circũætnã, & collib{us} myſiæ, ꝗ a græcis χ α Τ α κ ε κ α ω μ έ *** ο ι noĩant{ur}, & ſi q̃ eiuſce-
mõi ſũt loco℞ ꝓprietates. Siergo ĩ his locis aq̈℞ feruẽtes ĩueniũt{ur} fõtes, & ĩ
mõtib{us} excauatis calidiuapores, ip̃a loca ab ãtiꝗs mẽorãt{ur} ꝑuagãtes ĩ agris
hũiſſe ardores, uidet{ur} eſſe certũ ab ignis vehemẽtia ex topho terra (quẽad
modũ ĩ fornacib{us} & a calce) ita ex his ereptũ eẽ liquorẽ. Igit{ur} diſſil’ib{us} & diſꝑi
bus reb{us} correptis & i vnã ptãtẽ collatis calida hũoris ieiunitas aq̈ repẽte ſa-
riata cõib{us} corꝑib{us} latẽti calore cõferueſcit, & vehemẽter efficit ea coire cele
riter vna ſoliditatis ꝑcipere virtutem. Relĩquet{ur} deſideratio, qm̃ ita ſũt
in ætruria ex aqua calida crebri fõtes, ꝗd ita, nõ etiã ibi naſcit{ur} puluis, e quo
eadem rõne ſub aqua ſtructura ſolideſcat; ita uiſum eſt ante ꝗ
regionibus baianis & in agris municipio℞, quæ ſunt circa verſuuiũ mõtẽ,
qd’ cõmixtum cũ calce & cemẽto nõ modo cæteris ædificiis p̃ſtat firmitates,
ſed etiã moles quæ cõſtruunt{ur} in mari, ſub aq̈ ſolideſcũt, Hoc aũt fieri hac rõ
ne uidet{ur}, ꝙ ſub his mõtibus & terra: ſeruẽtes ſunt fontes crebri, ꝗnõ eſſent,
ſinõ ĩ imo haberẽt aut de ſulfure aut alumine aut bitumine ardẽtes maxĩos
ignes, Igit{ur} penitus ignis & flãmæ uapor ꝑinteruenia ꝑmanans & ardẽs effi-
cit leuẽ eã terrã, & ibi ꝗ naſcit{ur} tophus exuggẽs eſt, & ſine liquore, Ergo cũ
tres res cõſimili rõne ignis uehemẽtia formatæ in vnã ꝑuenerint mixtionẽ,
repẽte recepto liquore vna cohæreſcũt, & celeriter humore duratæ ſolidā-
tur, ne eas fluct{ur}ne uis aq̃ põt diſſoluere. Ardores aũt eẽ in his locis ẽt
hæc res põt indicare, ꝙ in mõtib{us} cumano℞ & baianis ſũt loca ſudatiõibus
excauata, in ꝗbus uapor feruidus abim o naſcẽs ignis uehemẽtia ꝑforat eã
terrã, ꝑ eã manãdo in his locis orit{ur}, & ita ſudationũ egregias efficit utilita
tes. Nõ minus etiã memorat{ur} antiꝗtus creuiſſe ardores & abũdauiſſe ſub ve
ſuuio mõte. & ĩde euomuiſſe circa agros flãman, Ideo nũc ꝗ ſpõgia ſiue
pumex põpeianus vocat{ur}, excoct{ur}ex alio gñe lapidis in hãc redact{us} eẽuidet{ur}
gñis q̈litatẽ. Id aũt gen{us}ſpõgiæ, qd’inde eximit{ur}, nõ in oĩbus locis naſcit{ur}, niſi
circũætnã, & collib{us} myſiæ, ꝗ a græcis χ α Τ α κ ε κ α ω μ έ *** ο ι noĩant{ur}, & ſi q̃ eiuſce-
mõi ſũt loco℞ ꝓprietates. Siergo ĩ his locis aq̈℞ feruẽtes ĩueniũt{ur} fõtes, & ĩ
mõtib{us} excauatis calidiuapores, ip̃a loca ab ãtiꝗs mẽorãt{ur} ꝑuagãtes ĩ agris
hũiſſe ardores, uidet{ur} eſſe certũ ab ignis vehemẽtia ex topho terra (quẽad
modũ ĩ fornacib{us} & a calce) ita ex his ereptũ eẽ liquorẽ. Igit{ur} diſſil’ib{us} & diſꝑi
bus reb{us} correptis & i vnã ptãtẽ collatis calida hũoris ieiunitas aq̈ repẽte ſa-
riata cõib{us} corꝑib{us} latẽti calore cõferueſcit, & vehemẽter efficit ea coire cele
riter vna ſoliditatis ꝑcipere virtutem. Relĩquet{ur} deſideratio, qm̃ ita ſũt
in ætruria ex aqua calida crebri fõtes, ꝗd ita, nõ etiã ibi naſcit{ur} puluis, e quo
eadem rõne ſub aqua ſtructura ſolideſcat; ita uiſum eſt ante ꝗ