Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
138 quã certam velocitatē et ponere ī equali parte ſicut
fit in reductione qualitatis vniformiter difformis
vel capiendo ab aliq̈ parte et ponēdo in minori vel
a mīori et ponēdo in maiori.
Nõ tertiū / q2 tūc facile
reducēdo ad vniformitatē ꝓbaret̄̄ /  velocitas illiꝰ
rote ſit īfinita q2 caperet̄̄ a prima parte ꝓportiõali
vnꝰ g̈dus, et a ſcḋa tm̄, et a tertia tm̄: et poneret̄̄ per
totã rotã: et ſic eſſet īfinita velocitas.
Nec ſcḋm / quia
tūc ſeq̄ret̄̄ /  tota velocitas eſſet minor quã vt q̈tu-
or vt ſi velocitas totiꝰ rote poneret̄̄ īmedietate eiꝰ
et ibi eſſet vniformis vt quatuor: deinde accipiendo
medietatē illiꝰ latitudinis motꝰ reducta ad vnifor-
mitatē puta duos g̈dus.
et ponēdo eos in alia me-
dietate et ſic tota velocitas maneret vt duo:
Nec eſt
dicendū primū / q2 diuiſa illa rota in duas partes
cõcentricas quaꝝ vna ſit quarta pars totiꝰ rote, et
reſidua ſus circūferentiã ſit tres quarte / vt pone-
batur in p̄cedēti capite in ſcḋa cõfirmatiõe puta vl­
tima primi argumēti.
Deinde volo /  ille tres q̈rte
reducant̄̄ ad vniformitatē / et ptꝫ /  erūt vniformis
in motu g̈du ſexto cū totalis motꝰ illiꝰ partis q̄ cõ-
ponit̄̄ ex illis tribꝰ quartis ſit vniformiter diffor-
mis a quarto vſ ad octauū: et volo etiã /  reducat̄̄
alia pars ꝓpe centū ad vniformitatē: et manifeſtū
eſt /  erit vt duo motꝰ eiꝰ: cū ſit vniformiter diffor-
mis a non gtadū vſ ad quartū.
Deinde volo /  a
q̄libet triū quartaꝝ magis intēſaꝝ remoueat̄̄ vnꝰ
g̈dusꝰ / et ponat̄̄ in quarta minꝰ intēſēſa / q̄ eſt vt duo /
et manifeſtū eſt /  oēs quarte manebūt vt quī vni-
formes: et ꝑ ↄ̨ñs tota illa velocitas talis motꝰ vni-
formiter difformis reducendo ad vniformitatē re-
mouēdo a parte equali et ponēdo ſibi in equali erit
vt quin / quod eſt falſum: quia eſt vt quatuor cum
eſt a non gradu vſ ad octauū: igr̄ velocitas mo-
tus vniformiter difformis quo ad ſubiectū nõ de-
bet cõmenſari penes reductionē ad vniformitatē.
11Dicitur.
¶ Dices forte cõcedēdo /  motꝰ circularis nõ poteſt
reduci ad vniformitatē ipſo manēte in ſubiecto cir­
culariter moto q2 hoc repugnat et ītellige ſicut ītel­
ligendum eſt: ſed bene talis velocitas reduceret̄̄ ad
vniformitatē qua tale mobile moueat̄̄ vniformiter
motu recto quolibet pūcto deſcribente tantã lineã
quantã deſcribit pūctꝰ mediꝰ.
Et hoc loquendo de
motu circulari / vt loquūtur terminiſte.
Si autē lo-
quimur / vt reales credo /  dicendū eſſet ſcḋm eoruꝫ
viã /  motꝰ circularis eſſentialiter eſſet circularis
ita  talis motꝰ nõ põt eſſe quin ſit motꝰ circularis
q2 differt ſpecie eſſentiali a motu recto.
Et ideo / vt
modꝰ reſpõdendi huic argumēto et etiã cognoſcē-
di velocitatem motus difformis quo ad ſubiectum
ſit vtri vie communis.
Reſpõdeo alter  de facto motꝰ diffor­
mis quo ad ſubiectū velocitas nequa̄ cõmēſura-
ri debet ꝑ reductionē ad vniformitatē: ſed cõmēſu-
randa eſt penes denoīationē partiū nõ ̄tū ad ma­
gnitudinē: ſed ̄tū ad lõgitudinē
Uolo dicere /  nõ
in ea ꝓportionē qua pars eſt maior altera in ea ꝓ-
porõe velocitas motꝰ exiſtēs in ea plus facit ad de-
noīationē totiꝰ velocitatis.
Sꝫ volo dicere /  in ea
ꝓportiõe in qua eſt lõgior ceteris paribꝰ in ea plus
facit ad denoīationē totiꝰ ita  tm̄ adequate mo-
uet̄̄ vna rota ̄tū vna linea ꝓcedēs a cētro illiꝰ ro-
te vſ ad circūferentiã.
Et ſi talis linea moueat̄̄ a
nõ g̈du vſ ad octauū etiã tota rota.
Et põt vena-
ri velocitas motꝰ illiꝰ linee penes denoīationē iſto
mõ medietas huiꝰ linee q̄ velociua mouet̄̄, mouet̄̄ vt
ſex: igr̄ denoīat totū moueri vt tria: et alia medietas
totius vt vnū: et ſic tota linea mouetur vt quatuor.

Sed ↄ̨̨tra. Q2 ſi talis modꝰ cognoſcē-
di velocitatē motꝰ difformis q̊ ab ſubiectū eſſet vĺr
validꝰ ſeq̄ret̄̄ /  dabilis eēt vna ꝑs rote vniformiter
difformiṫ mote q̄ nõ vniformiṫ difformiṫ moueret̄̄
īmo nõ eēt dabilis g̈dꝰ q̊ adeq̈te moueret̄̄: ſꝫ q̊libet
īadeq̈te citra ſūmū / et ↄ̨ñs oī opiniõi aduerſat̄̄: igr̄
illud ex q̊ ſequit̄̄.
Seq̄la ꝓbat̄̄ / et capio vnã rotã que
moueat̄̄ vniformiṫ difformiṫ a nõ g̈du vſ ad octa-
uū, et ſigno in ea vnã colūnã cuiꝰ vnū extremū tãgat
cētrū et aliud circūferētiã.
Deīde educo lineã girati­
uã ꝓcedentē a cētro talis rote et girantē oēs partes
ꝓportiõales taĺ colūne (et loquor de linea giratiua
ſicut loquūtur noīales ̄uis idē eſſet ſi loq̄rer ſcḋm
reales) / q̊ poſito ſic arguitur talis linea eſt. ꝑs illius
colūne: et hꝫ īfinitas ꝑtes eq̈les quaꝝ q̄libet mouet̄̄
maiori et velociori g̈du quã q̈tuor, et hꝫ īfinitas eq̈-
les quaꝝ q̄libet mouet̄̄ velociꝰ quã quī, et ſic ↄ̨ñter
vſ ad octauū g̈dū excluſiue: et reſidue partes ſolū
ſūt finite vt facile eſt ītueri: igr̄ talis linea mouetur
maiori vtlocitate quã vt quatuor quã vt quī ꝙ̄ vt
ſex etc̈. vſ ad octauū g̈dū excluſiue / qḋ fuit ꝓbãdū
In oppoſitū tamē eſt coīs ſchola aſſe­
rens velocitatē motꝰ difformis quo ad ſubiectū ali­
quo illorū modorū attendi debere ſiue cõmēſurari
Pro deſciſioue huiꝰ q̄ſtionis ſupponē­
da eſt diffinitio motus vniformiter difformis quo
ad ſubiectū.
Et etiã diffinitio motꝰ difformiter dif-
formis quo ad ſubiectū q̄ ſuꝑiori capite poſite ſunt
¶ Item aduertendū eſt /  in motu circulari duo cõ-
ſiderãda ſunt: puta ipſa circuitio: et ipſe motus cir-
cularis: quãuis eī idē ſit motꝰ circularis et circuitio
penes aliud tñ cõmenſurari habet velocitas circui­
tionis: et velocitas motus circularis: ſicut idē eſt al­
bedo et ſiĺitudo: et penes aliḋ cognoſci hꝫ intēſio al­
bedinis: et ītenſio ſiĺitudinls qḋ facile ex dialecticis
ꝑcipi põt.
In iſtis eī aſpicienda eſt appellatio ne in
ea fallamur:
Uelocitas em̄ motꝰ circularis attendi­
tur penes lineam deſcriptam a certo puncto vt infe­
riꝰ declarabit̄̄. 22Penes
q̇d hꝫ at-
tēdi velo­
citas cir­
caitiõis.
Sed velocitas circuitionis attēdi hꝫ
penes angulū deſcriptū in tãto vel tanto tp̄e circa
centrū: ita  ſi in eq̈li tp̄e duo mobilia ſiue eq̈lia ſi-
ue ineq̈lia circulariter mota eq̈les angulos circa cē­
trū deſcribūt ipſa eq̈liter circueūt et circūgyrãt:
Si
vero in eodē tp̄e ineq̈les deſcribãt circa cētrū angu­
los: notū euadet eorū circuitiones ineq̈les eē. 33paulꝰ ve­
netꝰ ī ſū.
phiſi. ca.
35.
Et hec
opinio eſt cõiter loq̄ntiū: et ſignãter Pauli veneti ī
ſua ſūma in libro phiſicoꝝ capitulo .35. vide eū ibi.
Poſſet tñ facile attēdi velocitas circuitiõis penes
velocitatē motꝰ alicuiꝰ pūcti equaliter diſtãtis a cē­
tro: hoc eſt dicere /  ſi in duobus mobilibꝰ circulari­
ter ſiue eq̈lia ſint ſiue īequalia duo pūcta eq̈liter di­
ſtãtia a cētro equaliter moueant̄̄: talia mobilia eq̈­
liter circueūt.
Nõ tñ arbitreris  quãto pūctū ē pro­
pinquiꝰ cētro tãto velociꝰ circuit: qm̄ qḋlibet eq̄ve-
lociter circuit cū altero dūmõ corꝑis motꝰ ſit vnifor­
miter difformis quo ad ſubiectū
Quare ꝑſpicuū ē
videre diſtãtiã pūctorū nullo pacto conferre ad ve­
locitatē circuitiõis (loquor de diſtãtia a cētro) quã­
uis plurimū ad velocitatē motꝰ circularis vt ſupe-
rius tactū eſt in quodã argumēto: et inferius tange­
tur.
His ſuppoſitis ſit.
Prīa ↄ̨̨cluſio. Uelocitas motꝰ vnifor-
miṫ difformis quo ad ſubiectū nõ d3 attēdi aut cõ-
menſurari penes velocitatē pūcti exiſtētis in medio
corporis quãtū ad magnitudinē vt bene probat ter­
tium argumentum huius capitis
Scḋa ↄ̨̨cluſio. Uelocitas motus vni-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index